اغلب افرادی که در معرض عفونت باکتری سل قرار می‌گیرند هرگز دچار علائمی نمی‌شوند، زیرا باکتری می‌تواند به شکل غیرفعال می‌تواند در بدن زندگی کند. اما اگر دستگاه ایمنی ضعیف شود، برای مثال در افراد مبتلا به HIV یا سالمندان، باکتری سل ممکن است فعال شود. باکتری سل در شکل فعالش باعث مرگ بافت‌های اندام‌هایی می‌شود که به آنها سرایت کرده است. بیماری سل فعال در صورت عدم درمان می‌تواند کشنده باشد.
از آنجایی که باکتری سل از طریق هوا منتقل می‌شود، این بیماری می‌تواند واگیردار باشد. محتمل‌ترین شیوه سرایت عفونت تماس روزمره با فردی است که سل دارد، برای مثال کار کردن یا زندکی کردن در نزدیکی فردی که بیماری فعال دارد. اما حتی در این صورت از آنجایی که عفونت با باکتری پنهان باقی می‌ماند (شکل غیرفعال)، فقط شمار اندکی از افرادی که با کتری سل به آنها سرایت کرده است، دچار بیماری فعال خواهند شد. بقیه افراد "عفونت پنهان سل" خواهند داشت- سعنی هیچ نشانه‌ای از عفونت نشان نخواهند داد و نمی‌توانند بیماری به دیگران منتقل کنند، مگر اینکه بیماری آنها فعال شود.
از آنجایی که عفونت‌های پنهان ممکن است نهایتا فعال شوند، حتی افراد بی‌علامت هم باید تحت درمان قرار گیرند. درمان دارویی باعث می‌شود عفونت پنهانی پیش از فعال شدن ریشه‌کن شود.
سل زمانی بیماری رایجی بود. این بیماری به کمک آنتی‌بیوتیک‌هایی که در دهه 1950 ساخته شد، تقریبا ریشه کن شده بود، اما بعدها بیماری به اشکالی جدید و قوی دوباره ظهور یافت- سل مقاوم به چند دارو و سل با مقاومت فراگیر. این اشکال خطرناک و جدید این بیماری - به برخی از رایج‌ترین داروهای مورد استفاده مقاوم هستند- باعث بحران بهداشت عمومی در بسیاری از شهرهای بزرگ در سراسر جهان شده‌اند.
سل در شکل فعال خود ممکن است با علائم سرفه، کاهش وزن غیرقابل‌توضیح، فرسودگی، تب، تعریق شبانه، لرز و کاهش اشتها بروز کند.
در شکل معمول ریوی بیماری علائم می‌تواند به صورت سرفه‌ای که سه هفته یا بیشتر ادامه دارد، سرفه خونی یا خلط دار، درد قفسه سینه یا درد هنگام تنفس یا سرفه کردن باشد.
سل همچنین ممکن است کلیه‌ها، ستون فقرات یا مغز را گرفتار کند. سل بسته به اینکه چه اندامی را گرفتار کرده باشد، ممکن است علائم مربوط به آن اندام را ایجاد کند، برای مثال سل ستون فقرات به صورت کمر درد، و سل کلیوی به صورت ظهور خون در ادرار ممکن است بروز کند.
گرچه هر فردی ممکن است مبتلا به سل شود، برخی از عوامل افراد را بیشتر در معرض دچار شدن به سل قرار می‌دهند:
1- ضعف دستگاه ایمنی که ممکن است به علت ایدز، دیابت، نارسایی کلیوی، برخی از سرطان‌ها، درمان سرطان مانند شیمی‌درمانی، داروهای مهارکننده ایمنی ضد رد پیوند، برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان آرتریت روماتوئید، بیماری کرون، و پسوریازیس، سوءتغذیه، سنین خیلی پایین یا خیلی بالا.
2- زندگی یا مسافرت به کشورهایی که میزان شیوع سل در آنها بالا است، شامل آفریقای زیرصحرا، چین، مکزیک، جزایر جنوب شرق آسیا و میکرونزی، بخش‌هایی از اتحاد شوروی سابق،
3- فقر،سوءمصرف مواد و سیگار کشیدن.
4- کار یا زندگی در محل‌هایی که افراد مبتلا به سل در آن وجود دارند، برای مثال افرادی که در حوزه مراقبت‌های بهداشتی کار می‌کنند، سکونت یا کار در آسایشگاه‌ها، زندان‌ها، مراکز اسکان مهاجران، زندگی در اردوگاه‌های آوارگان یا پناهگاه‌ها
تشخیص سل ممکن است با آزمایش پوستی توبرکولین، آزمایش خون، آزمایش خلط و رادیوگرافی از جمله عکس قفسه سینه انجام شود.
درمان سل با داروهای آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود؛ شایع‌ترین داروهای ضد شامل ایزونیازید، ریفامپین، اتامبوتول و پیرازین‌آمید هستند. در موارد مقاوم به دارو ممکن است چندین دارو همراه یکدیگر برای بیمار تجویز شود. نکته مهم به پایان رساندن دوره درمانی با آنتی‌بیوتیک است که ممکن است چند ماه به طول انجامد.
به پایان نرساندن دوره درمانی ممکن است باعث مقاوم شدن باکتری سل به داروها شود.
برای کمک به افراد بیمار گاهی درمان با برنامه‌ای به نام "درمان با مشاهده مستقیم" (DOS) انجام می‌شود که در آن یک مامور بهداشتی دوزهای دارو را هر بار به بیمار تحویل می‌دهد تا در همان هنگام مصرف کند.
در کشورهای که سل شایع است، نوزادان را با واکسنی به نام "ب ث ژ" (BCG) (باسیل کالمت- گرن) واکسینه می‌کنند زیرا این واکسن مانع از بروز اشکال شدید سل در کودکان می‌شود.