مقامات اتحادیه اروپا و رهبران کشورهای این اتحادیه با نگرانی از ابتدا تحولات اوکراین را زیرنظر داشتند و به هیچ وجه با برگزاری همه‌پرسی در کریمه که به انضمام آن به روسیه انجامید، موافق نبودند. دلیل مخالفت آنان صرفاً مخالفت با گسترش حوزه نفوذ و قلمرو سیاسی جغرافیایی روسیه نبود، بلکه آنان گوشه‌چشمی به جنبش‌های جدایی‌خواهانه در کشورهای خود دارند که ممکن است از آنچه در اوکراین می‌گذرد، درس بگیرند و بکوشند نمونه آن را در این کشورها دنبال کنند. اکنون 2کشور عمده اروپا یعنی انگلیس و اسپانیا با جنبش تمام‌عیار جدایی‌خواه روبه‌رو هستند.
این در حالی است که شماری دیگر از کشورهای اروپا می‌کوشند جنبش‌های جدایی‌خواه را که در سال‌های اخیر به دلایل مختلف تقویت شده‌اند، از ادامه فعالیت منصرف کنند. به نوشته روزنامه اماراتی نشنال، جنبش‌های جدایی‌خواه با انگیزه‌های مختلف شکل می‌گیرد. سنت و فرهنگ، دین یا زبان، عدم‌توازن اقتصادی و نارضایتی‌های دیرینه ازجمله این انگیزه‌هاست. به‌نظر می‌رسد آنچه در اوکراین رخ داد و به الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه و ادعای خودمختاری برخی دیگر از نقاط شرق این کشور انجامید، نمونه‌ای از جدایی‌خواهی با انگیزه‌های سنت و فرهنگ یا به‌عبارت دیگر هویت باشد.
اما ماهیت خشونت‌آمیز تغییر قدرت در اوکراین باعث نگرانی مقامات اتحادیه اروپا شده است که می‌گویند این وضع با اصول صلح و ثبات که زیربنای گسترش این اتحادیه است، منافات دارد. افزون بر این، آنان مایل نیستند رویدادهای اوکراین که باعث چندپارگی کشور شده است، در دیگر کشورهای اتحادیه تکرار شود. ملی‌گرایی و توده‌گرایی بارز در این قبیل جنبش‌های جدایی‌خواهانه همچنین با مولفه تشکیل‌دهنده اتحادیه که شهروندی را بر هویت مقدم می‌دارد، در تعارض است.
در داخل 28کشور عضو اتحادیه، جنبش‌های جدایی‌خواه تمام عیاری وجود دارد که برخی از آنها اکنون در نقطه عطف فعالیت‌های خود قرار دارند. اسکاتلند روز 27شهریور امسال شاهد برگزاری همه‌پرسی استقلال از انگلیس خواهد بود. طرفداران استقلال به رهبری حزب ملی اسکاتلند می‌گویند اسکاتلند می‌تواند آینده پایداری در مقام یک کشور مستقل داشته باشد. نظرسنجی‌هایی که در این زمینه صورت گرفته است، نتایج یکسانی به‌دست نداده است. انگلیس تنها با مشکل جدایی‌خواهی اسکاتلند روبه‌رو نیست.
در غرب اسکاتلند، جزیره ایرلند قرار دارد که از سال‌ها پیش استقلال‌طلبی آن موی دماغ لندن بوده است که سرانجام ناچار شد به بخش جنوبی آن استقلال بدهد، اما فرایند صلح در بخش شمالی همچنان ناقص مانده است. برخی از جمهوریخواهان ایرلند شمالی از امتیازاتی که شین فین، شاخه سیاسی ارتش جمهوریخواه ایرلند، برای تحقق صلح به انگلیس داد، ناراضی هستند و همچنان آماده توسل به زور برای پیشبرد اهداف خود هستند. هر سال در مواقعی خاص، درگیری‌هایی بین ایرلندی‌های کاتولیک و پروتستان که طرفدار انگلیس هستند، رخ می‌دهد.
اسپانیا دیگر کشور اروپایی است که با جنبش‌های جدایی‌خواه دست به گریبان است. ناحیه باسک در شمال اسپانیا از سال 1959صحنه فعالیت گروه اتا بوده که خواستار استقلال آن است. مسئولیت مرگ بیش از 800نفر در خلال 45سال متوجه این گروه دانسته شده است که در سال 2011به‌طور رسمی دست از فعالیت نظامی کشید، اما جنبش جدایی‌خواهانه این ناحیه خاموش نشده است. در شرق باسک، جدایی‌خواهان کاتالان منزل دارند که بیش از یک قرن است که برای کسب استقلال فعالیت می‌کنند.
اقتصاد پویا و پررونق این ناحیه که با کمک‌های هنگفت آن به دولت مقروض مرکزی همراه بوده است، باعث تقویت نارضایتی محلی و گسترش تمایلات جدایی‌خواهانه شده است. اخیراً مجلس اسپانیا درخواست رهبران جدایی‌خواه کاتالان را برای برگزاری همه‌پرسی در آبان‌ماه رد کرد، اما مجلس کاتالان گفته است این همه‌پرسی را برگزار خواهد کرد.