نقش این وسیله در کنترل خونریزی‌های گوارشی خروج سنگ از مجاری صفراوی ، برداشتن پولیپ‌های روده کوچک، معده و روده بزرگ که تأثیر پیش‌سرطانی دارند و گذاشتن استنت‌های مری و مجرای صفراوی اثبات شده است.
علاوه بر این استفاده از دستگاههای پیشرفته‌تر مثل آندوسونوگرافی در تعیین میزان پیشرفت سرطان‌های گوارشی و تعیین نیاز به جراحی یا شیمی‌درمانی بر کسی پوشیده نیست.
هم چنین استفاده از جریان رادیوفرکانسی از طریق آندوسکوپی در درمان سرطان لوزالمعده و مجاری صفراوی از مباحث مطرح شده در محافل علمی است. در شرایطی که کشورمان با افزایش رشد شیوع سرطان های مختلف بخصوص سرطان‌های گوارشی روبرو است و جهت پیشگیری از سرطان روده بزرگ ، طرح غربالگری انجام کولونوسکوپی در برنامه ترغیب مردم بعد از پنجاه سالگی در جریان است
در خصوص انتقال برخی از بیماریهای مهم از جمله هپاتیت B و C و ایدز از طریق دستگاههای آندوسکوپی و یا وسایل مصرفی آن مثل پنس نمونه برداری، با انجام استراتژی‌های لازم در خصوص شستشوی دستگاههای آندوسکوپی و وسایل جانبی آن در مراکز آندوسکوپی، شامل استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مانند دکونکس ۵٪ و سایدکس ۳٪ به مدت ۱۵ دقیقه ویروس‌هایی مثل هپاتیت B و C و ایدز را از بین می رود .
اکثر مراکز آندوسکوپی مجهز به چندین دستگاه بوده و در فواصل شستشو و پروسه ضد عفونی از دستگاههای دیگر استفاده می‌کنند. دستگاه اندوسکوپی پس از خروج از بدن بیمار سطوح خارجی و منافذ داخلی آن با مواد ضد عفونی و آب برس زده شده و سپس بمدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در دستگاههای مخصوص شستشو قرار گرفته تا ضدعفونی شود.
وسایل جانبی اندوسکوپی نیز برخی یکبار مصرف بوده که بعد از استفاده دور انداخته می شود و برخی نیز چند بار مصرف بوده که بعد از استفاده با برس های مخصوص تمیز و بعد در مواد ضد عفونی‌کننده گندزدایی می شود. همچنین در پایان کار در مراکز آندوسکوپی از دستگاه های آندوسکوپی توسط همکاران میکروبیولوژیست کشت و نمونه برداری از دستگاهها برداشته می‌شود و سطوح تخت ها و کامپیوتر و وسایل جانبی با دکونکس ضد عفونی می شود.
امروزه در دنیا شیوع و انتقال بیماریهای واگیر از طریق آندوسکوپی بسیار پایین و یک مورد در ۱/۸ میلیون نفر می باشد.
هم چنین براساس مطالعه ای که در ایران در بیماران آندوسکوپی شده صورت گرفته ، اختلافی بین میزان آلودگی به ویروس هپاتیت C در کسانی که قبلاً آندوسکوپی شده اند با داوطلبان سالم اهداء کننده خون دیده نشده است.
*فوق تخصص گوارش و کبد
دانشیار دانشگاه جندی شاپور اهواز