سنگ کیسه‌ی صفرا: بخورها و نخورها
سنگ کیسه‌ی صفرا مشکل رایجی است و به دلایل مختلفی نیز شکل می‌گیرد. متاسفانه تغذیه‌ی نامناسب امکان ابتلا به سنگ کیسه‌ی صفرا را افزایش می‌دهد. در این مطلب مواد غذایی مناسب برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری را اشاره می‌کنیم و در پایان پرهیزهای غذایی را نیز نام می‌بریم.
چربی خونتان را کاهش دهید
صفرا در کبد شکل می‌گیرند و در کیسه‌ی صفرا ذخیره و در روده‌ی بزرگ برای هضم چربی‌ها استفاده می‌شود. اگر در صفرای شما کلسترول زیادی وجود داشته باشد احتمال تشکیل سنگ صفرا بالا می‌رود. زمانی که غذاهای چرب مصرف می‌کنیم صفرا منقبض می‌شود تا صفرا را از طریق کانالی که به روده‌ی بزرگ ختم می‌شود تخلیه کند. در آنجا صفرا به هضم چربی‌های رسیده از غذای مصرف شده کمک می‌کند.
با این حال میزان بالای کلسترول موجود در صفرا باعث می‌شود که سفت شده و سنگ‌هایی تشکیل شود که اندازه‌ی آن‌ها از یک دانه شکر تا آلو متغیر است. بعضی از این سنگ‌ها در کیسه‌ی صفرا جا خوش می‌کنند و هیچ مشکلی به بار نمی آورند. اما اگر وارد مجرای صفراوی شوند باعث بروز التهاب، دردهای شدید و انسداد مجرا خواهند شد که گاهی نیاز به عمل جراحی پیدا می‌کند. از آنجایی که ارتباط بین سنگ‌ها و کلسترول روشن است باید بیشتر به سمت مصرف مواد غذایی کاهنده ی میزان کلسترول خون رفت. علاوه بر این توصیه می‌شود که در طول روز چند وعده ی غذای سبک میل کنید چون به این ترتیب از تشکیل سنگ‌های بیشتر پیشگیری می‌شود.
غلات حاوی پوسته پسیلیوم (پوسته اسفرزه)
محققان دانشگاه براندیز ماساچوست به موش‌های آزمایشگاهی مواد غذایی حاوی پسیلیوم داده و مشاهده کردند که این موش‌ها کمتر در معرض تشکیل سنگ کیسه‌ی صفرا قرار می‌گیرند. پسلیوم فیبری است که در بیشتر ملین‌های طبیعی و غلات وجود دارد. به عقیده‌ی این محققان پسیلیوم ترشح صفرا از طریق کیسه‌ی صفرا را افزایش می‌دهد و به این ترتیب از انباشتگی و تشکیل سنگ‌ها پیشگیری می‌کند. به همین دلیل اسفرزه به دلیل دارا بودن فیبر زیاد می‌تواند باعث کاهش کلسترول شود.
می‌توانید روزانه نصف فنجان (صبح) از این دانه‌های طبیعی مفید استفاده کنید.
سبزی‌جات، میوه‌ها و غلات کامل سرشار از فیبر
در پژوهشی که روی پرستاران انجام شد، مشخص شده است افرادی که فیبر بیشتری دریافت می‌کنند به میزان 35 درصد کمتر در معرض سنگ کیسه‌ی صفرا قرار می‌گیرند. به نظر می‌رسد که مواد غذایی سرشار از فیبرهای غیرمحلول (غلات کامل، میوه‌ها و سبزی‌جات) تاثیر بیشتری در این خصوص دارند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که خطر تشکیل سنگ در کیسه‌ی صفرا در بین افرادی که رژیم غذایی گیاه‌خواری را دنبال می‌کنند کمتر است.
توصیه می‌کنیم که روزانه بین 25 تا 35 گرم فیبر مصرف کنید. مصرف دو فنجان میوه، دو و نیم فنجان سبزی‌جات و 3 سهم غذایی غلات کامل می‌تواند به تامین این میزان کمک کند.
ویتامین
ویتامین C به تجزیه‌ی کلسترول موجود در صفرا کمک می‌کند. نتایج پژوهش‌های آمریکایی نشان می‌دهند خطر ابتلا به سنگ کیسه‌ی صفرا در بین خانم‌هایی که میزان ویتامین C خونشان بالاست به میزان 13 درصد کمتر است.
توصیه می‌کنیم که روزانه 1000 میلی‌گرم ویتامین C دریافت کنید. اگر دچار بیرون روی شدید این میزان را کاهش دهید.
امگا3ها
اسیدهای چرب امگا3 به کاهش میزان تری گلیسیرید و در نتیجه کاهش کلسترول خون کمک می‌کنند. اگر میزان تری گلیسیریدتان بالاست توصیه می‌کنیم که روزانه بین 3 تا 5 گرم امگا3 دریافت کنید.
زردچوبه
نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که زردچوبه باعث کاهش التهاب کیسه‌ی صفرا می‌شود. محققان معتقدند که زردچوبه باعث تحریک جریان و حرکت صفرا می‌شود. اگر از سنگ کیسه صفرا رنج می‌برید می‌توانید از زردچوبه البته بدون زیاده‌روی استفاده کنید. چون استفاده‌ی زیاد و بی‌رویه از این ادویه می‌تواند برعکس عمل کند. توصیه می‌کنیم که روزانه تا یک قاشق غذاخوری زردچوبه مصرف کنید.
قهوه
محققان فرانسوی معتقدند خانم‌هایی که از سنگ کیسه‌ی صفرا رنج می‌برند و روزانه یک تا چهار فنجان قهوه می‌خورند علائم کمتری نسبت به خانم‌هایی که قهوه نمی‌نوشند تجربه می‌کنند. البته نباید در مصرف این نوشیدنی نیز دچار افراط شوید. مصرف روزانه 1 تا 3 فنجان قهوه کافیست. اگر نسبت به کافئین حساسیت دارید قبل از ساعت 15 قهوه تان را میل کنید و کمتر از این میزان گفته شده قهوه بنوشید.
از این‌ها بپرهیزید
گوشت قرمز چرب، سرخ کردنی‌ها، محصولات غذایی سرشار از چربی‌های ترانس، مواد غذایی سرشار از چربی‌های اشباع شده و چربی‌های ترانس موجود در مارگارین و غیره می‌تواند باعث بروز مشکلات اساسی شود. محققان آمریکایی به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف بالای چربی‌های ترانس خطر ابتلا به سنگ کیسه‌ی صفرا را تا 12 درصد افزایش می‌دهد.
رژیم‌های سفت و سخت لاغری
کاهش وزن سریع و زیاد یکی از عوامل رایج ابتلا به سنگ کیسه‌ی صفرا می‌شود. از هیچ وعده‌ی غذایی صرفنظر نکنید چون می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در تعادل بین کلسترول و املاح صفراوی شود.
قند زیاد
مصرف زیاد قند و مواد غذایی شیرین می‌تواند باعث برهم زدن تعادل صفرا شده و خطر بروز سنگ کیسه‌ی صفرا را افزایش دهد. توصیه می‌کنیم از مصرف شیرینی‌جات پرهیز کرده و مصرف میوه‌های خشک و دسرهای کم شیرین میوه‌ای را جایگزین کنید.
نوشیدنی‌های گازدار
اسیدفسفریک موجود در نوشابه‌ها می‌تواند باعث نرم شدن سنگ‌ها شده و امکان حرکت آن‌ها را فراهم می‌سازد. اگر یکی از این سنگ‌ها وارد مجاری صفراوی شود بسیار خطرناک خواهد بود.
چربی‌های اشباع شده
همه‌ی چربی‌ها احتمال انقباض‌های کیسه‌ی صفرا را بالا می‌برند اما چربی‌های اشباع شده که چربی خون را بالا می‌برند خطر بروز سنگ کیسه‌ی صفرا را چندبرابر می‌کنند. چربی‌های اشباع نشده که در آووکادو، روغن زیتون، آجیل‌ها، روغن کانولا و ماهی وجود دارد برای سلامتی کیسه‌ی صفرا مفید است. اما در هر حال باید در مصرف روغن و چربی‌ها دقت کرد چون امکان انقباض کیسه‌ی صفرا و حرکت کردن سنگ‌ها وجود دارد.
توصیه می‌کنیم به جای کره از روغن زیتون و روغن کانولا استفاده کنید و به جای گوشت‌های قرمز ماهی میل کنید و به جای پنیرهای چرب آووکادو و آجیل‌ها را دریابید.
منبع: تبیان