مایع صفرا سبز رنگ است و حاوی موادی است که برای هضم مواد غذایی کارایی دارد. به هنگام خوردن مواد چربی کیسه صفرا منقبض شده و صفرای داخل آن از طریق مجرای صفراوی مشترک وارد اثنی‌عشر می‌شود.
به گزارش ایزاین آرتیکلز، کیسه صفرا زیر کبد قرار دارد و توسط مجرایی به کبد وصل است. صفرا مایعی است حاوی کلسترول و املاح که وقتی میزان کلسترول مایع صفرا از حدی بیشتر شود به‌عنوان هسته‌ای برای تشکیل سنگ عمل می‌کند و به‌تدریج سنگ یا سنگ‌هایی در داخل کیسه صفرا ایجاد می‌شود. سنگ‌های کیسه صفرا علائمی شامل تهوع و استفراغ و درد ناحیه بالای شکم خصوصا درد زیر دنده‌های راست ایجاد می‌کند.
تشخیص بیماری سنگ کیسه صفرا به کمک روش‌های زیر امکان پذیر است.
رادیولوژی شکمی
در مواردی که مشکوک به بیماری کیسه صفرا هستید از رادیولوژی شکمی برای رد کردن سایر علل بیماری استفاده می‌شود. در هر حال فقط 15 تا 20درصد سنگ‌های کیسه صفرا به قدر کافی آهکی می‌شوند که قابل رویت در اشعه ایکس باشند.
سونوگرافی ماورای صوت
امروزه در تشخیص سنگ کیسه صفرا سونوگرافی ماورای صوت جایگزین کوله سیستوگرافی (پرتونگاری باز کیسه صفرا) شده است؛ زیرا سونوگرافی ماورای صوت، سریع و دقیق است و از آن می‌توان برای بیماران مبتلا به یرقان و کم‌کاری کبد استفاده کرد، همچنین در سونوگرافی ماورای‌صوت، بیمار در معرض اشعه‌های یونیزه‌کننده قرار‌نمی‌گیرد. اگر بیمار در طول شب غذا نخورد؛ کیسه صفرا ورم می‌کند. در این حالت سونوگرافی ماورای‌صوت دقیق‌ترین روش تشخیص سنگ کیسه صفرا خواهد بود. مطالعات ماورای صوت بر اساس تجزیه و تحلیل امواج صوتی منعکس شده انجام می‌گیرد. سونوگرافی ماورای‌صوت با دقت 95درصد می‌تواند سنگ کیسه صفرا یا ورم مجاری کیسه صفرا را آشکار کند.
کوله سینتی‌گرافی
کوله سینتی‌گرافی به‌عنوان یک روش موفقیت‌آمیز در تشخیص التهاب کیسه صفرا یا انسداد مجاری کیسه صفرا استفاده می‌شود. در این فرایند، یک عامل رادیواکتیو به صورت درون وریدی استفاده می‌شود. این عامل توسط هپاتوسیت‌ها جذب شده و از طریق مجاری صفراوی به سرعت دفع می شود. سپس صفرا اسکن شده و از کیسه صفرا و مجاری صفراوی عکسبرداری می‌شود. این روش نسبت به سونوگرافی ماورای‌صوت گران‌تر و زمان‌بر است و بیمار در معرض اشعه‌های یونیزه‌کننده قرار می‌گیرد. به علاوه این روش، سنگ‌های کیسه صفرا را آشکار نمی‌سازد. کوله سینتی‌گرافی اغلب زمانی استفاده می‌شود که سونوگرافی ماورای‌صوت، جواب قطعی نداده باشد.
کوله سیستوگرافی
اگر چه سونوگرافی ماورای‌صوت جایگزین کوله سیستوگرافی شده است اما در مواردی که تجهیزات سونوگرافی ماورای‌صوت در دسترس نباشد یا نتایج حاصله از سونوگرافی ماورای صوت قطعی نباشد از کوله سیستوگرافی استفاده می‌شود. از کولانژیوگرافی دهانی می‌توان برای تشخیص سنگ کیسه صفرا و ارزیابی توانایی کیسه صفرا برای پرشدن، تغلیظ محتوا، منقبض شدن و خالی شدن استفاده کرد. در این روش، ترکیبات ید به‌عنوان عامل پس‌زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ترکیبات توسط کبد دفع می‌شوند و در کیسه صفرا جمع شده. یک کیسه صفرای طبیعی از این ماده که حاجب تشعشع است پر می‌شود؛ در این حالت اگر در کیسه صفرا سنگ وجود داشته باشد این سنگ‌ها در عکس‌های رادیولوژی به شکل سایه‌هایی ظاهر می‌شوند.
ترکیبات ید که به‌عنوان عامل پس‌زمینه استفاده می‌شوند عبارتند از: اسید‌آیوپنیک (اسید پوپانوئیک)، آیو‌دی‌پامید مگلومین (کولوگرافی) و سدیم آیپودات (اراگرافین). این مواد باید 10 تا 12ساعت قبل از عکسبرداری به مریض خورانده شود. بعد از اینکه این مواد به مریض خورانده شد، نباید به بیمار از طریق دهانی چیزی خوراند تا از انقباض و تخلیه کیسه صفرا جلوگیری شود. البته ابتدا باید از بیمار سؤال شود که آیا هرگونه آلرژی نسبت به ید و غذاهای دریایی دارد یا نه. درصورت نداشتن هیچگونه آلرژی‌ای عصر قبل از رادیولوژی، ترکیبات پس‌زمینه به صورت خوراکی به بیمار خورانده می‌شود. عکسبرداری از قسمت فوقانی و سمت راست شکم انجام می‌شود. اگر کیسه صفرا به‌طور طبیعی پر و خالی شود و هیچگونه سنگی دیده نشود فرضیه بیماری کیسه صفرا غیرمحتمل خواهد بود.
