70سال را رد كرده اما دوره جواني را نه! شغلش كشاورزي و باغباني نيست، معلم بوده و حالا بازنشسته شده. همين الان هم عضو شوراي شهر اوشان‌فشم است. اما هيچ‌كدام از اينها باعث نشده يك لحظه بيل از دستش بيفتد. سوژه گزارش ما، فارغ از همه اين عنوان‌هاي شغلي اينگونه خودش را معرفي مي‌كند:«اول كشاورز و باغبانم بعد معلم و...» عين‌الله ايوبي، 50سال سابقه كشاورزي دارد. مي‌گويد وقتي از مازندران- زادگاهش- به تهران آمده حتي يك وجب باغچه هم نداشته اما حالا با كار و تلاش12هكتار باغ و زمين در شميرانات تهران دارد. شوق و تلاش او به علاوه كارنامه بي‌نظيرش در كشاورزي او را به اينجا رسانده. ركوردهاي جانانه‌اي در باغداري دارد. يكي‌اش اين است؛ 23سال توليد محصول كاملا ارگانيك، بي‌سم و بي‌كود شيميايي! در ادامه با ما همراه شويد تا هم حال و هواي‌تان عوض شود و هم چند فوت و فن جادويي در كشاورزي را بياموزيد. راستي، نسخه‌اي كه اين باغبان كاركشته پيچيده، به درد باغچه خانه‌تان هم مي‌خورد.
- مي‌رويـــم سر اصل مطلب؛ چه مي‌كاريد؟
برنج، گنــــدم، ذرت، سيب‌زميني، هويج، انواع سبزيجات، در باغداري هم هلو، آلو، سيب، زردآلو و بيشتر هم گيلاس.
- همه محصولات‌تان ارگانيك‌اند؟
بله. تا به حال حتي يك ارزن هم از كود شيميايي و سم استفاده نكرده‌ام.
- مگر چنين چيزي ممكن است!؟
كار غيرممكني در دنيا نيست. (خنده) آدميزاد هر چيزي كه بخواهد را مي‌تواند ممكن كند.
- حتما خيلي به فكر برداشت درست و حسابي نيستيد نه؟
در فصل برداشت هميشه باغ‌ها و مزرعه‌هايم 2 برابر غيرارگانيك‌ها بار مي‌دهد! مرغوب‌تر و خوش‌رنگ و لعاب‌تر حتي.
- با اين حساب احتمالا اكسير يا معجون فوق‌العاده‌اي كشف كرده‌ايد؟ راز اين نوع كشت و كار چيست؟
نه اينطور هم نيست. نه معجوني در كار است و نه اكسيري. تنها كمي مطالعه كردم و قيد روش‌هاي قديمي كشاورزي را زدم. كمي هم ريسك كردم. در آخر هم با چند آزمايش بي‌ضرر، مثل آب خوردن محصول طبيعي توليد مي‌كنم.
- مثلا اگر آفت به محصولتان بزند چه كار مي‌كنيد؟ مگر جز سمپاشي راه ديگري براي خلاص شدن از آفات وجود دارد؟
ببينيد نخستين مرحله كشت هر محصولي كسب آگاهي و دانش در مورد آفات آن محصول است. گيلاس را مثال مي‌زنم چون در باغ‌هاي شميرانات گيلاس حرف اول را مي‌زند. اين ميوه تنها يك آفت دارد آن هم مگس گيلاس است و شايد هم شته‌ها به سراغ درخت بيايند. كشاورزان ما نوع آفت را مي‌شناسند اما بايد زمان آفت‌زدگي را هم بدانند. مگس‌هاي گيلاس از ارديبهشت‌ماه به جان درخت مي‌افتد. متأسفانه خيلي از باغبانان از فروردين‌ماه شروع مي‌كنند به سمپاشي، از ترس مگس گيلاس. اين در حالي است كه احتمال دارد اصلا اين آفت به باغ‌شان نزند. به هر حال اين ترس‌ها و اين آگاهي‌هاي اندك باعث مي‌شود باغبان ضرر كند. از يك طرف بايد هزينه گزاف خريد سم و پراكندن و پاشاندن آن را بپردازد و از طرفي نه‌تنها محصول سالمي برداشت نمي‌كند بلكه خطرات بيشتري آن‌را تهديد مي‌كند. از آنجاكه باغبانان و كشاورزان ما در مقدار مصرف و زمان استفاده از سم هم اطلاعاتي ندارند تصور مي‌كنند هر چه بيشتر اين كار را انجام بدهند و سمپاشي كنند محصولشان در امان‌تر است. غافل از آنكه سمپاشي بيش از حد نتيجه عكس دارد، يعني خود سم به جاي اينكه آفت‌كش باشد تبديل مي‌شود به آفت بزرگ و بلاي جان گياه. كودهاي شيميايي هم دقيقا مانند سم‌هاست. اين دو از نظر خيلي از كارشناسان و محققان كشاورزي و باغباني آفت هستند نه آفت‌زدا.
حفاظت از گياهان در مقابل آفت كار بسيار ساده‌اي است. اصلا نيازي نيست براي مقابله با شته از سم شته استفاده كنيم چرا كه مي‌توان با يك قالب صابون يا يك عدد پودر رختشويي ده‌ها اصله درخت را از شر شته و مگس و آفت‌هاي مختلف پاك كرد! شيره و صمغ درختان عامل اصلي جذب آفت‌اند. اگر صمغ درخت شسته شود ديگر آفت به سراغ درخت نمي‌آيد. شستن درختان هم كاري ندارد. باغبانان و كشاورزان مي‌توانند از همان دستگاه‌هاي سمپاش استفاده كنند. با اين تفاوت كه به جاي سم در مخزن سمپاش ماده شوينده ريخته شود. اين روش را از سال 70 تا به حال به‌كار بسته‌ام واقعا اثر فوق‌العاده‌اي دارد. شما تصور كنيد كه باغداران و كشاورزان با استفاده از اين روش با يك تير 2نشانه را هدف مي‌گيرند؛ اول اينكه محصولي كه به‌دست مي‌آورند كاملا طبيعي، سالم و ارگانيك است و ديگر اينكه در هزينه‌ها هم صرفه‌جويي قابل‌توجهي كرده‌اند. يك بسته پودر رختشويي برابر است با 100هزار تومان سم! البته با توجه به توضيحاتي كه عرض كردم پودر رختشويي كارايي‌اي دارد كه در مقابل سموم آفت‌زا اصلا قابل قياس نيست.
- يعني تنها با اين روش مي‌توان از شر آفات خلاص شد؟
نه. روش معمول ديگري نيز هست كه براي آفت‌زدايي حرف ندارد. اين كار را بايد در كنار آفت‌زدايي به وسيله شست‌وشوي گياهان به‌كار بست. آب گزنه به گياهان جان دوباره‌اي مي‌بخشد. گزنه گياهي است كه تقريبا جزو علف‌هاي هرز است. البته خاصيت‌هاي دارويي هم دارد اما چون به وفور در كنار جوي‌ها مي‌رويد خيلي از مردم اين گياه جادويي را جزو علف‌هاي بي‌خاصيت و هرز مي‌دانند. مهم‌ترين ويژگي گزنه آفت‌زدايي آن است. هيچ حشره‌اي اطراف اين گياه آفتابي نمي‌شود. در مورد خاصيت اين گياه زياد مطالعه كردم اما يادم هست در جايي خواندم كه گزنه «بادمجان بم» است و آفت نمي‌زند. مدت‌ها به اين فكر مي‌كردم كه چطور مي‌توان از اين خاصيت ضد‌آفتي گزنه استفاده كرد. اولش آمدم مانند خيلي از كشاورزان قديمي گزنه‌هاي روييده در كنار جوي را كندم و اطراف درختان فرش كردم اما جواب نداد. تا اينكه فكري به ذهنم خطور كردم اين‌بار آمدم همه گزنه‌ها را ريختم درون يك بشكه بزرگ كه تا نيمه‌اش آب بود. رهايش كردم و بعد از چند روز محلول را هم زدم. وقتي احساس كردم صمغ گزنه در آب حل شده، محلول را با سمپاش روي درختان پاشيدم. اين ماجرا حرف الان نيست 20سال پيش بود كه اين كار را كردم و تأثيرش بي‌نظير و باورنكردني بود. در يك چشم بر هم زدن گياهان و درختانم با اين كار تبديل شدند به گياه گزنه و هيچ آفتي به سراغ‌شان نيامد. هنوز هم از اين روش براي آفت زدايي استفاده مي‌كنم.
- براي تقويت خاك چه؟ يعني هيچ كود يا ماده‌اي براي غني كردن خاك باغ يا مزرعه‌تان استفاده نمي‌كنيد؟
خاكي كه ريشه از آن تغذيه مي‌كند خودش هم نياز به غذا و مكمل دارد. اين روزها بيشتر كشاورزان از كودهاي شيميايي استفاده مي‌كنند، غافل از اينكه، نه‌تنها اين كود‌ها خاك را سيراب نمي‌كنند بلكه آسيب‌رسان هم هستند. بهتر است كشاورزان به جاي استفاده ار اين كودهاي مخرب شيميايي براي تقويت خاك از كودهاي حيواني استفاده كنند. كودهاي حيواني خشكي كه حداقل يك سال از توليد آنها گذشته باشد چراكه كودهاي‌تر حيواني خودشان منبع آفت‌اند.
- شما در كشاورزي تنها از كودهاي حيواني استفاده مي‌كنيد؟ جواب مي‌دهد؟
كودهاي حيواني خاك را غني مي‌كنند اما تصور مي‌كنم شما و مخاطبان‌تان همانطور كه اول گفت‌وگوي‌مان پرسيديد به‌دنبال يك اكسير يا معجوني جادويي هستيد. درست است؟
- بله. مي‌شود از اكسير جادويي‌تان بگوييد؟
اكسير جادويي كه از آن حرف مي‌زنيم يك ماده كاملا طبيعي و دست‌يافتني است منتها خيلي از كشاورزان و باغبانان آن را نمي‌شناسند. من از كود طبيعي معدني حرف مي‌زنم كه حاوي گوگرد، منيزيم، آهن و چندين ماده ديگر غني‌كننده خاك است. قيمت اين كود طبيعي بسيار ارزان‌تر و اثربخشي‌اش بيشتر از كودهاي شيميايي است. جالب اينكه اين كود، آفت‌زدا نيز هست. وجود گوگرد دركودهاي معدني باعث مي‌شود حشرات جرأت نكنند حتي از چند فرسنگي گياه هم رد شوند.
- آيا اين كود طبيعي در بازار موجود است؟
بله به وفور.
- پس چرا باغبان و كشاورزان از اين ماده ارزان و مفيد استفاده نمي‌كنند؟
برخي اطلاع ندارند و برخي هم نمي‌خواهند از روش‌هاي معمول كشاورزي‌شان دست بكشند. بيشتر كشاورزان و باغبانان در كشورمان يك خط مستقيم در كشت و زرع را دارند دنبال مي‌كنند و اصلا حاضر نيستند تن به تغييرات مفيد براي كاشت يك محصول سالم بدهند. شايد اگر نظارت‌ها بيشتر شود در آينده نه‌چندان دور بتوانيم از محصولات سالم كشاورزي استفاده كنيم.
- انگيزه و هدف‌تان از اينكه سعي داريد محصول طبيعي توليد كنيد چيست؟
عامل اصلي بيماري‌هاي خطرناكي مثل سرطان، بيماري‌هاي بدمزاجي و هورموني و ده‌ها و شايد صد‌ها بيماري رايج ديگر كه اين روزها مردم دارند با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند از محصولات ناسالم است. اينها را من نمي‌گويم. پزشكان، كارشناسان و محققان به اين نتيجه رسيده‌اند كه بيشتر بيماري‌هاي خطرناك و عجيب و غريبي كه مردم را تهديد مي‌كند به‌خاطر استفاده از كودهاي شيميايي و هورمون‌هاست. به‌نظرتان با اين اوضاع و احوال وقتش نرسيده كه يك تحرك بزرگ در توليد محصول سالم در جامعه صورت گيرد؟ ساده بگويم من دوست ندارم زهر به خورد مردم بدهم. اين روزها توليد محصول ناسالم و به خورد مردم دادن كم از زهر خوراندن به ديگران نيست.
- آخرين باري كه ميوه خريديد كي بود؟
حقيقت‌اش يادم نيست. (خنده) من سعي مي‌كنم بيشتر احتياجات خانواده‌ام را توليد كنم.
- اگر مجبور شديد از بيرون ميوه خريداري كنيد از ميان محصولات متنوع كدام‌شان را انتخاب مي‌كنيد؟
سؤال سختي است. ميوه را همه از روي ظاهرش گزينش مي‌كنند اما من اگر قرار باشد ميوه بخرم مي‌روم سراغ بي‌بر و روها. آنهايي كه چند خال كوچولو دارند، آنها سالم‌ترند. ميوه‌اي كه برق مي‌زند و چشم‌نوازي مي‌كند به‌خاطر ريش سفيد پارافين است. درشت‌ها و زيباترها هم به ضرب كود شيميايي و سم‌ها اينطور بال و پر گرفته‌اند. ميوه مرغوب ميوه‌اي است كه ماندگاري بيشتري داشته باشد. ميوه‌اي كه در عرض يكي2روز ماندن در يخچال پلاسيده مي‌شود محصول سالمي نيست.
- در خانواده‌تان چه‌كسي بيش از همه شما را براي توليد محصول سالم تشويق و كمك مي‌كند؟
همسرم.
- چطور؟
همسرم خانه‌دار است. در كارهاي باغباني و كشاورزي سر رشته‌اي ندارد اما همين كه در خانه در نبود من مدير لايق و شايسته‌اي است كافي است. ببينيد ما از همان روز اول زندگي‌مان همه‌‌چيز را مشخص كرديم. همسرم عاشق خانه‌داري است و شد ناخداي خانه. من هم عاشق كشاورزي بودم و شدم ناخداي باغ و باغچه. در اين سال‌ها خيالم از خانه راحت بوده و هست. سال‌هاست با آرامش كامل ساعت‌ها بيرون از خانه كار مي‌كنم و مي‌دانم همسرم بالاي سر فرزندانم هست و چراغ كاشانه‌مان روشن است. در واقع بزرگ‌ترين يار و ياور من در اين نيم قرن، كشاورزي و كار همسرم بوده است.
- فرزندان‌تان چه؟ آيا علاقه‌اي به كشاورزي دارند؟
من 4 فرزند دارم؛ 3 پسر و يك دختر. به لطف خدا و زحمات همسرم همه‌شان دكتر و مهندس شده‌اند. علاقه به كشاورزي هم دارند اما وقت‌اش را ندارد.
- توصيه‌اي براي همكارانتان داريد؟
از كشاورزان و باغبانان تقاضا مي‌كنم يك قدم، تنها يك قدم براي توليد محصول سالم بردارند. باور كنيد من براي توليد محصول ارگانيك تنها يك قدم برداشتم!