چراغاني يا ريسه‌كشي، به‌معناي شادماني است. چه جشن ازدواج باشد يا بازگشت يك سفر كرده و يا يك عيد ملي و مذهبي، ريسه‌ها سر مي‌رسند و نور و رنگ را به سياهي شب مي‌پاشند. به‌زودي نيمه شعبان از راه مي‌رسد و خيابان‌ها و كوچه‌ها به يمن ميلاد امام‌زمان(عج)، آذين‌بندي و چراغاني مي‌شوند. اگر ريسه كشيدن بلد نيستيد، ممكن است از غافله عقب بمانيد. بنابراين با كمك حسين ميرزايي، برقكار و فروشنده لوازم الكتريكي، يك راهنماي عملي براي ساخت و راه‌اندازي ريسه‌هاي نور برايتان تدارك ديده‌ايم كه خواهيد خواند. رشته‌هاي نور يا ريسه به آن معناي عام كه متشكل از سيم، سرپيچ و لامپ است، ديگر به ندرت در مغازه‌هاي لوازم الكتريكي پيدا مي‌شود. اين مغازه‌ها به فروش ريسه‌هاي جديد كه با لامپ‌هاي ال‌اي‌دي ساخته شده‌اند، روي آورده‌اند كه البته انتخاب بدي هم نيستند. اما ريسه‌هاي سنتي هم همچنان طرفداران خود را دارند و خيلي‌ها مثل ما بر اين باورند كه جشن بدون آنها، جشن نمي‌شود.
- كوچه را چراغان كنيد
مشخص است كه تحميل وزن لامپ‌ها و سرپيچها به سيم، احتمالا نتيجه‌اي جز قطع شدن سيم و متلاشي شدن ريسه ندارد. بنابراين هرگز ريسه را به همين ترتيبي كه هست، به ديوار‌ها نياويزيد بلكه از يك طناب براي تحمل وزن آن كمك بگيريد. معمولاً طناب را به سيم مي‌پيچند و گاهي هم با استفاده از بست پلاستيكي يا نوار چسب، سيم را به آن متصل مي‌كنند. حالا زمان نصب ريسه بر فراز آسمان كوچه است. گره‌زدن طناب به نرده‌هاي ديوار حياط، مشروط بر رضايت همسايه‌ها، بهترين انتخاب است. اگر نشد، از ميخ هم مي‌شود كمك گرفت. فقط مراقب باشيد كه به سيم صدمه‌اي وارد نشود. نصب ريسه، انتخاب شما بوده است و همانطور كه هزينه تهيه لوازمش را قبول كرده‌ايد، مصرف برق آن را هم بايد به گردن بگيريد. آويختن سيم‌هايي به شكل قلاب از تير چراغ برق براي تأمين برق ريسه، غيراخلاقي، غيرشرعي و بسيار خطرناك است. جداي از احتمال سوختن سيم و لامپ‌ها، خودتان را هم خطر برق‌گرفتگي تهديد مي‌كند.
- آنچه نياز داريد
ريسه‌ها از سيم، سرپيچ و لامپ درست شده‌اند و غير از اين ۳مورد، فقط يك ۲ شاخه لازم است تا براي برق‌رساني، به ابتداي سيم متصل شود. به اين ترتيب و با استفاده از اين 4 وسيله، يك ريسه پديد مي‌آيد كه البته چشمك نمي‌زند. اگر قرار به چشمك زدن باشد، بايد يك فلاشر هم به مدار افزوده شود. ريسه‌ها از ده‌ها لامپ در رنگ‌هاي مختلف تشكيل شده‌اند. تعداد سرپيچها و لامپ‌هاي مورد نياز، بستگي به اين دارد كه عرض كوچه چقدر است و چه طولي از كوچه را مي‌خواهيد چراغاني كنيد. معمولاً فاصله لامپ‌ها را 50 تا 60 سانتي‌متر مي‌گيرند تا يك ريسه چشم‌نواز و حسابي ساخته شود. اما اگر بناست تمام طول كوچه را چراغاني كنيد، مي‌شود فاصله لامپ‌ها را تا يك متر هم افزايش داد. به اين ترتيب لامپ‌هاي كمتري مصرف مي‌شود و هزينه‌ها كاهش مي‌يابد و البته مصرف برق هم كمتر خواهد شد.
- لامپ؛ عضو اصلي ريسه
در انتخاب لامپ براي ريسه، گزينه‌هاي متعددي وجود دارد. انتخاب رايج اما لامپ‌هاي رشته‌اي ۲۵ وات است. اين لامپ‌ها در دو نوع رنگي و ساده عرضه مي‌شوند و اختلاف قيمت قابل توجهي با هم دارند. قيمت لامپ‌هاي ساده حدود هزار تومان است و رنگي‌ها كه به لامپ شب‌خواب هم معروفند، ۲هزار تومان فروخته مي‌شوند. نكته مهم اينجاست كه لامپ‌هاي ساده را به‌راحتي مي‌شود رنگ كرد و منطقي است كه اگر رنگ در اختيار داريد، همان ساده‌ها را انتخاب كنيد. قديم‌ها در ريسه‌ها از لامپ‌هايي استفاده مي‌شد كه حبابي پلاستيكي داشتند. اين ريسه‌ها منسوخ شده است. لامپ‌هاي كم‌مصرف هم انتخاب ديگري است كه البته در ريسه‌ها كمتر استفاده مي‌شوند. چون هم بهاي بالايي دارند و هم با دستگاه فلاشر سازگار نيستند.
- ريسه و باقي متعلقات
بهتر است سيم را از نوع ۲رشته‌اي نايلوني يا كيسه‌اي تهيه كرد. ۲ رشته‌اي بودن به اين دليل خوب است كه مي‌توان مدار موازي را به راحتي با آن تشكيل داد. اين سيم‌ها حدودا متري ۵۰۰تومان قيمت دارند. قيمت سرپيچها هم هركدام نزديك به ۶۰۰ تومان است. مي‌ماند فلاشر كه در انواع تك و 2 كانال عرضه مي‌شود. اين دستگاه را با ۱۰هزار تومان مي‌توان خريد. تفاوت تك و 2 كانال در اين است كه اولي را فقط مي‌توان در ابتداي مدار قرار داد و فقط يك فرمان براي خاموش و روشن شدن لامپ‌ها صادر مي‌كند. اما 2 كانال‌ها را مي‌توان در ميانه‌هاي مدار وصل كرد كه 2فرمان مختلف به دوطرفش بدهد. به اين ترتيب لامپ‌هاي يك‌سو روشن و سوي ديگر خاموش مي‌شود.
- مدار را تشكيل دهيد
قطعات الكتريكي به دو روش سري و موازي به هم متصل مي‌شوند و به‌اصطلاح مدار را تشكيل مي‌دهند. براي تشكيل ريسه، به هيچ وجه نبايد از مدار سري استفاده كرد و مدار موازي، انتخاب بهتري است. مدار سري، يك برتري و يك كاستي بزرگ دارد. برتري‌اش اين است كه مصرف برق را اندكي كاهش مي‌دهد اما اشكال بزرگي دارد كه اگر در مسيرش، يكي از اجزا از كار بيفتد، تمام مدار قطع مي‌شود و شناسايي قطعه معيوب هم منوط بر اين است كه تمام قطعات، يك به يك بررسي شوند. درنظر بگيريد ريسه‌اي را كه با مدار سري برقرار شده و حالا يكي از لامپ‌هايش سوخته، ريسه خاموش مي‌شود و راهي براي تشخيص لامپ معيوب باقي نمي‌ماند مگر آنكه تك به تك، لامپ‌ها باز شوند و در سر پيچ ديگري مورد آزمايش قرار گيرند. براي تشكيل مدار موازي، ابتدا بايد كابل 2 رشته‌اي را به تكه‌هاي مساوي و به اندازه‌اي كه مي‌خواهيم لامپ‌ها از هم فاصله داشته باشند، جدا كرده و آنها را به‌صورت متوالي به سرپيچها متصل كنيم. اتصال سيم به اين صورت انجام مي‌شود كه دريچه سرپيچها باز شده و هر كدام از رشته‌هاي سيم، به يكي از پايه‌هاي سرپيچ متصل مي‌شود. سيم ديگري نيز به همين پايه‌ها اتصال مي‌يابد و به سرپيچ بعدي مي‌رود و اين روش به‌صورت متوالي تا پايان ريسه ادامه پيدا مي‌كند. براي چشمك‌زدن ريسه نيز، بايد از فلاشر در ابتدا يا در ميانه‌هاي مدار استفاده شود. روش ديگري هم براي اين كار وجود دارد كه در آن، يك استار‌تر لامپ مهتابي را در مسير يكي از رشته‌هاي سيم در ابتداي مدار قرار مي‌دهند. استار‌تر جريان برق را قطع و وصل مي‌كند و لامپ‌ها را به چشمك زدن وا مي‌دارد.
- ريسه به سبك نوين
يك راه هم خريد ريسه‌هاي جديد و آماده است. اين ريسه‌ها را كه به ريسه شلنگي هم معروفند، بار‌ها در آذين‌بندي‌هاي شهرداري ديده‌ايم كه اغلب در ميان شاخ و برگ درخت‌ها قرار داده شده‌اند. ريسه‌هاي شلنگي، رشته‌هاي پلاستيكي شكلي هستند كه با قطرهاي مختلف در بازار موجودند و داخل آنها، لامپ‌هاي ريزي از نوع LED يا SMD قرار دارد. اين ريسه‌ها عمري بسيار طولاني دارند، ضدآب هستند و نصب و جمع‌آوري آنها هم بسيار ساده است. آنها را با قيمت‌هاي متنوعي از متري ۴ تا ۶۰هزارتومان مي‌توان تهيه كرد. به غير از نوع گرد يا شلنگي، يك نوع تخت هم از آنها در بازار موجود است كه اغلب براي چسباندن به قاب پنجره‌ها استفاده مي‌شود.
- چراغاني بدون دردسر
برق‌گرفتگي و سقوط از ارتفاع، خطرهاي رايجي هستند كه دركمين نصب‌كنندگان ريسه نشسته‌اند. بار‌ها ديده شده كه بي‌توجهي به اين خطر‌ها، جشن را به خاطره‌اي تلخ تبديل كرده است. برق شوخي ندارد. پس نكات ايمني را حتما رعايت كنيد.
هيچ عقل سليمي نمي‌پذيرد كه ريسه براي تأمين برق، به سيم‌هاي تير چراغ برق آويخته شود. يك اتصال كوچك ممكن است خسارتي اساسي وارد كند.
ريسه‌هايي با لامپ‌هاي ۲۵ وات، برق چنداني مصرف نمي‌كند و روشن بودن آن طي 3-2 ساعت از شب، بهاي چنداني به قبض برق مصرفي نخواهد افزود. در ضمن حتما لازم نيست كه چراغ‌ها براي تمام مدت تاريكي شب روشن باشد.
ريسه‌هاي جديد همه ضدآب هستند و حتي كف استخر‌ها هم نصب مي‌شوند. پس براي فصل بهار و بارش هاي ناگهاني مناسب هستند.
ريسه‌ها در تاريكي شب زيبا هستند. روشن بودن آن در ساعت‌هاي روز، نتيجه‌اي جز مصرف بيهوده برق ندارد.
روشن ماندن ريسه‌ها تا نيمه‌هاي شب، ممكن است براي عده‌اي از همسايه‌ها كه پنجره‌هايشان به كوچه مشرف است، مزاحمت ايجاد كند. فراموش نكنيم كه نورهاي رنگين براي جمعيت بيدار كه در خيابان هستند جذاب است، نه افراد خواب توي خانه‌ها. پس با پايان شب، ريسه‌ها را خاموش كنيم.
تا جايي كه امكان دارد سعي كنيد كه چراغاني‌هايتان را محدود و از وسايل تزييني ديگر استفاده كنيد تا در ميزان مصرف برق صرفه‌جويي شود.