در خبرها مي‌شنيديم كه پول و طلاست كه از بالش اين و آن پيدا مي‌شود. اما ديگر روزگار اينگونه خلاقيت‌ها براي جمع كردن پول سرآمده. حالا تا كمي جيب‌هايمان سنگيني مي‌كند دنبال راهي براي سرمايه‌گذاري مي‌گرديم. با نگاهي به آمارهاي اعلام‌شده درباره بعضي از بازارهاي مالي نكات زيادي دست‌گيرمان مي‌شود؛ به‌طور مثال در مورد بازار مسكن با بررسي قيمت هر مترمربع از آن در 6ماه اول سال 93در شهر تهران كه از ميانگين 4ميليون و200هزار تومان به 4ميليون و 170هزار تومان رسيده متوجه زيان اين بازار و ميزان ريسك آن خواهيم شد و ممكن است به سراغ آن نرويم. همچنين با آگاهي از بازدهي 5درصدي سرمايه‌گذاري در بانك‌ها در 3ماه اول سال 94مي‌توان متوجه ميزان امنيت در اين روش در شرايط فعلي شد و راحت‌تر تصميم‌گيري كرد. موارد ديگري كه در اين مسير مهم هستند ميزان نقد شوندگي پول شما و سرمايه اوليه مورد نياز براي ورود به اين بازار است كه در ادامه، آنها را در 5بازار سرمايه‌گذاري معمول در كشور بررسي خواهيم كرد.
- طلا
از همين ابتدا سكه و طلا را از هم تفكيك كنيد اما درنظر داشته‌باشيد كه به‌طور كلي قيمت در اين روش سرمايه‌گذاري با روند بازار جهاني همراه است. در مورد سكه بايد گفت كه قيمت آن همواره به ميزان عرضه و تقاضاي مردم نيز بستگي دارد. اما اگر شما گوش به زنگ باشيد مي‌توانيد زمان مناسب براي خريد و فروش را بيابيد. مثلا در بعضي از ماه‌هاي سال مثل محرم و صفر كه ميزان تقاضاي خريد از طرف مردم كم مي‌شود، قيمت طلا كمي كاهش پيدا مي‌كند و در ماه‌هايي كه با اعياد و مناسبت‌هاي زيادي همراه است قيمت طلا شيب افزايشي را طي مي‌كند و مي‌تواند زمان مناسبي براي فروش باشد. به‌طور كلي بازار طلا دچار نوسان‌هاي هميشگي است كه براي گذر از آنها بايد قدرت ريسك‌پذيري داشته باشيد. نكته مثبت سرمايه‌گذاري در اين بازار اين است كه شما نياز نيست حتما اندوخته كلاني داشته باشيد تا سراغ آن برويد بلكه مي‌توانيد با كنارگذاشتن مثلا ۱۰۰ هزار تومان از حقوق ماهانه‌تان در پايان هر چند‌ماه، آن را به يك سكه يا نيم‌سكه تبديل كنيد كه البته كارشناسان، خريد سكه كامل را توصيه‌كرده‌اند. در مورد طلا اگر از مصنوعات آن مثل انگشتر و باقي چيزها استفاده مي‌كنيد هر‌ماه مي‌توانيد حتي 50هزار تومان ذخيره كنيد تا در پايان مثلا 6ماه، تكه‌اي طلا خريداري كنيد، اما توجه كنيد كه در اين حالت بايد هزينه ساخت آن تكه را هم بپردازيد و هنگام فروش آن را 5تا 25درصد كمتر از قيمت واقعي بفروشيد. به همين دليل ساده، خريد طلاي دست‌دوم پيشنهاد اصولي در اين زمينه است. راه ديگر تبديل پول شما به طلا، خريد شمش است. بايد در خريد از عيار شمش مطمئن شويد و كارمزد را هم پايين‌تر از ۲ درصد قبول كنيد.
- ارز
اگر نگاهي به بازار ارز در سال‌هاي اخير بيندازيم متوجه نوسانات زياد آن خواهيم شد. مي‌توان دقيق‌تر گفت كه نرخ ارز از سال ۹۰ روزانه افزايش پيدا كرده و اين افت‌وخيز تا‌كنون ادامه دارد. اين راه براي سرمايه‌گذاري به نسبت بازار طلا شايد امنيت كمتري داشته باشد اما افراد با قدرت ريسك بالا به اين بازار وارد مي‌شوند و شايد دچار ضرر و زيان هم بشوند. هنگام ورود به اين بازار دقت كنيد كه ابتدا زمان سرمايه‌گذاري خود را از پيش تعيين كنيد؛ يعني درنظر داشته باشيد كه مي‌خواهيد دارايي خود را به‌صورت كوتاه‌مدت به اين بازار بسپاريد يا بلندمدت؟ با اين كار در واقع شما ميزان توقع خود را از بازار خواهيد شناخت. هر چه مدت سرمايه‌گذاري بيشتر باشد ريسك آن كمتر خواهد بود. نكته ديگري كه در اين راه حائز اهميت است انتخاب نوع ارز است. در اين بازار ارزهايي كه روي بورس هستند و مبادلات بيشتري با آنها انجام مي‌شود، الزاما بهترين انتخاب نخواهند بود. گاهي ممكن است ارزهايي كه در حاشيه مبادله مي‌شوند منفعت بيشتري براي شما داشته باشند. در چنين بازاري معمولا عامه مردم با بالا رفتن قيمت‌ها وارد بازار مي‌شوند و به محض افت قيمت احساس خطر مي‌كنند و براي خروج از آن دست به‌كار مي‌شوند. تبديل سرمايه به ارز هم مثل طلا به پس‌انداز زيادي احتياج ندارد؛ مثلا اگر اندوخته‌اي برابر ۵ تا ۱۰ ميليون تومان هم داشته باشيد از نظر مالي براي ورود به اين نوع سرمايه‌گذاري آماده هستيد. ضمن اينكه اين فرصت را داريد تا ارزهاي خريداري شده را در شبكه بانكي كشور به‌صورت سپرده ارزي سرمايه‌گذاري كنيد.
- مسكن
اين روش هم مانند خريد و فروش طلا 2جنبه مصرفي و سرمايه‌گذاري دارد و به همين دليل است كه افراد زيادي جذب آن شده‌اند. بازار مسكن هميشه تحت‌تأثير تحولات سياسي و اقتصادي بوده اما هميشه به‌عنوان يكي از كم‌ريسك‌ترين بازارها براي سرمايه‌گذاري به‌حساب مي‌آمده. در 3-2سال اخير شاهد ركود در اين بازار هستيم، اين در حالي است كه اگر 10سال گذشته را درنظر بگيريم رشد قيمت مسكن بسيار بالا بوده. به‌طور كلي فردي كه تصميم به ورود به اين بازار را دارد بايد در مرحله اول مقدار بيشتري پس‌انداز داشته باشد، علاوه بر آن بايد دقت كند كه قدرت نقد‌شوندگي در اين گزينه در مقايسه با طلا و ارز پايين‌تر است و هر زمان كه اراده كند نمي‌تواند ملك يا زمين خود را به پول تبديل كند، ضمن اينكه هنگام سرمايه‌گذاري در اين مسير بايد تحقيقات گسترده‌اي انجام دهد و فاكتور‌هايي مثل كيفيت منطقه‌اي كه در آن اقدام به خريد مي‌كند، سطح دسترسي آن منطقه به مراكز خريد، اماكن تفريحي- ورزشي و رفت‌وآمد را بررسي كند.
حتي نكته‌هايي مثل موقعيت شغلي در آن منطقه مي‌تواند مؤثر باشد؛ محله‌هايي با موقعيت شغلي رو به رشد توانايي بيشتري براي جذب افراد براي اجاره اداري يا مسكوني دارند. توجه كنيد كه براي خريد مسكن با سرمايه متوسط مي‌توانيد مناطق اطراف كلانشهرها را هم درنظر بگيريد زيرا قيمت مسكن در اين‌شهرها بسيار زياد است، براي مثال ميانگين قيمت هر مترمربع در تهران حدود ۴ ميليون تومان است كه اين رقم در شهرهاي ديگر و اطراف آن پايين‌تر مي‌آيد.
اين قيمت حتي در مناطق مختلف در يك شهر هم متفاوت است؛ قيمت يك آپارتمان 50متري در شمال تهران حدود ۴۰۰ ميليون تومان، در مركز شهر حدودا ۲۵۰ ميليون تومان و در جنوب آن ۱۳۰ تا ۱۵۰ ميليون تومان است. در اين شرايط با احتساب وام مسكن براي خريد ملك در تهران با متراژ مذكور بايد حداقل ۱۰۰ميليون تومان پس‌انداز داشته باشيد.
- بورس
ورود به بازار بورس هم نيازمند ريسك‌پذيري بالايي است زيرا افت و خيز در آن كم نيست و شرايط سياسي و اقتصادي تأثير مستقيم روي آن دارد. بورس انواع مختلفي دارد كه به 3دسته كلي تقسيم مي‌شوند؛ بورس كالا كه در آن مثلا شما به جاي خريد طلا به‌صورت سكه يا مصنوعات آن مي‌توانيد سهام آن را خريداري كنيد، دسته بعدي بورس ارز است كه در كشور ما فعال نيست و دسته آخر كه به‌عنوان فعال‌ترين گروه شناخته مي‌شود بورس سهام و اوراق بهادار است. براي شروع سرمايه‌گذاري در اين بازار توجه كنيد كه تمام پس‌انداز خود را در مرحله اول وارد نكنيد، مثلا با 50درصد از سرمايه خود به سمت اين روش قدم برداريد. به علاوه درنظر داشته باشيد هنگام خريد سهام، شركتي را انتخاب كنيد كه جزو شركت‌هاي فعال و معتبر بازار باشد. براي تصميم‌گيري در اين زمينه مي‌توانيد از كارگزاران بازار بورس كمك بگيريد، ضمن آنكه بايد همواره دقت كنيد سهامي را خريداري كنيد كه فروش آن سخت نباشد و ميزان نقد‌شوندگي آن بالا باشد. در اين بازار هم شما بايد از ابتدا براي خودتان مشخص كنيد كه به‌صورت كوتاه‌مدت يا بلندمدت سرمايه‌گذاري كرده‌ايد و از اين نكته غافل نشويد كه معمولا در اين روش هم انتخاب زمان بيشتر، احتمال ضرر و زيان شما را كاهش مي‌دهد. براي رصد بازار كافي است روزانه ۱۵ دقيقه با دنبال كردن خبرها از طريق روزنامه و باقي رسانه‌ها از آن مطلع شويد. مراجعه به كارگزاري‌هايي كه سرمايه شما را با سود حداقلي تضميني در بورس به جريان مي‌اندازند، بهترين پيشنهاد براي تازه كارهاست.
- بانك
خانه اول و آخر بسياري از ما همين بانك‌ها هستند و چه دليلي مهم‌تر از اينكه درصد ريسك سرمايه‌گذاري در آنها صفر است. اين راه همواره نه بهترين اما مطمئن‌ترين مسير براي سرمايه‌گذاري است زيرا نوسانات بازارهاي ديگر را ندارد. به علاوه ميزان بازدهي‌اش از ابتدا مشخص است و ماهانه مبلغ ثابتي را به سرمايه شما اضافه مي‌كند. نكته‌اي كه در اين روش از سرمايه‌گذاري بايد در مورد آن هوشيار باشيد انتخاب نوع سپرده‌گذاري شما است. مثلا سپرده‌گذاري كوتاه‌مدت عادي كه براي آن ميزان پول شما حتي تا ۵ هزار تومان هم مي‌تواند كم باشد عددي برابر ۱۰ درصد سود سالانه را روزانه به پول شما اضافه مي‌كند يا براي سپرده‌گذاري كوتاه‌مدت ويژه كه در آن سرمايه شما بسته به نوع انتخاب‌تان 3، 6 يا ۹ماه در اختيار بانك قرار مي‌گيرد ، نرخ بازدهي‌اي كه شما دريافت مي‌كنيد به‌ترتيب ۱4، ۱6 يا ۱۸ درصد خواهد بود. در مورد سپرده‌گذاري‌هاي بلندمدت كه زمان آن مي‌تواند بين يك تا 5سال متغير باشد ميزان سودي كه عايد شما مي‌شود برابر ۲۰ درصد سود سالانه است. معمولا گروهي از مردم كه پس از سال‌ها كار مقداري پول اندوخته‌اند و ديگر توان كار و فعاليت در بازارها يا كسب و كارهاي ديگر در آنها نيست و تحمل ريسك و سر و كله زدن با مستأجر و اين قبيل مسائل را نيز ندارند اين روش را براي سرمايه‌گذاري انتخاب مي‌كنند كه به شكلي به‌صورت ماهانه از آن درآمدي داشته‌باشند. در كنار اين روش‌هاي گفته شده، سپرده‌گذاري ارزي هم مي‌تواند گزينه خوبي باشد كه بسته به نوع ارز، نرخ بازدهي آن از ۵ تا 7/5 درصد متغير است. فقط دقت كنيد كه در سپرده‌هاي ارزي، حداقل ميزان مبلغ براي سرمايه‌گذاري بايد ۱۰۰دلار يا معادل آن باشد. موضوعي كه همواره در اين راه سرمايه‌گذاري بايد آن را مدنظر قرار دهيد، انتخاب بانك‌هاي مجاز و مورد تأييد بانك مركزي است.
- بازارهاي سرمايه‌گذاري در 3ماه نخست سال 94
امسال در شرايطي بهار را به پايان رسانديم كه اكثر بازارهاي مالي دچار ركود بودند اما همچنان سرمايه‌گذاري در بانك‌ها با بازدهي 5درصدي در ميان بازارهاي ديگر پيشتاز بود. پس از آن بازار سهام با بازدهي 2درصدي در رتبه بعدي در اين سه‌ماهه قرار گرفت. همچنين سرمايه‌گذاري در بازار ارز و سكه به‌ترتيب با زيان‌هاي 1/1و 2/6 در رده‌هاي بعدي قرار گرفتند. در مورد بازار مسكن هم كاهش معاملات در خريد و فروش و اجاره نشانگر ركود در اين بازار بود.