قدرت‌های خارجی بسیاری در این قضیه نقش دارند و البته رسیدن به اتفاق آرا بین آنها آسان نیست. حل این مسئله زمان بسیار بیشتری از این لازم دارد.
عمرو موسی، دبیر کل اتحادیه عرب با شجاعت تمام نیروی خود را به کار گرفت تا بین گروه‌های لبنانی وطرف‌های خارجی وساطت کند اما هنوز به موفقیتی دست پیدا نکرده است.
این طرف‌های خارجی را کشورهایی مثل عربستان سعودی، مصر، فرانسه، آمریکا و حتی اسرائیل (از طریق آمریکا) تشکیل می‌دهند.
البته در تاریخ لبنان مهم‌ترین بازیگر خارجی سوریه بوده است. چون سوری‌ها مسئله لبنان را موضوع مرگ و زندگی می‌دانند. درست یا غلط، سوریه احساس می‌کند که نیاز دارد قدرت وتو خود را در انتخاب رئیس‌جمهوری لبنان تمرین و اعمال کند.
در دمشق این شایعه پخش شده است که بشار اسد، رئیس‌جمهوری این کشور از عمرو موسی خواسته است که پیام مصالحه خود را در سفرش به ریاض به ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی منتقل کند. بعضی از منابع هم اعلام کرده‌اند که بشار اسد گفته است هیچ حرکتی را بدون تأمین حمایت عربستان سعودی انجام نمی‌دهد.
اگر این شایعه صحت داشته باشد این نشان از یک هماهنگی در داخل کشورهای عربی است. همین می‌تواند امیدی برای حل مسئله لبنان باشد. بشار اسد در کنفرانس سران عرب در ریاض حضور داشت و گفت‌وگوهای مفصلی با ملک عبدالله انجام داد که مهم‌ترین مسئله به‌طور حتم لبنان بوده است.
هماهنگی و توافق بین دمشق و ریاض کاملا لازم است. این هماهنگی به جای اختلاف یکی از موانع برای حل بحران لبنان را برطرف می‌کند. بعضی از کارشناسان اعتقاد دارند که نشست اتحادیه عرب در ماه مارس آینده فرصتی خواهد بود تا با بر طرف شدن مشکلات، انتخاب رئیس‌جمهوری لبنان امکان پیدا کند.
عده‌ای دیگر از افراد بدبین هم معتقدند که تصمیمی برای تعویق این قضیه تا زمان قانونی انتخابات(پایان سال میلادی) وجود دارد تا موازنه قدرت کنونی میان موافقان و مخالفان دولت تغییر کند.
تردید سوری‌ها
کلیدی این است که به‌نظر می‌رسد سوریه اعتماد خود را نسبت به ژنرال میشل سلیمان از دست داده است. کسی که فرماندهی ارتش لبنان را بر عهده دارد و از سوی همه گروه‌های لبنان امید اصلی رسیدن به مقام ریاست‌جمهوری به حساب می‌آید.
سوریه به‌نظر می‌رسد که دیگر به وی اطمینان ندارد و گمان می‌کند وی به سمت ائتلاف آمریکا-عربستان رفته است. شایعه دیگر در دمشق این است که میشل سلیمان سفر مخفیانه‌ای به عربستان داشته است.
به هر صورت ژنرال سلیمان یک دست نشانده نیست. همان طور که او در نهارالبارد یک موقعیت مناسب را در جریان نبردی خشن به وجود آورد. اگر وی به‌عنوان رئیس‌جمهوری انتخاب شود به‌نظر می‌رسد که رهبری غیروابسته خواهد بود.
این به‌نظر سوری‌ها یک ریسک است که نمی‌خواهند آن را قبول کنند.سوریه در لبنان چه می‌خواهد؟ بهتر است این قضیه را با مشخص کردن اینکه سوریه چه چیزی نمی‌خواهد توضیح داد.
سوریه نمی‌خواهد که نیروهای نظامی خود را به لبنان بازگرداند. ارتش سوریه به مدت 29 سال از 1976 تا 2005 در این کشور حضور داشت.
سوریه این تضمین را می‌خواهد که هر دولتی که در لبنان به قدرت رسید به خواسته‌های اصلی و حیاتی این کشور احترام بگذارد. این خواسته سوریه است تا برای تشکیل دولت لبنان رضایت بدهد.
نگرانی‌ها در لبنان
سوریه به‌نظر می‌رسد که 3 مسئله اصلی دارد. اولین نگرانی سوریه دادگاه بین‌المللی است که بخواهد در مورد قاتل رفیق حریری، نخست وزیر سابق لبنان تصمیم بگیرد. این قاتل هنوز شناخته نشده و شاید هیچ وقت هم شناخته نشود. مانند بسیاری از موارد پیچیده دیگر که اتفاق افتاده است.
سوریه در واقع در مورد حکم چنین دادگاهی کمتر از تحقیقات طولانی مدت آن نگران است.
سوریه گمان می‌کند این مسئله می‌تواند مانند شمشیری که با مویی بالای سر این کشور آویزان است عمل کند. این قضیه باعث خواهد شد این کشور از ترس سقوط این شمشیر هیچ حرکتی نتواند بکند.
دومین مسئله سوریه، تأسیس یک دولت مخالف این کشور با حمایت بعضی کشورها است؛دولتی که بخواهد با حزب‌الله که اسرائیل را در سال 2006 زمین گیر کرد مخالفت کند.
به‌نظر سوری‌ها، اتحاد تهران، دمشق و حزب‌الله تنها قدرتی است که می‌تواند در مقابل اسرائیل و فشار‌های آمریکا و تجاوزهای آنها مقابله کند.
نگرانی سوم سوریه این است که جریان 14 مارس که مخالف سوریه است موقعیت خود را در لبنان تثبیت کند. این گروه‌ها ممکن است وسوسه شوند که مانند طرحی که آمریکا در می‌سال 1983 ارائه کرده بود با اسرائیل به صلح برسند.
این صلح باعث خواهد شد که لبنان به سوی اسرائیل کشیده شود. این خطری بسیار بزرگ به شمار می‌رود که حافظ اسد هم در طرح سال 1983 آن را فهمید.
فکر همیشگی سوری‌ها این است که اگر تأثیر سوریه در لبنان کم شود یا از بین برود اسرائیل در لبنان نفوذ خواهد کرد.
سوریه بنابراین به‌دنبال این است که با لبنان به‌عنوان همسایه خود متحد باشد. البته نه مانند روابط معمول سیاسی بلکه در فضایی ژئوراهبردی تا بتوانند با دشمنان خارجی مقابله کنند.
این از اصول اولیه سوریه در سیاست خارجی به حساب می‌آید که البته قیمت زیادی دارد. سوریه از روابط حسنه با فرانسه هم جلوگیری می‌کند چون سارکوزی در ماه‌های اخیر تلاش کرده در لبنان اثر گذار باشد و به خواسته هایش برسد. سوریه این تلاش فرانسه را تلاش برای نرسیدن دمشق به خواسته هایش تفسیر می‌کند.
نگرانی سوریه برای حفظ ثبات و امنیت خود قابل فهم است. آمریکا وارد خاک عراق شده است، ایران را تهدید می‌کند، به اسرائیل برای قتل عام فلسطینی‌ها چراغ سبز نشان داده است و شنیده می‌شود که حمله هوایی اسرائیل به مواضع نظامی در شمال شرقی سوریه را تأیید کرده است.
به‌نظر می‌رسد در این میان تنها کاهش تنش‌های منطقه‌ای بتواند برای حل بحران لبنان نتیجه‌ای داشته باشد.
www.gulfnews.com
25 ژانویه 2008
ترجمه محمد کرباسی