تمرین و مسابقه تمام تیمهای حاضر در لیگ برتر، از جمله سرخابیهای پرطرفدار در این پهنه برگزار میشود. کمپ اصلی آبیپوشان که به نام مرحوم ناصر حجازی نامگذاری شده در محله فردوس غرب قرار دارد و زمین اصلی قرمزها یعنی مجموعه شهید درفشیفر در محله جنتآباد واقع شده است. همچنین سرخابیها در ورزشگاه بزرگ آزادی از رقبای داخلی و خارجی میزبانی میکنند. در مقاطع مختلف هم تمرینات و بازیهای دوستانه آنها در زمینهای غربی پایتخت از جمله زمین شماره ۲ آزادی برگزار میشود.
همچنین تیم فوتبال پیکان در منطقه ۲۲ و محله پیکانشهر، باشگاه سایپا در محله سرو آزاد منطقه۲۲ و باشگاه نیروی زمینی در محله امامزاده عبدالله(ع) منطقه ۹ حضور دارند. باشگاه راهآهن در شهرک اکباتان و باشگاه بادران در منطقه ۲۱ را هم باید به این فهرست اضافه کرد. بازگشت پرسپولیسیها به منطقه۲۱ بعد از ۱۰ سال و همچنین خبرهای منتشر شده درخصوص از سرگیری فعالیت باشگاههای ریشهدار فوتبال هما و پاس در مناطق ۹ و ۵ بهانهای شد تا بهصورت ویژه فوتبال حرفهای را در غرب تهران مرور و بررسی کنیم و از باشگاههای منحل شده تا شکل گرفتن دیگر باشگاههای حرفهای در پهنه غربی پایتخت بنویسیم.
- پرواز هما بر فراز مهرآباد
ورزشگاه شهید دستگردی شهرک اکباتان که در گذشته محل استقرار و برگزاری بازیها و تمرینات باشگاه منحل شده پاس تهران بود، در یک دهه اخیر به پاتوقی برای تمرینات و مسابقات دیگر تیمهای لیگ برتری و لیگ یکی تهران تبدیل شده است. همچنین از این ورزشگاه در چند تورنمنت و بازی مهم ملی در رده پایه نیز استفاده شده است. باشگاههایی قدیمی و ریشهداری چون نفت تهران، هما و اکباتان هم درمناطق ۵ و ۹ حضور داشتند که مانند سبزپوشان اکباتان، در سالهای گذشته به دلایل مختلف منحل شدهاند. اما این روزها خبرهای خوشی از فعالیت دوباره باشگاههای قدیمی هما و پاس به گوش میرسد. باشگاه ریشهدار هما که در سال ۱۳۴۱ افتتاح شد، در سال ۱۳۶۱ به قهرمانی باشگاههای تهران رسید تا نخستین باشگاهی باشد که بعد از انقلاب جام میآورد.
اما هما در سال ۱۳۸۸ برای همیشه منحل شد. اکنون بعد از ۱۰ سال قرار است تا دوباره هما در منطقه ۹ و محله مهرآباد به پرواز درآید. «علیرضا بابایی» مدیر روابطعمومی باشگاه هما در این خصوص به همشهری میگوید: «باشگاه هما قرار است دوباره فعالیتش را در حوزه فوتبال از سر بگیرد. البته قرار نیست در فوتبال حرفهای ورود کرده و در لیگ تیمداری کنیم. بلکه برنامه ما این است آکادمی فوتبال باشگاه هما راهاندازی شود و در فوتبال پایه تیمداری کنیم. هدف از انجام این کار هم خدمت به مردم محله مهرآباد و منطقه ۹ است که استعدادهای خوب و بزرگی در آنها وجود دارد.
در دورجدید فعالیتهایمان میخواهیم در خدمت مردم باشیم. مدرسه و آکادمی فوتبال هما راهاندازی میشود و تاکنون تشکیل تیم نوجوانان قطعی شده و طبق صحبتهای آقای «حمیدعلی دوستی»، پیشکسوت و ستاره سابق تیمملی و باشگاه هما، قرار است مسئول این تیم باشد و استعدادهای محلی را شناسایی کند و پرورش دهد. زمین چمن هما بازسازی میشود و قرار شده با کمک شهرداری منطقه ۹ یک زمین چمن مصنوعی هم احداث کنیم. بعد از نهایی شدن کارها پروژه کشف استعداد در محله مهرآباد و منطقه با اعلام یک فراخوان عمومی آغاز میشود.»
- پاس به اکباتان بر میگردد
باشگاه پاس تهران در سال ۱۳۳۲ پایهگذاری شد، اما این باشگاه با کلی افتخار و بازیکن ملیپوش و لژیونر در سال ۱۳۸۶ محل و امتیاز آن به همدان منتقل شد. از سال ۱۳۹۲ صحبتهایی درباره احیای باشگاه پاس مطرح بود که این موضوع امسال به شکل جدیتر دنبال میشود. مسعود سلطانیفر، وزیر ورزش در جلسهای که با پیشکسوتان پاس داشت از رایزنی با سردار اشتری، فرمانده نیروی انتظامی برای بازگشت این باشگاه ریشهدار با کمک وزارت ورزش خبر داد. همچنین «رضا گلمحمدی» مدیرکل ورزش و جوانان استان تهران از بازگشت پاس تهران به فوتبال، با خرید امتیاز یک باشگاه لیگ یک گفت و اعلام کرد موافقتهای اولیه برای این کار گرفته شده است.
به اینترتیب بر اساس صحبتهای انجام شده باشگاه ریشهدار و قدیمی محله اکباتان بهزودی و احتمالاً در سال آینده احیا خواهد شد تا پس از ۱۲ سال دوباره سبزقباهای غرب تهران به فوتبال برگردند. اصغر شرفی از پیشکسوتهای باشگاه پاس ابراز امیدواری میکند تا این باشگاه ریشهدار تهران به چرخه فوتبال حرفهای برگردد. او میگوید: «باشگاه پاس یکی از نمادهای فوتبال تهران و یک نام و مکان هویتبخش در شهرک اکباتان است. از سالهای دور تا اواسط دهه هشتاد که باشگاه منحل شد، بسیاری از بزرگان و ملیپوشان فوتبال ایران به ورزشگاه دستگردی و باشگاه پاس رفتوآمد داشتند و در این تیم بازی میکردند. احیای پاس هم برای ما پیشکسوتان باشگاه خوشحالکننده است و هم به نفع اهالی و محلههای اکباتان و بیمه و آپادانا و همچنین دیگر محلههای اطراف خواهد بود. خیلیها هنوز شهرک اکباتان را به نام باشگاه پاس میشناسند. امیدوارم طبق صحبتهای انجام شده سال آینده شاهد بازگشت پاس به شهرک اکباتان و فوتبال حرفهای باشیم.»
- آبیها در محله فردوس
استقلالیها سالها است که در محلههای غربی تهران حضور دارند. در سالهای گذشته زمین شماره ۲ آزادی در منطقه ۲۲ یا ورزشگاه شهید دستگردی اکباتان محل تمرین آبیپوشان پایتخت بود. از سال ۱۳۹۱ که کمپ مرحوم ناصر حجازی در محله فردوس و منطقه ۵ ساخته شد، استقلالیها سالها تمریناتشان را در این ورزشگاه دنبال میکردند، از دوران مربیگری امیر قلعهنویی تا مظلومی و منصوریان و وینفرد شفر آلمانی. البته بازسازی کمپ اصلی آبیها باعث شده تا آنها موقتاً تمریناتشان و بازیهایشان را در زمینهای دیگر از جمله زمین شماره۲ آزادی پیگیری کنند. چند روز قبل هم آنها در زمین هما یک بازی دوستانه برگزار کردند.
- سلطان در حاشیه بزرگراه
اماکن مهم فوتبالی در پهنه غربی تهران پر شمار است. ورزشگاه بزرگ آزادی، زمین شماره ۲ آزادی، ورزشگاه شهید درفشیفر، کمپ مرحوم ناصر حجازی، باشگاه شهید دستگردی (باشگاه پاس تهران)، زمین فوتبال راهآهن و حتی ورزشگاه شهرقدس در حاشیه و مجاورت منطقه۲۱، از جمله مهمترین اماکن فوتبالی در تاریخ فوتبال تهران و ایران به شمار میروند که حوادث و اتفاقات تلخ و شیرین بسیاری را به خود دیده و بزرگان زیادی پا در آنها گذاشتهاند. اما یک مکان فوتبالی در پهنه غربی تهران وجود دارد که خیلی خاص است.
جایی که بیش از یک دهه نگاه تمام علاقهمندان فوتبال به آن دوخته شده بود. صحبت از ورزشگاه کارگران در منطقه ۹ است. جایی که سالها امپراطوری سلطان فوتبال ایران بود! از اوایل دهه هفتاد تا اوایل دهه هشتاد که دوران حکمرانی علی پروین در پرسپولیس به پایان رسید، ورزشگاه کارگران در کیلومتر۷ جاده فتح مهمترین پاتوق فوتبالی ایران بود. جایی که اغلب هواداران سرخها از جنوب و شرق و شمال خودشان را به این نقطه غربی تهران میرسانند تا تمرینات و بازیهای دوستانه سلطان و تیم پر ستارهاش را تماشا کنند؛ بازیکنان و ستارههایی از نسل مجتبی محرمی، احمدرضا عابدزاده، فرشاد پیوس و رضا شاهرودی گرفته تا مهدی مهدویکیا، علی دایی، کریم باقری، علی کریمی، مهدی هاشمینسب و بهروز رهبریفرد.
بعد از رفتن و بازنشسته شدن پروین کارگران هم از رونق افتاد و مدتی محل تمرین تیم استیلآذین و بعد از آن بادران تهران بود. اما خب کارگران و حوادث و اتفاقاتی که در آن افتاد همیشه بهعنوان بخشی مهم و جداییناپذیر تاریخ فوتبال تهران و ایران ماندگار خواهد بود. بهخصوص داستان قهر و آشتیهای پروین با تعدادی از شاگردانش از جمله بهروز رهبری فرد و ماجرای دسته گلها و جعبههای شیرینیهای معروفش که هنوز هم سوژه رسانههاست.
سالها از آن دوران میگذرد اما خاطرات ورزشگاه معروف بزرگراه فتح در منطقه ۹ برای اسطوره فوتبال ایران زنده و شیرین است علی پروین میگوید: «یادش بخیر، خاطرات خوبی از کارگران دارم. در این سالها یکی، ۲ باری که برای بازی پیشکسوتان به آنجا برگشتم تمام خاطراتم زنده شد و از قدم زدن در آنجا حظ کردم. وقتی به کارگران و شاگردانم فکر میکنم روحم تازه میشود.» از سلطان درباره فوتبال درغرب تهران هم میپرسیم که میگوید: «فوتبالیستها اغلب بچههای جنوب شهر بودند و از محلههای قدیمی مثل میدان خراسان و پامنار و نازیآباد میآمدند که تو زمینهای خاکی رشد کرده بودند. اما خب بیشتر امکانات و ورزشگاه خوب از جمله همین کارگران یا ورزشگاه آزادی در غرب تهران است.»
- قرمزها از جنتآباد تا تهرانسر
انتقال تمرینات پرسپولیس به ورزشگاه باشگاه نفت تهرانسر، یکی از جذابترین سوژههای محله در این روزها است. طرفداران این تیم سالهاست که به محل اصلی تمرین پرسپولیسیها در ورزشگاه شهید درفشیفر محله جنتآباد منطقه ۵ میروند و این تیم هر روز صدها نفر را به این محله غربی پایتخت میکشاند. اما با توجه به اینکه ورزشگاه درفشیفر برای چند ماه در دست تعمیر قراردارد، به تازگی تمرین سرخپوشان به ورزشگاههای دیگر از جمله ورزشگاه باشگاه نفت در محله تهرانسر منتقل شده است، همانجایی که برای سالها محل تمرین و قلعه تیم نفت تهران بود. این ورزشگاه و این محله برای بسیاری از ستارههای امروز پرسپولیس از جمله علیرضا بیرانوند، سید جلال حسینی، کمال کامیابینیا و مهدی شیری که سالها در ورزشگاه نفت تمرین و در محله تهرانسر زندگی کردهاند مکانی آشنا است.
باشگاه نفت با وجود همه ستارههایش، از علیرضا منصوریان و یحیی گلمحمدی بهعنوان سرمربی گرفته تا بازیکنان ملیپوشی نظیر وحید امیری و مرتضی پورعلیگنجی، تیم کم تماشاگری بود. اما داستان برانکو ایوانکویچ و شاگردانش فرق دارد. روزهایی که قرمزها در این زمین هستند، نه تنها اهالی تهرانسر و منطقه ۲۱ که از دیگر مناطق و محلهها هم برای تماشای مدافع عنوان قهرمانی به باشگاه نفت میآیند. خبرنگاران و عکاسان ورزشی هم مساحتی بیش از ۶ کیلومتر را از میدان آزادی تا تهرانسر طی میکنند و خودشان را به محله باشگاه نفت میرسانند. البته این نخستین بار نیست که پای پرسپولیسیها به منطقه ۲۱ باز میشود. در سال ۱۳۸۷ هم شاگردان افشین قطبی در زمین اتوبوسرانی شهرک فرهنگیان و آزادی تمرین میکرند. در واقع قرمزهای پایتخت بعد از ۱۰ سال دوباره به منطقه ۲۱ برگشتهاند.
- زمین پاکستانیها در محله مهرآباد جنوبی
تاریخ فوتبال تهران به ۲ بخش حرفه و آماتور تقسیم میشود. در دوران آماتور و قبل از حرفهای شدن فوتبال محلههای غربی سهم و نقش چندان پررنگی در این رشته ورزشی نداشتند. فوتبال تهران در زمینهای خاکی محلههای جنوبی و شرق تهران شکل گرفت. صحبت از آن روزها است که هنوز فوتبال حرفهای نشده بود و مردم چندان با زمین چمن و توپ چهل تیکه آشنا نبودند. آن سالها در غرب تهران که هنوز خیلی از محلهها در مناطق ۲۲ و ۵ شکل نگرفته بود، چند زمین خاکی فوتبال وجود داشت که زمین پاکستانیها گل سرسبد آنها بود.
این زمین در واقع داخل محله مهرآبادجنوبی بود. محلهای که آن زمانها لبریز از مهاجران پاکستانی بود و نام تیمشان را «جهان» گذاشته بودند. البته بعدها بچههای ایرانی محل روی دست آنها بلند شدند و تیم پیمان را تشکیل دادند. تیمی که در طول دفاعمقدس ۱۳ شهید به جامعه ورزش کشور تقدیم کرد. بعد از انقلاب که فوتبال باشگاهی کشور برای مدتی تعطیل شده بود، زمین پاکستانیها میعادگاه مسابقات مهم کاپی بود و از همه جای تهران برای حضور در این بازیها به محله مهرآباد جنوبی سرازیر میشدند.
علاقهمندان به فوتبال از نازیآباد، خانیآباد، پاسگاه نعمتآباد، یافتآباد، شادآباد، مهرآباد، شهرک ولیعصر(عج)، دامپزشکی، پشت خط، امامزاده حسن(ع)، امامزاده معصوم(ع)، امامزاده عبدالله(ع) و تهرانسر خودشان را به این محله میرسانند. در حاشیه جاده مخصوص هم چند زمین خاکی فوتبال وجود داشت که مهمترین آنها در محله وردآورد بود. وردآوردیها هم برای خودشان زمین خاکی پر رونقی داشتند که پاتوق اهالی و تیمهای محلی بود اما بازیهای کاپی پای بعضی از تیمها و ستارههای سرشناس دهه ۵۰ و ۶۰ را به این محله و این زمینها باز کرده بود.