همشهری آنلاین _ شهره کیانوش‌راد: اما هنوز هم وقتی نوای لالایی را می‌شنویم با آن ارتباط برقرار می‌کنیم و همان حس آرامش به ما منتقل می‌شود. «صبا میرزایی مقدم» دانش‌آموخته دکترای ادیان که رساله خود را در زمینه نیایش‌ها و نمایش‌ها در اقوام آسیایی و افریقا در دست تهیه دارد تلاش کرده تا شاگردانش در مدارس منطقه یک را با لالایی اقوام مختلف ایران آشنا کند. مقدم 2سال متوالی داوری مسابقات مدارس منطقه یک و 2 را برعهده داشته است. راه‌اندازی چالش تولید محتوای آموزشی در ایام قرنطینه یکی از ابتکارات مقدم بود که منجر به افزایش مشارکت خانواده‌ها و دانش‌آموزان برای تهیه کلیپ‌های مختلف هنری شد. با او درباره اهمیت پژوهش در ایام قرنطینه گفت‌وگو کرده‌ایم.
شرکت در مسابقات لالایی‌خوانی یکی از فعالیت‌های شما در مدارس منطقه یک است. این موضوع تا چه اندازه می‌تواند در رشد مهارت‌های فردی دانش‌آموزان مؤثر باشد؟
دانش‌آموزان با شرکت در این مسابقات فضای جدیدی را تجربه می‌کنند. هدف از برگزاری مسابقه لالایی‌خوانی، حفظ زبان و فرهنگ اقوام مختلف است. بچه‌های این نسل با فرهنگ‌های مختلف آشنا نیستند. خیلی از دانش‌آموزان اجتناب می‌کنند از اینکه اصالت خود را بیان کنند. در این مسابقات تلاش می‌شود تا دانش‌آموزان با لهجه‌های محلی و لباس اقوام مختلف ایرانی آشنا شوند. هدف این است که تفاوتی میان ترک، کرد، بلوچ یا جنوبی و شمالی احساس نکنند. ضمن اینکه به فرهنگ شهر خود افتخار کنند.
شرکت در این مسابقات هزینه‌ای هم برای خانواده‌ها دارد؟
تلاش ما این است که این مسابقات با کمترین هزینه، برگزار و از لباس‌های محلی استفاده شود. به دنبال راه‌هایی برای دوخت لباس با هزینه کم بودیم. گاهی مادران خودشان برای دوخت لباس اقدام می‌کنند و با شبیه‌سازی لباس‌هایی را می‌دوزند. مدارس دولتی و غیردولتی از این مسابقات استقبال می‌کنند و فرقی هم بین مدارس دخترانه و پسرانه وجود ندارد.
با توجه به اینکه شما از داوران مسابقات دانش‌آموزی هستید چه برنامه‌های دیگری برای رشد خلاقیت دانش‌آموزان برگزار می‌شود؟
فریادهای شاد، لالایی‌خوانی و قصه‌گویی 3 مسابقه‌ای هستند که از طرف کانون دانش‌آموزی برگزار می‌شود. هدف کلی این برنامه‌ها شرکت دانش‌آموزان در کارهای گروهی و آشنایی با فرهنگ، غذاها و هنرهای دستی اقوام است.
امسال با وجود کرونا آیا توانستید مسابقات را برگزار کنید؟
بخشی از مسابقات به تعویق افتاد اما در فروردین ماه به‌صورت مجازی اقداماتی انجام شد. تصمیم گرفتم در مدارسی که با آنها مرتبط هستم چالش هنرپژوهی درخانه را با اولویت تخصص و علاقه دانش‌آموزان برگزار کنم. تولید محتوای گام به گام انواع سازهای کوبه‌ای کلاسیک و... با حضور و همراهی هنرمندان پایه‌های چهارم دبستان تا متوسطه برگزار شد. همچنین در بخش نمایشی ژانرهای مختلف نمایش عروسکی، پانتومیم، روحوضی و نمایشنامه‌خوانی به‌صورت پروژه مطالعه و تحقیق انجام شد. دانش‌آموزان اجراهای خانگی وتک نفره یا با رعایت فاصله اجتماعی 2 نفره نیز انجام دادند. عکاسی، آشپزی، گلکاری آپارتمانی و شعرخوانی و نقالی از جمله فعالیت‌های مجازی و تولید محتوا توسط دانش‌آموزان بود.
مشارکت اعضای خانواده در تولید یک اثر فرهنگی، هنری و پژوهشی به چه شکل بود؟
خانواده‌ها از این طرح خیلی استقبال کردند. چون در شرایط قرنطینه و تعطیلی مدارس دانش‌آموزان دچار بی‌حوصلگی شده بودند. تولید یک اثر هنری و استفاده بهینه از اوقات قرنطینه از مهم‌ترین نتایج مثبت چالش پژوهش هنر درخانه بود. دانش‌آموزان با همکاری خانواده‌ها لحظاتی شاد آموزشی را تجربه کردند. ارتباطی که از طریق فضای مجازی برای مشاوره برقرار می‌شد گاهی تا ساعت‌هایی از شب ادامه پیدا می‌کرد. امیدوارم حتی بعد از قرنطینه هم شاهد ارتباط بیشتر خانواده‌ها و فرزندان باشیم.
- نفر اول مسابقات لالایی‌خوانی منطقه یک:
لالایی، ارتباط مادر و فرزند را قوی می کند
«هســتی اسـعدیان» از دانش‌آموزان منطقه یک توانسته است در مسابقات لالایی‌خوانی 2 سال متوالی رتبه اول را کسب کند. هستی اگرچه مانند همه ما لالایی‌های دوران بچگی را به خاطر ندارد اما لالایی‌خوانی را هنر مادران می‌داند. او می‌گوید: «ترانه‌های محلی در قالب لالایی نسل به نسل منتقل شده است و خواندن این اشعار زیبا ارتباط قوی بین مادران و کودکان برقرار می‌کند.» هستی که در روزهای قرنطینه کنار شرکت در کلاس‌های مجازی مدرسه، فعالیت‌های هنری‌اش را ادامه می‌دهد برایمان از علاقه‌اش به موسیقی و لالایی‌خوانی می‌گوید.
هستی دانش‌آموز کلاس نهم، علاقه به موسیقی را از دلایل اصلی حضور در مسابقات لالایی‌خوانی عنوان می‌کند و می‌گوید: «از ابتدایی به موسیقی علاقه داشتم و در کلاس‌های آموزش نوازندگی شرکت می‌کردم. اما شروع علاقه من به شرکت در مسابقات مسابقات لالایی‌خوانی به دلیل تشویق‌های مربی و معلم خوبمان خانم مقدم بود. معلم ما آهنگ‌ها و لالایی‌ها را برایمان انتخاب می‌کرد و ما به‌صورت گروهی تمرین می‌کردیم.» هستی که علاوه بر کسب رتبه در مسابقات لالایی‌خوانی، رتبه اول تا سوم گروهی تک‌نوازی پیانو و نمایش را هم کسب کرده است مسابقات لالایی را راهی برای آشنایی با اقوام و سرودهای محلی می‌داند: «شعرهای محلی با لهجه اقوام مختلف نشان می‌دهد که با لالایی، ارتباط قوی بین مادر و فرزند برقرار می‌شود. ضمن اینکه در این اشعار جایگاه پدر که برای رفاه و معیشت خانه تلاش می‌کند به خوبی روایت می‌شود.
بیشتر ما لالایی‌های دوران کودکی خود را به یاد نداریم اما الان با شنیدن این لالایی‌ها، حس آرامش به ما منتقل می‌شود.» او ایام قرنطینه بیکار نمانده و از این فرصت برای تحقیق در رشته موسیقی استفاده کرده است: «از اسفند ماه با تعطیل شدن مدرسه به دلیل شیوع کرونا، کلاس‌های درس به‌صورت آنلاین برگزار می‌شد و برنامه‌هایی که برای اجرا و مسابقات گروهی تدارک دیده بودیم تعطیل شد. اما در فروردین ماهبا راه‌اندازی چالش پژوهش در خانه توسط مربی‌مان توانستیم در فعالیت‌های پژوهشی به‌صورت مجازی شرکت کنیم. من از این فرصت برای مطالعه و تحقیق درباره تاریخچه موسیقی در ایران استفاده کردم.
- دکتر پریسا میر، مادر آرین ملکی تک‌خوان گروه لالایی‌خوانی مدرسه اندیشه سفید:
زندگی با امید زیباتر است
در دوران قرنطینه یاد گرفتیم که بهتر ببینیم و به فرزندانمان یاد دادیم که آگاهانه به اطراف خود نگاه کنند و خلاقانه‌تر از داشته‌هایشان استفاده کنند. با امکاناتی که در اختیار داشتیم در کنار هم زندگی کردن را تمرین کردیم، آشپزی کردیم، خندیدیم، اشتباه کردیم، در باغچه سبزی‌های معطر کاشتیم، از چوب و فوم و رنگ ابزار ساختیم، نقاشی کشیدیم، موسیقی نواختیم و ثابت کردیم که با امید و خلاقیت می‌توانیم زیبا زندگی کنیم.