همشهری آنلاین_ سمیران باباجانپور: سهم منطقه ۵ با مساحتی بالغ بر ۵ هزار و ۴۰۰ هکتار و جمعیتی بیش از ۸۶۰ هزار نفر با ۲۹ محله، از این پروژه‌های کوچک مقیاس، چقدر خواهد بود؟ پروژه‌هایی که نقش مهمی در مشارکت مردمی و بهره‌برداری از پتانسیل‌های هر محله دارد.
- ۶ ماه فرصت برای تحول محله‌ها
جذابیت طرح اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای، زمانی خود را نشان داد که قرار شد این پروژه‌ها زیر نظر همه اعضای شورایاری با نظر و خواسته مردم اجرایی شود و نطقه قوت هر پروژه براساس نیازسنجی محله‌ای باشد. هفته گذشته، همه اعضای شورایاری ۲۹ محله منطقه ۵ دور هم جمع شدند تا برای مهم‌ترین پروژه‌های ۶ ماه آینده منطقه تصمیم بگیرند. پروژه‌هایی که تنها در فاصله ۶ ماه اجرایی خواهند شد.
- ساده‌ترین و بهینه‌ترین پروژه‌های محلی
زمانی که با رأی اعضای شورای‌شهر تهران، در تبصره ۳۵ بودجه سال ۱۳۹۹، شهرداری تهران مکلف شد از محل اعتبارات توسعه محله‌ها نسبت به پیش‌بینی و برنامه‌ریزی اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس محلی اقدام کند، شاید کسی فکرش را نمی‌کرد برای نخستین بار مردم بتوانند ساده‌ترین و بهینه‌ترین پروژه محلی خود را مطرح کنند و در فاصله زمان کوتاهی شاهد اجرایی شدن پروژه‌های انتخابی خود باشند. این روزها، شهر بیشتر از همیشه، آماده اجرایی شدن پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای است. پروژه‌هایی که با همه سادگی و کوچکی، نقش مهمی در توسعه پایدار محله‌ها، ایجاد حس همدلی و اعتماد مردمی در برابر مدیران شهری دارد.
- پایان خردادماه جمع‌بندی نهایی پروژه‌ها
«امیر قاسمی»، رابط هیئت‌رئیسه شورایاران منطقه ۵، نقش مشارکت مردمی را در تصمیم‌گیری مدیران در اجرایی شدن این پروژه‌ها مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «تقریباً ۲ ماه از تصمیم شورای‌شهر به اختصاص ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار برای اجرایی شدن پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای می‌گذارد و همه شورایاران در تلاش هستند با تعامل اهالی محله، مهم‌ترین و کاربردی‌ترین پروژه‌ها را اعلام کنند و در نتیجه، شورای‌شهر تهران از طریق شورایاری‌ها، پروژه‌های کوچک مقیاس را جمع‌بندی می‌کند. در منطقه ۵ نشست‌های زیادی در این باره با اعضای شورایاری ۲۹ محله و مدیران شهری منطقه انجام شده است و امیدواریم به‌زودی به جمع‌بندی برسیم. بر این اساس، حداکثر تا پایان خردادماه، فرصت است پروژه‌های اجرایی هر محله با دریافت نظر شورایاران محله‌ها تعیین و فهرست نهایی به شورای اسلامی شهر تهران ارائه شود. انتظار شهروندان عملیاتی شدن این پروژه است. »
- احترام به حقوق شهروندان
طرح اجرایی شدن پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای این فرصت را به شهرداری مناطق می‌دهد تا از پروژه‌های بزرگ و زمانبر و گاهی غیرضروری فاصله بگیرند و به سوی برطرف کردن نیاز شهروندان هر محله بروند. نیازهای کوچکی که احساس رضایت و حتی امنیت اجتماعی را به دنبال دارد و به‌گونه‌ایی زمینه‌ساز احترام به حقوق شهروندان است. امیرقاسمی که دبیری کارگروه فرهنگی و اجتماعی منطقه ۵ را نیز برعهده دارد، می‌گوید: «باید دقت کنیم که این پروژه‌ها تنها معطوف به فعالیت‌های عمرانی و ترافیکی نشود. چون متأسفانه زمانی که از شهروندان درباره مشکلات و نیازهای محله می‌پرسیم، بیشتر به موضوع‌های
فنی و عمرانی و حمل‌ونقل و ترافیک توجه می‌کنند. اگرچه کالبد فیزیکی شهر مهم است اما توجه به فرهنگ شهر و شهروندان بسیار اهمیت دارد. از شورایاران درخواست کرده‌ایم تا با برنامه‌ریزی و تهیه پرسشنامه از اهالی محله درباره چگونگی این پروژه‌ها نیازسنجی کنند. چون این پروژه‌ها به خواست مردم و برای مردم است. به گونه‌ای که امکان اظهارنظر و مشارکت در اجرای پروژه برای عموم شهروندان فراهم شده است. »
- شاخصه‌های انتخاب پروژه‌ها
پروژه‌های کوچک مقیاس باید چند شاخصه داشته باشند. نخست اینکه کمتر از ۶ ماه به پایان برسند. دوم، نیاز محله را برطرف کنند و در آخر قابلیت اجرا داشته باشند. امکان ارائه طرح در همه حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، فنی و عمرانی، حمل‌ونقل و ترافیک، فضای سبز و خدمات شهری، فعالیت‌های مربوط به بانوان، زیباسازی، ورزشی و... وجود دارد. قاسمی به‌عنوان دبیر شورایاری محله «باغ فیض»، می‌گوید: «طی فراخوانی که در محله باغ فیض درباره پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای برای اهالی محله مطرح شد به این نکته تأکید کرده‌ایم که موضوع‌های فرهنگی و فن‌آوری و هوشمندسازی را در نظر بگیرند. برای مثال، پس از بررسی و نیازسنجی اهالی محله باغ فیض، خیابانی را به‌عنوان اجرای پروژه‌های فرهنگی و ورزشی انتخاب کردیم. این خیابان مسیر رفت‌وآمد اتومبیل نیست و از نظر وسعت، شرایط مناسبی برای فعالیت‌های ورزشی از جمله فوتبال دارد. حتی ظرفیت اینکه مسابقات فوتبال چند محله در این خیابان انجام شود، وجود دارد. براساس برآورد اعضای شورایاری، امکان راه‌اندازی ۸ زمین کوچک ورزشی در این خیابان وجود دارد و می‌تواند نخستین خیابان ورزش محله باشد. »
- توجه به پروژه‌های هوشمندسازی محله
همه محله‌ها فراخور نیاز محله می‌توانند پروژه‌هایی را تعیین کنند. اما آگاهی از اینکه چه نیازی در اولویت است و می‌تواند برای رفاه و آسایش اهالی محله کارساز باشد، نکته مهمی است. قاسمی می‌گوید: «موضوع زمین چمن‌های مصنوعی محله‌ها بسیار مهم است. بیشتر این زمین چمن‌ها خراب شده‌اند. وسایل بازی کودکان و کفپوش این زمین‌های بازی فرسوده شده است. راه‌اندازی فضای سبز محلی می‌تواند در روحیه شهروندان تأثیرگذار باشد. در منطقه ۲ و ۵ حوزه فرهنگی و هوشمندسازی بسیار اهمیت دارد. یکی از کارگروه‌های تخصصی منطقه ۵، کارگروه «نوآوری، فن‌آوری و ایده‌پردازی» است. این کارگروه را فعال کرده‌ایم تا بتوانیم حداقل در چند محله پروژه‌هایی برمبنای هوشمندسازی اجرایی کنیم. برای مثال هوشمندسازی سرویس‌های بهداشتی پارک‌ها و سرای محله‌ها مد نظر است. به‌ویژه در روزهایی که با شیوع «کرونا» روبه‌رو هستیم، هوشمندسازی یک ضرورت محلی خواهد بود. »
- نظر همه اهالی مهم است
ستاد «شورایاری شورای‌شهر تهران» پیگیر این است که پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای تنها نظر دبیر شورایاری محله نباشد. نظر همه اعضای محله در آن دخیل باشد. در نتیجه هر محله‌ای که پروژه‌ای را معرفی می‌کند باید صورت‌جلسه‌ای بفرستد که همه اعضای شورایاری آن را تأیید کرده باشند. به‌زودی ۲۹ محله منطقه ۵ در راستای اجرایی شدن طرح پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای تحول ملموسی را تجربه خواهند کرد. بی‌شک شعار «شهری برای همه»، تغییر نگاه مدیران شهری از پروژه‌های بزرگ مقیاس به سوی مشکلات پایین و ساده در همه سطوح شهری است.