به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از مهر، آلزایمر نوعی بیماری علاج‌ناپذیر است که برای اولین بار در سال ۱۹۰۶ میلادی توسط یک روانپزشک آلمانی به نام «آلویز آلزایمر» به جهان معرفی شد. هرچند آلزایمر در دوران جوانی و دهه ۴۰ زندگی افراد جامعه نیز به عنوان آلزایمر زودرس مشاهده می‌شود ولی عمدتا در افراد بالای ۶۵ سال آلزایمر اتفاق می‌افتد.
روند روزافزون جمعیت سالمندی و متعاقب آن بیماری‌های مرتبط با افزایش سن از جمله دمانس و آلزایمر موجب توجه ویژه جامعه جهانی به این بیماری و نام‌گذاری ۳۰ شهریور مصادف با ۲۱ سپتامبر به عنوان روز جهانی «آلزایمر» شده است.
سازمان‌ها و انجمن‌های مربوطه در این روز، با برگزاری همایش‌ها و انتشار اطلاعات گوناگون، هدف افزایش آگاهی عمومی درباره آلزایمر و توجه به مشکلات مبتلایان به آن را پیگیری می‌کنند.
ژاله زندیه متخصص طب سالمندی و عضو هیات علمی گروه آموزشی سالمندشناسی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در این باره می‌گوید: بیماری آلزایمر که با نام بیماری فراموشی نیز شناخته می‌شود، شایع‌ترین نوع زوال عقل است و تخمین زده شده که در هر ۳ ثانیه، یک نفر در جهان به این بیماری مبتلا می‌شود و این آمار تا سال ۲۰۳۰ میلادی به عدد بسیار نگران‌کننده ۶۵ میلیون نفر در جهان افزایش می‌یابد.
علائم ابتلا به آلزایمر
زندیه می‌افزاید: علائم این بیماری که حافظه، افکار، مهارت‌های کلامی و قضاوت، درک مطلب و به طور کلی عملکرد شناختی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهند، در ابتدا خفیف بوده اما به تدریج وضعیت را بدتر کرده و در طول زمان علائم شدت بیشتری پیدا می‌کنند.
وی درباره علائم بیماری توضیح می‌دهد: وجود حداقل دو مورد از پنج علامت مربوط به کاهش عملکردهای شناختی و رفتاری افراد، سبب تشخیص ابتلای فرد به آلزایمر می شود.
کاهش توانایی در به خاطر آوردن اطلاعات جدید که می‌تواند باعث بروز مسائلی همچون سوالات و یا مکالمات تکراری شود، فراموش‌کردن مناسبت‌ها و یا قرار ملاقات‌ها، گم‌شدن در خیابان‌های شبیه به هم و یا گم کردن وسایل شخصی از علائم مهم این بیماری است.
نقص در استدلال کردن، قضاوت صحیح و انجام کارهای پیچیده، اختلال در بینایی که به دلیل مشکلات چشم نباشد، عدم توانایی در استفاده از وسایل ساده مثلا لباس پوشیدن، اختلال در صحبت کردن، اختلال در خواندن و نوشتن، تغییر در شخصیت و رفتار، تغییرات اخلاقی خارج از شخصیت، مثل آشفتگی، کناره‌گیری اجتماعی، عدم علاقه و انگیزه یا ابتکار عمل از دیگر علائم بیماری آلزایمر است.
راهکارهایی برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر
این متخصص طب سالمندی بیماری آلزایمر را قابل پیشگیری و یا حداقل، کاهش ریسک ابتلا را ممکن می‌داند و می‌گوید: هرچند با ورود به ۳۰ سالگی، مغز به آهستگی مسیر یک منحنی نزولی را در پیش می‌گیرد، اما می‌توان با روش‌هایی از تغییرات مربوط به افزایش سن پیشگیری کرد.
به گفته وی، افزایش سن، سابقه خانوادگی ابتلا به دمانس، سیگار و مصرف نوشیدنی‌های الکلی، تصلب شرایین و سابقه ابتلا به بیماری‌های عروقی، فشار خون، دیابت، افزایش سطح کلسترول بد خون لیپوپروتئین کم‌چگال (LDL)، بالا بودن سطح هوموسیستئین خون (نوعی اسید آمینه) و افسردگی عواملی‌اند که خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهند، اما بسیاری از آنها قابل پیشگیری هستند.
زندیه نگه داشتن ذهن فعال با پازل کلمات، بازی حافظه، مطالعه و حل جدول، ورزش و فعالیت بدنی، تغییر شیوه زندگی و life style سالم که می‌تواند شامل نکشیدن سیگار، مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب امگا ۳ (شامل ماهی و غذاهای دریایی، آجیل، میوه و سبزیجات، غلات کامل و مصرف ویتامین D)، درمان مناسب بیماری‌های زمینه‌ای از جمله کنترل قند، فشار خون و چربی خون، پیشگیری از تروما و آسیب به سر در فعالیت‌های روزمره از جمله رانندگی و آسیب‌های ورزشی را در پیشگیری از دمانس و کاهش ریسک بیماری موثر می‌داند.
عضو هیات علمی گروه آموزشی سالمندشناسی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی می‌افزاید: کاهش استرس‌های زندگی، درمان افسردگی و داشتن خواب کافی و منظم در دوران کهولت، صحبت کردن با اطرافیان، برقراری ارتباط با دیگران و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی می‌توانند تاثیر قابل توجهی در سلامت ذهن و همین‌طور عملکرد مغز داشته باشند.
این متخصص طب سالمندی همچنین با اشاره به اینکه تا کنون هیچ داروی اختصاصی برای درمان بیماری آلزایمر کشف نشده است، می گوید: اما برخی از مداخلات درمانی و داروها می‌توانند در کاهش علائم بیماری تاثیر داشته و به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک کنند.
نگهداری از بیماران مبتلا به آلزایمر
زندیه در مورد کمک خانواده ها به افراد مبتلا به آلزایمر، می‌گوید: خانواده ها در برخورد با فرد مبتلا به آلزایمر می توانند با یادآوری زمان و مکان برای او، درمان بیماری های جسمی، کاهش استرس و افزایش آرامش ، به بیمار کمک کنند.
این متخصص طب سالمندی می‌گوید: مکان‌های شلوغ و ناآشنا، ضمن آنکه موجب به‌هم‌ریختگی فرد مبتلا به آلزایمر می‌شود، خواب بیمار را دچار اختلال کرده و از خواب کافی که برای این‌گونه بیماران ضروری است جلوگیری می‌کند.
جابه‌جا کردن وسایل فرد مبتلا به آلزایمر را گیج می‌کند، اگر بیمار در انجام امور بهداشتی حتی رفتن به دستشویی و حمام کوتاهی می‌کند با توضیح تمام مراحل انجام این امور به کاهش اضطراب بیمار کمک کنند. و در صورت بی‌قراری بیمار، یک گفت‌وگوی صمیمانه مختصر و در عین حال دوستانه و قوی می‌تواند سالمند آشفته را آرام کند.
قدم زدن با سالمند، دوری از بحث و مجادله و منحرف کردن ذهن بیمار از مسئله‌ای که باعث آشفتگی او شده می‌تواند در آرامش بیمار موثر باشد.
وی ضمن آنکه چیدمان محل زندگی سالمندان را براساس شرایط و مشکلات آنان ضروری می‌داند، در مورد سالمندان مبتلا به آلزایمر نیز تاکید بر وجود وسایلی دارد که بیمار را به هنگام راه رفتن در خانه، دچار آسیب بدنی نکند، و خانواده‌ها را به استفاده از امکاناتی که در افزایش آرامش و امنیت بیمار در منزل موثر است، توصیه می‌کند.
زندیه همچنین با اشاره به اینکه مراقبت از فرد مبتلا به دمانس و آلزایمر کار خسته‌کننده و طاقت‌فرسایی است، تاکید می‌کند: شرایط این بیماران ممکن است مراقبان را با چالش‌های جدی، افسردگی یا احساس گناه مواجه کند که کمک گرفتن از تجربیات و مشاوره پزشک متخصص طب سالمندان و یا پرستاران آموزش‌دیده می‌تواند به راهنمایی و بهبود شرایط منجر شود ضمن آنکه می‌توان در مواقعی برای ارائه خدمات به سالمندان از دوستان، افراد نزدیک و داوطلبان کمک گرفت تا به این وسیله، بار مراقبت بر دوش مراقبان کاهش یافته و در حفظ سلامتی آنان موثر باشد.