نرگس حق‌جو / کارشناس ارشد روان‌شناسی :دنیای مدرن بیش از گذشته با سالمندی مواجه است و به مرور همه خانواده‌ها درگیر مراقبت و نگهداری از سالمندان خواهند بود.درگیری‌های دوره سالمندی متنوع و متعدد است و اگر با بلوغ و تدبیر لازم همراه نباشد، می‌تواند وجهه و دستاوردهای سال‌های گذشته فرد را تحت شعاع خود قراردهد.
«اریک اریک‌سون» از معروف‌ترین نظریه‌پردازان شخصیت در این‌باره می‌گوید هر سالمند در زندگی با بحران مهم و جدی روبه‌رو است که از آن با نام یکپارچگی در برابر سرخوردگی یاد می‌کند. اریک‌سون با توجه به افول و ناتوانی جسم یادآور می‌شود که عمده فعالیت‌های فردی و اجتماعی سالمند به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد، روابط و تعاملات اجتماعی و حتی خانوادگی کمرنگ می‌شود و فرد در این مرحله به مرور زندگی گذشته خود می‌پردازد و این مرور احساسات و عواطف خوب یا ناخوشایندی را ایجاد می‌کند. و همین امر باعث بسیاری از سرخوردگی‌ها می‌شود.
احساس سرخوردگی و درماندگی سبب بروز رفتار و انتظاراتی می‌شود که برای افراد پیرامونی با حسی از طلبکاری تجربه می‌شود. گاه رفتاری طلبکارانه را از گروهی از سالمند می‌بینیم که در گذشته چندان پررنگ نبوده است. این مهرطلبی اغراق‌آمیز مناسبات والد و فرزند را برهم می‌زند وگاه احساس گناهی سنگین برای اطرافیان ایجاد می‌کند. از طرف دیگر سالمندانی را می‌بینیم که همچنان استقلال خود را حفظ کرده‌اند و دغدغه‌ای برای جذب و کسب حمایت افراطی از فرزندان خود ندارند.
اریک‌سون معتقد است اگر سالمند در مرحله مرور گذشته زندگی خود به حس رضایت و واقع‌بینی برسد و هر آنچه رخ داده با نگاه سرزنش‌آمیز و انتقادی به خود نسبت ندهد، به بصیرت و روشن‌بینی می‌رسد و کمتر حس نارضایتی از عمر تلف شده خواهد داشت. آنگاه به خردمندی که دستاورد موفقیت‌آمیز بحران میانسالی است، می‌رسد.
سالمند خردمند و فرزانه رابطه خود را با فرزندان و اطرافیان خود به شایستگی مدیریت می‌کند و دچار توقعات و انتظارات افراطی از فرزندان خود نیست. وقتی روابط بر پایه عشق متقابل باشد نه وابستگی خفقان‌آور، اگر مراقبت و خدماتی هم از سوی فرزندان انجام می‌شود، با تمایل و رغبت است. سالمندی مرحله‌ای مهم است که انسان با تلاشی امیدوارانه برای یافتن ارزش و معنای زندگی، خود را آماده روبه‌رو شدن با مرگ می‌کند؛ تلاشی که‌گاه به اشتباه از خردمندی فاصله می‌گیرد و از ضعف و درماندگی پر می‌شود و در بیشتر موارد دچار دریافت حقیرانه محبت و جلب توجه می‌شود.
با وجود اهمیت این مقطع از زندگی، چندان برنامه‌های آموزشی هدفمندی برای آماده‌سازی سالمندان برای رویارویی با بحران سن خود وجود ندارد و مسلماً سازماندهی این آموزش‌ها بسیار ضروری است.
تاریخ انتشار: ۶ مهر ۱۳۹۹ - ۱۲:۴۴
دنیای مدرن بیش از گذشته با سالمندی مواجه است و به مرور همه خانواده‌ها درگیر مراقبت و نگهداری از سالمندان خواهند بود.