مشروح گفتگوی تلویزیونی سولانا

 به گزارش واحد مرکزی خبر، مشروح این مصاحبه تلویزیونی به این شرح است:

- ارفع: آقای خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده گروه 1+5 با بسته جدیدی به ایران سفر کرده است. بیایید ببینیم این تلاش چه نتیجه ای خواهد داشت. من امیر ارفع خبرنگار پرس تی وی هستم و همکارم ...

- شاهسون: من یدالله شاهسون از واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هستم.

- ارفع: خوب اجازه بدهید صحبت را با بیان مسائل خوب آغاز کنیم. آقای سولانا، شما پیش از سفر به تهران گفتید من به تهران سفر می کنم تا پیشنهادی سخاوتمندانه و جامع را عرضه کنم. چه تفاوتی میان این پیشنهاد و بسته ای وجود دارد که در سال دو هزار و شش ارائه کردید و کاملا رد شد.

سولانا: سخنی که روز گذشته داشتم این بود که این بسته جامع است. این بدان معناست که این بسته در برگیرنده مسائل بسیاری است. منظور از سخاوتمندانه بودن این بسته هم آن بود که این بسته فراتر از بسته ای است که ما در ژوئن دو هزار و شش به مقامات ایرانی ارائه کردیم. این بسته به مسائل هسته ای می پردازد. همانطور که می بینید این مسائل بسیار دشوار است و هم برای شما و هم برای ما بسیار مهم است اما این بسته فراتر از این است. در این بسته درباره مسائل انرژی و ابعاد مختلف آن از قبیل زیرساخت ها بحث شده است. در این بسته درباره مسائل انسانی مطالبی آمده است. همانطور که گفتم این بسته بسیار جامع است. ایران کشور مهمی است . ما خواهان آن هستیم که مناسباتمان تعمیق پیدا کند. همانطور که می دانید برای نیل به این هدف، ابتدا باید پرونده انرژی هسته ای روشن شود تا زمانی که مسئله به پرونده انرژی هسته ای مربوط باشد ما مشکلی نداریم. اما وجود هرگونه آلودگی و احتمال انحراف از استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای سبب می شود مذاکرات قابل قبول نباشد.

- ارفع: اجازه بدهید نکته ای را در ادامه سوالم بپرسم. می خواهم واژه سخاوتمندانه را که شما به کار بردید دقیقا معنا کنیم. شما گفتید که این بسته در مقایسه با بسته ای که در سال دو هزار و شش به ایران ارائه کردید متفاوت است. بسته قبلی کاملا رد شد. اجازه بدهید به این معادله بپردازیم که وقتی شما چیزی را پیشنهاد می کنید در مقابل، خواسته هایی هم دارید. شما دقیقا چه پیشنهادهایی را مطرح کرده اید و چه خواسته ایی دارید؟

سولانا: همانطور که گفتید ما پیشنهاد کرده ایم که مناسبات محکمی با ایران داشته باشیم. همانطور که گفتم ایران کشور بسیار مهمی است.

- ارفع: و خواسته های شما چیست؟

سولانا: ما خواستار آن هستیم که با تضمین های عینی روشن شود که برنامه هسته ای فقط برای اهداف صلح آمیز است.

- ارفع: اجازه بدهید یکراست به سراغ عبارت تعلیق برویم. تعلیق در سال دو هزار و شش خط قرمز ایران بود - در سال دو هزار و هشت نیز این مسئله خط قرمز ایران است. به نظر می رسد این موضوع تا ابد خط قرمز دولت ایران باشد. پس ما با واژه کلیدی تعلیق مواجه هستیم. ایرانی ها می گویند شما در سال دو هزار و شش فقط خواهان تعلیق نبودید بلکه خواهان توقف غنی سازی بودید. در این خصوص چه توضیحی دارید؟

سولانا: می خواهم همان نکته ای را بگویم که بارها و بارها گفته ام. ایران به منظور ورود به روند کامل مذاکرات با (گروه 1+5 ) باید غنی سازی را تعلیق کند و در مقابل ما نیز باید اقدامات خودرا درشورای امنیت سازمان ملل متحد متوقف کنیم. امکان ورود به مرحله قبلی وجود دارد که در آن فعالیت های ایران تعلیق بود و ما برای مذاکرات کامل آماده بودیم.

- ارفع: اما با پیش شرط هایی؛ درست است؟

سولانا: در مجموع باید بگویم باید فعالیت های غنی سازی به حالت تعلیق در بیاید تا مذاکرات انجام شود و در مقابل، ما نیز اقدامات خود را در نیویورک به حالت تعلیق در بیاوریم.

- ارفع: این به معنای پیش شرط است و نه هدف مذاکرات. ما به معادله مطرح در این زمینه نگاه می کنیم. آنچه شما می خواهید فقط از دولت ایران نیست، بلکه باید صادقانه و با صراحت بگویم که موضوع هسته ای در حال حاضر مسئله ای ملی در ایران است. این مسئله به عنوان یک موضوع ملی بسیار جا افتاده است. این موضوع مسئله ای ملی است. با مراجعه ساده به مردم ایران می توان به این امر پی برد. اجازه بدهید مسئله را روشن کنیم. نکته ای که شما در حال حاضر خواهان هستید آن است که ایران غنی سازی را به حالت تعلیق در بیاورد. آنچه ملت ایران می گوید آن است که منظور شما تعلیق نیست بلکه توقف است. ایرانی ها غنی سازی را حقی می دانند که ان پی تی از آن حمایت می کند و این حق مسلم است. ایرانی ها واژه حق مسلم را نساخته اند بلکه در متن ان پی تی که براساس منشور سازمان ملل متحد است این عبارت آمده است. با این اوصاف، شما می گویید ما این حق را از شما سلب، و در مقابل با شما همکاری می کنیم، زمینه پیوستن شما را به سازمان تجارت جهانی فراهم می کنیم و قطعات یدکی هواپیما به شما می دهیم. اگر اشتباه می کنم حرف مرا اصلاح کنید آیا این معادله ای واقعا سخاوتمندانه است؟

سولانا: صحبت شما درباره متن معاهده منع تکثیر هسته ای نادرست است. باید به معاهده منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای به صورت کلی نگاه کرد. ما از پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای حمایت می کنیم. ما از تدوین ان پی تی به عنوان یکی از مهم ترین معاهده های منعقد شده در گذشته دفاع می کنیم. اجازه بدهید یک نکته را کاملا روشن کنم. ما با رشد هسته ای ایران به شرط آنکه برای تولید انرژی باشد مخالف نیستیم. اینکه شما بگویید یا کس دیگری بگوید ما با توسعه کشور شما در عرصه فناوری مخالف هستیم درست نیست. ما خواهان توسعه ایران هستیم و آماده ایم به ایران در این مسیر کمک کنیم. اما نمی خواهیم این احتمال وجود داشته باشد که این برنامه منحرف شود.

- ارفع : پیش از آنکه سراغ پرسش دوستم برویم می خواهم این سوال را بپرسم. شما در نشست سران اتحادیه اروپا و امریکا در اسلونی شرکت داشتید. جرج بوش رئیس جمهور امریکا در این نشست که شما هم در آن شرکت داشتید و سخنانش را به صراحت می شنیدید گفت: اگر شما یعنی ایرانیها می خواهید با سه کشور اروپایی، امریکا و کشورهای دیگر رابطه داشته باشید تنها کاری که باید انجام بدهید این است که برنامه غنی سازی خود را به صورت قابل راستی آزمایی به حالت تعلیق در بیاورید. سخن بوش درباره علت این درخواست بسیار مهم است وی گفت‌که با این فعالیت ها، (ایرانی ها) دانش غنی سازی را یاد می گیرند و وقتی یاد بگیرند آنها یک بخش کلیدی را در زمینه ساخت جنگ افزارهای هسته ای یاد گرفته اند. در واقع مشکل موجود همین نگاه است رئیس جمهور امریکا عبارت های دانش، اطلاعات و فناوری هسته ای را تکرار کرده است. بنابراین منظور صریح بوش آن است که ایرانی ها حق ندارند دانش و فناوری و اطلاعات داشته باشند. ایران در سال دو هزار به مدت دو ونیم سال غنی سازی را به حالت تعلیق در آورد و در مقابل فقط مذاکرات، یکی پس از دیگری ادامه یافت. آیا لب کلام و منظور واقعی غرب این نیست که ایران حق ندارد به فناوری هسته ای دسترسی داشته باشد و غنی سازی کند؟

سولانا: اجازه بدهید نکته ای را کاملا روشن کنیم. ایران کشوری است که معاهده منع تکثیر هسته ای را امضا کرده است . ایران در قبال معاهده منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای تعهداتی دارد. یکی از تعهدات آن نیز این است که از انرژی هسته ای فقط برای مقاصد صلح آمیز استفاده کند. همانطور که می دانید آژانس بین المللی انرژی اتمی ادعاهایی درباره اهداف برنامه هسته ای ایران مطرح کرده است. چیزی که ما می خواهیم آن است که این مسئله کاملا روشن شود.

وقتی شما بخواهید رآکتور انرژی هسته ای بسازید باید به کسانی مراجعه کنید که می دانند چگونه این کار را انجام بدهند. شما در حال حاضر فقط یک رآکتور هسته ای دارید منطق آن است که ایران با ما همکاری کند و ما سوخت را در اختیار آن قرار بدهیم. بنابراین نباید خود شما برای رسیدن به این نقطه تلاش کنید.

وقتی شما می گویید می خواهید غنی سازی بکنید سوالی که مطرح می شود این است که می خواهید از این مواد در کجا استفاده کنید. اجازه بدهید با صراحت بگویم که ما با توسعه کشور شما در عرصه فناوری مشکلی نداریم و خواهان همکاری با شما در این حوزه هستیم. اما باید پیش از انجام دادن این کار اعتماد لازم و ضروری به وجود بیاید که اجازه تعامل با کشور ایران را بدهد.

- ارفع: اما به هرحال ما ایرانیها نباید ونمی توانیم غنی سازی کنیم؟

سولانا: ما آماده کمک به شما هستیم اما سوال این است که غنی سازی برای چه؟ غنی سازی در حال حاضر ممکن نیست زیرا شما مکانی برای استفاده از مواد غنی شده ندارید، شما فقط یک رآکتور دارید و شما سوخت لازم برای این رآکتور را از روسیه دریافت کرده اید.

- شاهسون، آقای سولانا، آیا شما پیش از سفر به تهران بسته پیشنهادی ایران را مطالعه کرده اید؟ پاسخ شما به این پیشنهادها چیست؟ شما با چه بخش هایی از این بسته موافق هستید و با چه بخش هایی از آن مخالفید؟

سولانا: امروز در ملاقات با مقامات کشور شما به صورت مفصل درباره این بسته بحث و گفتگو داشتم. این بسته، بسته ای است که در آن سرفصل های مهمی برای تهران وجود دارد. بسیاری از این مسائل برای ما هم مهم است. بنابراین می توان نقاط مشترکی در این بسته دید. در بسته ای که من امروز ارائه کردم به برخی از این مسائل پرداخته شده است؛ زیرا ما با درک مشترک به این مسائل توجه داشتیم. مبارزه با تروریسم، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و تلاش برای توسعه انرژی همگی موضوعات مشترک هستند. همه کشورهای جهان حاضرند در این زمینه همکاری داشته باشند. ایران کشوری است که از نظر توسعه و بسیاری از مسائل دیگر از بسیاری کشورهای جهان بهتر است. به همین خاطر ما می خواهیم با ایران همکاری داشته باشیم.

- شاهسون: آیا فکر نمی کنید شما و ایران می توانید گفتگوها را در خصوص وجوه مشترک دوبسته پیشنهادی آغاز کنید؟

سولانا: اجازه بدهید بگویم که در بسته ای که امروز ارائه کردم و در گفتگوها تصریح کرده ام که ایران حق داشتن برنامه هسته ای را همانند کشورهای دیگر دارد. البته به شرط آنکه آنها به روشنی نشان بدهند این برنامه هیچ آلودگی ای ندارد و فقط برای تولید انرژی است. اجازه بدهید این نکته را بگویم که این کار هم به نفع شماست و هم به نفع ما.

- شاهسون: آقای سولانا، شما به مشارکت کشورهای مختلف در غنی سازی اورانیوم برای ایران اشاره کردید، چرا به پیشنهاد رئیس جمهور ایران اشاره نمی کنید که حدود دو سال پیش مطرح شد و در آن درباره مشارکت کشورهای دیگر در برنامه غنی سازی ایران سخن گفته شده بود.

سولانا: مسئله کنسرسیوم که شما در مورد آن صحبت می کنید موضوعی است که می توان درباره آن به مذاکره پرداخت، البته این منوط به آن است که ما وارد مذاکرات بشویم، همانطور که می دانید این مسئله بسیار پیچیده است، انجام دادن این کار ساده نیست، هر مسئله ای که به موضوع هسته ای مرتبط باشد بسیار حساس است.

- ارفع : بنابراین منظور شما این است که مذاکرات فقط به منظور مذاکرات باشد، و شما برای همین کار به ایران آمده اید؟ البته شما یک پیش شرط برای مذاکرات دارید که برای ایران خط قرمز به شمار می رود ، که همان غنی سازی است، باید بار دیگر تصریح کنم که براساس ان پی تی، ایران می گوید غنی سازی حق مسلم ماست. شما منطقا نمی توانید بگویید ایران بدون غنی سازی اورانیوم فناوری هسته ای داشته باشد غنی سازی اورانیوم بخش لاینفک و مهم برنامه صلح آمیز هسته ای است.

سولانا: مذاکره به منظور مذاکره امری بسیار رایج است، در بسیاری از مذاکرات بین المللی این روند وجود دارد، می توان برای مذاکرات به مذاکره پرداخت البته با پیش شرط تعلیق.می توان گفت‌ این روند گفتگو به منظور مذاکرات است. اینجا فقط بحث واژگان مطرح است. پیام موجود کاملا روشن است. در این گفتگوها موضوعی مشخص می شود دستور کاری تعیین می شود قالب کار مشخص می شود و پس از آن مذاکرات آغاز می شود.

-ارفع: بسیاری از تحلیلگران در غرب می گویند تعلیق غنی سازی باید هدف گفتگوهای آقای سولانا باشد نه اینکه پیش شرط گفتگو ها باشد .

- سولانا: به نظر من برای گفتگوها باید آمادگی هایی داشت من در مذاکرات بسیاری شرکت داشتم. مسئله ای که می خواهیم با ایران در مورد آن مذاکره کنیم کسب تضمین های عینی است مبنی بر اینکه برنامه هسته ای ایران برای مقاصد صلح آمیز است. از آنجا که ایران در حال حاضر هیچ منفعتی از برنامه غنی سازی اورانیوم ندارد باید این فعالیت ها را متوقف کند تا وارد مذاکرات شود بعدها در مذاکرات مشخص می شود آیا امکان ادامه این فعالیت ها وجود دارد یا نه.

- ارفع: چه کسی در جهان می خواهد ماهیت صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران را راستی آزمایی کند.

سولانا: این مسئله کاملا متفاوت است.

- ارفع: چه کسی مسئول این کار است مگر غیر از این است که آژانس بین المللی انرژی اتمی این مسئولیت را برعهده دارد.

سولانا: بله.

 ارفع: -می توانیم به گزارش های آژانس مراجعه کنیم . اگر اشتباه می کنم صحبت مرا اصلاح کنید. در گزارش های مکرر آژانس یکی پس از دیگری تصریح شده است که آژانس توانسته است به این نتیجه برسد که ماهیت برنامه هسته ای ایران برای مقاصد صلح آمیز است. من مطمئن هستم که شما گزارش آخر مدیر کل آژانس را دیده اید.

سولانا: آیا شما هم این گزارش را خوانده اید ؟

- ارفع: حتما ، در یکی از بخش های این گزارش گفته شده است که مسائلی باقی مانده است که باید حل شود؛ در گزارش قبلی آژانس در ماه فوریه تصریح شده بود که ایران به همه شش مسئله اصلی باقیمانده پاسخ داده است و فقط موضوع مطالعات ادعایی باقی مانده است که مسئله جدیدی است و باید به آن پاسخ داده شود. آژانس در بیست و سوم ماه مه اعلام کرد ایران نامه ای حاوی پاسخ به پرسش ها به آژانس فرستاده است این نامه پیش از انتشار گزارش نهایی بوده است ،بنابراین آژانس فرصت کافی برای بررسی آن داشته است .به هرحال آژانس اعلام کرد ما در حال بررسی این نامه هستیم . مسئله ای که در حال حاضر مورد تاکید آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد این است که هیچ انحرافی در خصوص مواد هسته ای اعلام شده ایران وجود ندارد و آژانس به این نتیجه رسیده است.

سولانا: صحبت های شما خیلی طولانی است مرا خسته می کند.

- ارفع: نکته ای که شما با قطع کردن صحبت من حواسم را از آن پرت کردید این بود که فقط سوالاتی باقی مانده است؛ آیا این سخن درست نیست؟

سولانا: بله همینطور هست .سوالاتی باقی مانده است در گزارش اخیر نیز این مسئله به صراحت اعلام شده است البته این بدان معنا نیست که سوالات پاسخ داده نخواهد شد. همانطور که گفتم این مسئله مهم است .ما درباره ساخت مرکز تلفن یا ترن های داخل شهری صحبت نمی کنیم. مسئله ای که در مورد آن صحبت می کنیم برای همه بسیار حساس است. این مسئله فقط برای کشورهای منطقه اهمیت ندارد بلکه برای دیگر کشورهای جهان نیز حایز اهمیت است.

بار دیگر تصریح می کنیم که ایران بر اساس معاهده منع تکثیر جنگ افزارهای هسته ای حق دارد برنامه هسته ای داشته باشد. البته اگر مطابق خواست آژانس رفتار کند. آژانس نیز به این حق ایران تصریح دارد. من بسیار خوشحالم که می توانم این مسئله را به صورت علنی بگویم زیرا بیان این سخن شکست به شمار نمی رود.

- شاهسون: آقای سولانا، شما از تضمین ها صحبت می کنید، آیا فکر نمی کنید آژانس به این تضمین ها توجه داشته است؟ به نظر می رسد شما از تضمین های مورد علاقه خودتان صحبت می کنید، آیا تضمین های آژانس بین المللی انرژی اتمی کافی نیست؟

سولانا: آژانس باید این تضمین را داشته باشد که ایران همانند کشورهای دیگر درباره فعالیت های هسته ای خود تضمین داده است. این روند جاری آژانس است. در طول تاریخ آژانس شاهد آن بوده ایم که کشورهای بسیاری از این روند عبور کرده اند. آژانس ماهیت فعالیت های برخی از این کشورها را تایید کرده است. تحقیقات در مورد برخی دیگر از این کشورها ادامه دارد. این واقعیت دنیای امروزی است. به موازات آنکه وارد قرن بیست و یکم می شویم باید به این مسئله توجه داشته باشیم که این مسئله بسیار حایز اهمیت است. مهم ترین مسئله برای ساخت رآکتورهای تولید انرژی هسته ای در جهان تولید اورانیوم است؛ ما تمایل داریم با کشور شما برای رسیدن به این توان همکاری کنیم. ایران از نظر گاز، کشوری غنی است. ایران از نظر منابع نفتی کشوری غنی است. البته منابع انرژی ایران نامحدود نیست. بنابراین طبیعی است که درک کنیم ایران بخواهد هر تعداد که نیاز دارد رآکتور تولید انرژی اتمی داشته باشد. ما آماده هستیم در ساخت این رآکتورها همکاری داشته باشیم .البته اگر ببینیم بر اساس نظر ما ، این رویه از همکاری ها وجود دارد.

- شاهسون: آقای سولانا، من بار دیگر سوالم را تکرار می کنم آیا فکر نمی کنید نظارت آژانس برای جامعه جهانی کافی باشد؟

سولانا: به نظر من جامعه بین المللی هم مسئولیت های خاص خودش را دارد. آژانس هایی که در قالب سازمان ملل متحد فعالیت می کنند نیز به وظایف خود عمل می کنند.

- ارفع: ‌در حال حاضر مهم ترین واژه ای که وجود دارد و شما نمی توانید اهمیت آن را نادیده بگیرید ، عبارت تعلیق است یا همانطوری که ایرانی ها می گویند عبارت توقف است. اگر به صحبت های رئیس جمهور امریکا نگاه کنید می بینید که وی گفته است ایرانی ها حق ندارند دانش غنی سازی داشته باشند و غنی سازی کنند زیرا در صورتی که غنی سازی کنند بمب هسته ای خواهند ساخت و و و... بنابراین مسئله مطرح، تعلیق غنی سازی است .اجازه بدهید در مورد این مسئله صحبت کنیم .ایران اعلام کرده است که تعلیق برایش غیرقابل قبول است. سوال من این است که پیشنهاد ایران چه مشکلی دارد؟ زیرا ایران اعلام کرده است غنی سازی می کند و این غنی سازی تحت نظر کامل آژانس بین المللی انرژی اتمی است. به علاوه ایران اعلام کرده است می توان کنسرسیومی تشکیل داد که کشورهای مختلف در آن شرکت داشته باشند .این پیشنهاد چه اشکالی دارد؟

سولانا: مشکلی که در مورد پیشنهاد مذکور وجود دارد این است که درک بعضی کلمات بسیار مشکل است. درک واژه کنسرسیوم اصلا ساده نیست من خواهان آن هستم که به صورت مفصل معنای این کلمه توضیح داده شود. و اینکه چگونه قرار است این کنسرسیوم شکل بگیرد، این مسئله بسیار فنی است و انجام دادن آن بسیار دشوار است .بنابراین تا زمانی که تضمین هایی در مورد شیوه اجرایی شدن این کنسرسیوم، امکانات آن و مسائل دیگر مرتبط با آن وجود نداشته باشد صحبت کردن در مورد این پیشنهاد چندان منطقی نیست. تنها کشورهایی که می توانند رآکتورهای انرژی هسته ای تولید کنند کشورهایی هستند که در حال حاضر این توان را دارند در حال حاضر فقط شش کشور هستند که می توانند این کار را انجام دهند که عبارتند از روسیه، امریکا و چهار کشور اروپایی. وقتی می خواهیم همکاری داشته باشیم باید تضمین های مورد نظر ما وجود داشته باشد.

- ارفع: آیا صرفا موضوع توانایی مطرح است یا حق؟ آیا کشورها فقط در صورت قادر بودن به انجام دادن کاری، حق آن را پیدا می کنند یا اینکه حق به هر حال حق است؟

سولانا: اجازه بدهید درخصوص واژه حق توضیح بدهم. شما هم باید با دقت به این مسئله توجه داشته باشید. حقوق در معاهده منع تکثیر هسته ای (ان پی تی) آمده است؛ نباید معاهده منع تکثیر هسته ای را به صورت جدا مد نظر داشت بلکه باید به همه مفاد آن توجه داشت. این تفسیر کاملا روشن است.

- ارفع: من بسیار خوشحالم که شما از ان پی تی سخن گفتید. اگر به ان پی تی توجه کنید و به سخنان آژانس توجه داشته باشید می بینید که گفته می شود ایران حق دارد نه تنها بر اساس ان پی تی بلکه براساس پادمان هایش فناوری هسته ای داشته باشد و به این فعالیت هایش ادامه بدهد. به نظر می رسد شما خواسته هایی فراتر از ان پی تی از ایران دارید. حال آنکه در ان پی تی به حق هسته ای ایران تصریح شده است.

سولانا: متاسفانه باید بگویم تا زمانی که آژانس این مسئله را روشن نکرده باشد فعالیت های هسته ای ایران در راستای کامل تعهدات ان پی تی نخواهد بود. شاید شما با این سخن موافق نباشید اما این واقعیت است.

- ارفع: یک نکته را می خواهم بگویم و آن اینکه این ما نیستیم که با خواسته های فراتر از ان پی تی مخالفیم بلکه آژانس نیز با این امر مخالف است.

سولانا: دیگر بس است.

- ارفع: فقط اجازه بدهید که یک نکته را بپرسم.

سولانا: من دیگر به سوال شما پاسخ نمی دهم چرا که پاسخ شما را گفتم.

- ارفع: سوال من در مورد راستی آزمایی است. آژانس فقط می تواند درباره صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای کشورهایی اظهار نظر کند که ان پی تی را امضا و پروتکل های الحاقی را اجرا کرده اند. حال آنکه خود امریکا پروتکل الحاقی را اجرایی نکرده است. آژانس فقط می تواند درباره صلح آمیز بودن فعالیت های تعداد محدودی از کشورها اظهار نظر کند. آژانس فقط می تواند ماهیت فعالیت های هسته ای سی کشور جهان را بررسی کند. از مجموع صد و هشتاد و نه کشور جهان که ان پی تی را امضا کرده اند حدود هشتاد کشور پروتکل الحاقی را امضا و آن را اجرایی کرده اند اگر اشتباه می کنم صحبت های مرا اصلاح کنید. آژانس از میان این کشورها فقط فعالیت هسته ای معدودی از کشورها را تحت نظر داشته است.

سولانا (با قطع کردن صحبت های مجری): شما مطالب متعددی را مطرح می کنید که پاسخ به صحبت هایتان را دشوار می کند. اجازه بدهید یک نکته را مطرح کنم که بسیار حایز اهمیت است و من بسیار امیدوارم که ایران به همکاری خود با آژانس ادامه بدهد. به همین خاطر ما امروز در اینجا هستیم. بر روی این مسئله تاکید می کنم که این مسئله بسیار مهم است. ما خواهان همکاری کامل هستیم. مردم ایران باید بدانند که ما نمی توانیم مانع توسعه ایران در عرصه فناوری بشویم اما ما خواهان تضمین هایی هستیم که براساس معاهده منع تکثیر هسته ای امری عادی است. برای نیل به این هدف نیاز به تضمین های عینی است که انحراف از آن ممکن نباشد.

- ارفع: آیا منظور شما تضمین های عینی فراتر از تضمین های مورد نظر آژانس است؟ آیا شما تضمین هایی فراتر از ان پی تی می خواهید؟

سولانا: خیر، ما خواستار تضمین هایی در قالب ان پی تی و آژانس هستیم، این مسئله برای ما قابل درک است.

- ارفع: می خواهم با صراحت در این خصوص اظهارنظر کنید چرا ایران نمی تواند تحت کنترل جامع آژانس بین المللی انرژی اتمی غنی سازی داشته باشد؟

سولانا: زیرا آژانس اعلام کرده است ایران به صورت کامل به معاهده منع تکثیر هسته ای پایبند نبوده است.

- ارفع: متن گزارش آژانس اینجا موجود است اما من نمی خواهم متن گزارش را بخوانم آژانس هرگز نگفته است ایران به خواسته های آژانس عمل نکرده است. آژانس تصریح کرده است خواستار همکاری ایران است و سوالاتی باقی مانده است که باید به آن پاسخ داده شود.

سولانا: عجب ،من خوشحال هستم که شما محمد البرادعی مدیرکل آژانس را بیشتر از من می شناسید اما واقعیت این طور نیست.

- شاهسون: آیا ممکن است بسته پیشنهادی ایران پایه و اساس گفتگوها باشد؟

سولانا: همانطور که گفتم پیشنهادی که آنها به من ارائه کردند سرفصل هایی دارد.

- شاهسون: بله شما به این مسئله اشاره کردید. آیا در حال حاضر نمی توان بسته پیشنهادی ایران را پایه و اساس مذاکرات قرار داد؟

سولانا: به نظر من ایران خواستار این است که درباره این مسئله گفتگو شود و ما هم می خواهیم در مورد مسائل دیگری صحبت کنیم. ما امروز از گفتگوهای قبلی فراتر رفتیم. گفتگوها درباره مسائل مفصل تر و مشخص تر بود. مذاکراتی که ما می خواهیم آغاز شود مذاکراتی جامع است. باز هم می خواهم این نکته را تصریح کنم تا ماهیت فعالیت های هسته ای شما با تعلیق غنی سازی روشن نشود، ما نمی توانیم وارد مذاکرات بشویم. جامعه ایران باید این مسئله را درک کند.

- شاهسون: آقای سولانا، وقتی شما مدام از تعلیق صحبت می کنید آیا مردم ایران و جناح های سیاسی مختلف حق ندارند وقتی شما این همه از تعلیق سخن می گویید به هدف واقعی شما بی اعتماد شوند؟

سولانا: شما می توانید بی اعتماد باشید.

- شاهسون: منظور من بی اعتمادی مردم ایران است .

سولانا: بله، مردم ایران. من درک می کنم که ممکن است مردم ایران درباره بخش هایی از اقدامات کشورهای جامعه بین المللی بی اعتماد باشند. من جنگ ایران و عراق و همه مسائل دیگر را به خوبی می دانم. می دانم که مردم ایران چه رنج هایی متحمل شدند. من به خوبی رنج های مردم ایران را درک می کنم این مسئله کاملا روشن است. من این مسئله را کاملا درک می کنم. می توانم احساس کنم کسانی که متحمل رنج هایی شده اند چه وضعی دارند اما این مسئله مربوط به گذشته است نگاه ما به آینده است. پیش از این گفته شد که موضوع سازمان تجارت جهانی مسئله ای بی اهمیت است حال آنکه این مسئله فوق العاده اهمیت دارد.

- ارفع: من نگفتم این مسئله بی اهمیت است بلکه من گفتم باید به دو طرف معادله توجه داشت.

سولانا(با نوعی عصبانیت ): خیلی ممنون. از اینکه صحبت مرا اصلاح کردید ممنونم. وقتی سال ها قبل چین به سازمان تجارت جهانی پیوست لحظه ای حیاتی برای اقتصاد جهانی بود. من بسیار دوست دارم که ایران به سازمان تجارت جهانی بپیوندد. این تحول می تواند گام مهم دیگری در جهت عملکرد بهتر اقتصاد جهانی باشد.

- شاهسون: شما به خاطر دارید که ایران در گذشته فعالیت های هسته ای خود را به حالت تعلیق درآورد. فکر می کنم حدود سه سال یا به عبارت دقیق تر دو سال و نیم ایران فعالیت های خود را تعلیق کرد. پاسخ شما به این اقدام ایران چه بود؟ عملا هیچ پیشرفتی حاصل نشد.

سولانا: من به خوبی آن دوران را به خاطر دارم، شما در مذاکرات حضور نداشتید اما من حضور داشتم. ما مذاکرات خوبی داشتیم این مذاکرات آغاز شده بود ولی هرگز نهایی نشد. ما این گفتگوها را به پایان نرساندیم. پیش از نهایی شدن این مذاکرات، گفتگوها متوقف شد. ما در آن زمان در مسیر درستی حرکت می کردیم.

- ارفع: منظور شما از مسیر صحیح چیست؟ آیا منظورتان تعلیق دو سال و نیمه فعالیت های هسته ای ایران است؟

سولانا: تعامل بسیار خوبی داشتیم.

- ارفع: اما چه نتیجه ای داشت؟

سولانا: اجازه بدهید من توضیح بدهم من در این مذاکرات شرکت داشتم.

من مطمئنم اگر آن روند ادامه پیدا می کرد ما می توانستیم فعالیت هایمان را ادامه بدهیم.

ـ ارفع: دقیقاً مشکل موجود همین است. مذاکرات در آن زمان ادامه داشت اما فعالیت های هسته ای ایران به حالت تعلیق درآمده بود وهیچ چیز جلو نمی رفت. همین که ایران فعالیت های غنی سازی اورانیوم خود را به حالت تعلیق درآورده بود مشکل اصلی و واقعی ایرانیان بود اما شما می گفتید اوضاع خوب است، گفتگوها ادامه داشته باشد.

سولانا: مسئله بسیار ساده است. تحلیل آن هم بسیار ساده است. من در مذاکرات شرکت داشتم و به خوبی از مسائل اطلاع داشتم. ما در شروع روندی قرار داشتیم که می توانست ادامه پیدا بکند و به نتیجه ای برسد. این روند به خاطر دلایل سیاسی متوقف شد که شما کاملاً از آن آگاه هستید. ما خواستار آن هستیم که این روند با تعلیق غنی سازی، بار دیگر آغاز بشود. این نکته بسیار اهمیت دارد که شما و مردم ایران درک کنید که در این مقطع تاریخی، تکثیر هسته ای ادامه پیدا نکند. ما با چالش های بسیاری مواجه هستیم اما سه چالش اساسی یعنی فقر، تغییرات زیست محیطی و تکثیر هسته ای بسیار حایز اهمیت هستند. تغییرات زیست محیطی می تواند کره زمین را نابود کند و تکثیر هسته ای نیز می تواند در صورت ادامه یافتن، کره زمین را نابود کند.

ـ شاهسون: آقای سولانا، من می خواهم سؤالم را از زاویه دیگری بپرسم. ایران حدود سه سال فعالیت های هسته ای خود را به حالت تعلیق درآورد؛ اما آیا این اقدام با هیچ دستاوردی برای ایران از جانب کشورهای غربی همراه بود؟

سولانا: چند دقیقه پیش گفتم که ما با یک گروه ایرانی در روند مذاکرات قرار داشتیم. می توانم به شما بگویم که اگر آن مذاکرات ادامه پیدا می کرد ما می توانستیم به راه حل هایی برای برخی مسائل برسیم به نظر من اینطوری است.

ـ شاهسون: اما من به خاطر دارم که ...

سولانا(با قطع سخنان خبرنگار ): من نیز این مسئله را به خاطر دارم. اما تاریخ یک امر کوتاه نیست. بی اعتمادی که وجود دارد به سال ها قبل باز می گردد. باید این مسئله خاتمه پیدا کند باید اعتماد افزایش پیدا کند و باید شکاف بی اعتمادی که بین ایران و کشورهای دیگر وجود دارد از بین برود. به نظر من این کار شدنی است.

ـ شاهسون: آیا فکر نمی کنید گفتگو درباره مذاکرات آن هم با پیش شرط رویکرد خوبی نباشد، زیرا گروه پنج به اضافه یک همواره از مذاکرات با پیش شرط سخن می گوید؟ آیا فکر می کنید این شیوه درست است؟

سولانا: به نظر من این روند در بسیاری از مواقع طبیعی است. البته نباید از عبارت پیش شرط استفاده کرد. ایران باید به درخواست های مطرح از سوی ما که آژانس نیز به رسمیت شناخته است، به صورت کامل عمل کند. اگر این مسئله حل شود گام بسیار مهمی برداشته خواهد شد.

ـ شاهسون: جناب آقای سولانا، چرا پیش شرط؟

سولانا: شما از این خواست ما با عنوان پیش شرط صحبت می کنید ما می خواهیم با کشور شما در بسیاری از حوزه ها همکاری داشته باشیم اجازه بدهید که صحبت من تمام بشود. ما می خواهیم در حوزه های زیر ساخت ها، اقتصاد و حوزه های دیگر همکاری داشته باشیم. این طبیعی است که ما بدانیم با کشوری همکاری می کنیم که توان هسته ای را به سوی اهداف دیگر به غیر از تولید انرژی منحرف نخواهد کرد.

ـ شاهسون: به نظر من صحبت از پیش شرط نتایج خوبی نخواهد داشت.

سولانا: چرا که نه. باید منتظر ماند و دید. باید این روند ادامه پیدا کند و باید پشتکار داشته باشیم.

ـ شاهسون: اما همانطور که می دانید الان موضوع مطرح همین پیش شرط تعلیق است.

سولانا: باید با پشتکار این روند ادامه پیدا کند ما امروز بسته ای را پیشنهاد کردیم که من امیدوارم پاسخ خوبی به آن داده شود. این مسائل دشوار است اما به نظر من حل کردن آنها امکان پذیر است.

ـ شاهسون: آیا فکر نمی کنید نگاه شما به پرونده هسته ای ایران بیشتر سیاسی باشد؟

سولانا: این بستگی به این دارد که چگونه سیاست را تعریف کنید. همه مسائل یک بعد سیاسی دارند. اما مسئله هسته ای ایران اساساً مسئله ای فنی است.

ـ ارفع: اجازه بدهید به موضوع اعتمادسازی بپردازیم. این مسئله بسیار حایز اهمیت است. ایران با تعلیق غنی سازی خود به مدت دو سال و نیم این کار را انجام داد و حتی پروتکل الحاقی را امضا کرد و اقدامات دیگری نیز صورت داد. شما به خوبی این مسائل را به خاطر دارید اما این اقدامات ایران هیچ نتیجه ای نداشت. نکته دیگری که در جهان هسته ای بسیار حایز اهمیت است موضوع سیاست های دوگانه است. من می خواهم شما به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به این سؤال پاسخ دهید که موضع شما در قبال برنامه هسته ای اسرائیل چیست که سیاست ابهام تعمدی توصیف می شود. در عین حال کشورهایی وجود دارند که ان پی تی را امضا نکرده اند، هند و چین از جمله این کشورها هستند و ما شاهد آن هستیم که جامعه بین المللی چگونه با این کشورها رفتار کرده است.

سولانا: کشورهایی که پیمان منع تکثیر هسته ای را امضا کرده اند باید به آن پایبند باشند کشورهایی که این پیمان را امضا نکرده اند وضع متفاوتی دارند. در خصوص منطقه خاورمیانه باید به مسائل آن توجه داشت که شما می دانید خاورمیانه چه وضعی دارد و چه سیاست هایی در خصوص آن مطرح است. چیزی که ما به هیچ وجه نمی خواهیم در این منطقه بروز کند وجود تسلیحات هسته ای بیشتر است. به اندازه کافی در این منطقه تسلیحات وجود دارد. من می گویم که ما خواهان منطقه خاورمیانه ای عاری از تسلیحات کشتار جمعی هستیم. خاورمیانه نیازمند طرح جامع امنیتی است.

ـ ارفع: آیا ممکن است درباره عاری سازی منطقه خاورمیانه از تسلیحات هسته ای توضیحات بیشتری بدهید؟ آیا این سخن، اسرائیل را نیز در بر می گیرد؟ آیا حاضر هستید اقداماتی صورت بدهید و فقط به صحبت اکتفا نکنید؟ آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید فعالیت های هسته ای ایران صلح آمیز است اما این مسئله به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع داده شده است. آیا این رویکرد نباید به جای ایران در مقابل اسرائیل اتخاذ می شد؟

سولانا: همانطور که می دانید در منطقه خاورمیانه طرح جامع امنیتی وجود ندارد، حال آنکه در اروپا و در بسیاری دیگر از نقاط جهان چنین پیمان هایی وجود دارد. همانطور که می دانید در منطقه خاورمیانه بنا به دلایل تاریخی، داشتن یک طرح جامع امنیتی ناممکن بوده است. به نظر من در حال حاضر فرصتی برای انجام دادن این کار فراهم شده است، کشورهای منطقه باید این کار را انجام بدهند. ما خوشحال خواهیم شد که در این زمینه همکاری کنیم. کشور شما همانند بسیاری از کشورهای دیگر منطقه باید نقش مهمی را در این زمینه ایفا کند. بار دیگر می گویم که باید به وضع منطقه خاورمیانه توجه داشت. با توجه به رنج های مردم منطقه وجود یک توافق جمعی امنیتی در این منطقه بسیار حایز اهمیت است. متأسفانه اختلافات داخلی موجود در کشورهای منطقه خاورمیانه مانع تحقق پیدا کردن این مسئله می شود. من بسیار مایل هستم این کار انجام شود.

ـ ارفع: سؤال آخر ما که بسیار اهمیت دارد درباره دید شخصی شما درباره موضوع هسته ای ایران است. شما قبل از آغاز گفتگوبا ما تصریح کردید که جریانی آغاز شده است.

سولانا: من فردی خوش بین هستم، اگر غیر از این بود کارهایی را که در حال حاضر مشغول انجام دادن آن هستم انجام نمی دادم. من در تلاش هستم برخی از مشکلات را حل کنم. حل این مشکلات نیازمند خوش بین بودن است. باید خوش بینی بسیار قابل توجهی داشته باشیم.

ـ ارفع: آقای سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده گروه پنج به علاوه یک از شما بسیار سپاسگزارم، مصاحبه ای بسیار پرچالش داشتیم.

سولانا: متشکرم.

ـ شاهسون: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از شما به خاطر این مصاحبه تشکر می کند، اقامت خوبی در تهران داشته باشید.

سولانا: متشکرم.