همشهری آنلاین_زهرا بلندی: یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان و دارنده میراث تاریخی غنی که به سبب موقعیت جغرافیایی‌اش در دسته مناطق جنوبی شهر قرار گرفته و عنوان بیستمین نقطه شهر را به خود اختصاص داده است. به مناسبت روز تهران سراغ «حسن خلیل‌آبادی» عضو شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش رفته‌ایم. بررسی وضعیت این محدوده تاریخی از شهر را از منظر این ساکن شهرری در این مصاحبه می‌خوانید.
جایگاه شهرری را در تهران چطور می‌بینید؟
شهرری شهری تاریخی با ۸ هزار سال قدمت، دارای آثار تاریخی فراوانی مثل چشمه‌علی، برج طغرل، بی‌بی شهربانو و... است، اما متأسفانه در حال حاضر از منظر شهرداری تهران جایگاهی مانند دیگر مناطق جنوبی شهر دارد و نگاه حداقلی به آن شده است. طی سال‌های گذشته به‌رغم شعارهایی که برای حفظ عدالت در بین مناطق شمال و جنوب شهر داده شده است پروژه‌های اجرا شده در جنوب شهر در مقایسه با مناطق شمالی بسیار ناچیز است. این نگاه حداقلی نه تنها در اجرای پروژه‌ها، بلکه در بهره‌مندی از امکانات، قیمت ساختمان‌ها، رفع بافت فرسوده، حفظ میراث تاریخی و... هم دیده می‌شود و بودجه‌ای که برای شهرری و مناطق جنوبی دیگر تصویب می‌شود، با وجود مشکلات زیادی که به دوش می‌کشند، بادرصد رشد مناطق شمالی تفاوتی ندارد. این تبعیض و تفاوت در تهران کاملاً مشهود است و باید مدیریت شهری سعی در از بین بردن آن و حفظ جایگاه اصلی هویت‌های شهر داشته باشد.
شما به‌عنوان عضوی از اعضای شورا برای تحقق این اصل مهم چه اقدامی انجام داده‌اید؟
ما در دوره پنجم شورا تلاش کردیم این بی‌مهری‌ها را کاهش دهیم، اما تلاش ما خیلی موفق عمل نکرده و تأثیرگذار نبوده است. امیدوارم طی یک سال آینده اعضای شورای‌شهر تهران، ری و تجریش در جبران کاستی‌های مناطق جنوبی به‌خصوص منطقه ۲۰ گام‌های بزرگ‌تری بردارند.
تلاش‌های اعضای شورای‌شهر در دوره پنجم برای شهرری بیشتر در چه حوزه‌هایی بوده و چه نتایجی به همراه داشته است؟
به نظر من مشکلات این محدوده مانند گودال و حفره‌ای می‌ماند که به راحتی پر نمی‌شود. با این حال در کنار برج طغرل یک مجموعه فرهنگی در حال ساخت بود که از سال ۱۳۹۱ رها شده بود. تکمیل آن در این دوره به سرانجام رسید. نصب تأسیسات جدید در ایستگاه مترو جوانمرد قصاب و ساماندهی آن و ایجاد تغییرات مثبت در حوزه خدمات شهری هم از اقدامات مهمی است که در این دوره اجرا شده است.
به نظر شما برای حفظ میراث تاریخی شهرری چه باید کرد؟ پیشنهاد شما به مسئولان چیست؟
متأسفانه امروز بناهای تاریخی ری در بیابان‌ها رها شده. این درحالی است که شهری با تاریخچه ۸ هزار سال و چندین بنای تاریخی نباید به این شکل اداره شود. سال گذشته در برنامه سوم به شهرداری پیشنهاد دادیم یک سازمان گردشگری و میراث فرهنگی ایجاد کند تا از این طریق بتواند به مراکز تاریخی و فرهنگی توجه بیشتری داشته باشد، اما متأسفانه هنوز این سازمان گردشگری شکل نگرفته است. شهرداری و نظارت سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری باید با مشارکت یکدیگر وارد عمل شوند تا جایی مثل شهرری به پایگاه ملی میراث فرهنگی و گردشگری تبدیل شود.
موضوعی که اخیراً مورد اهمیت ویژه مدیریت شهری قرار گرفته، اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس محلی است. این موضوع در توسعه مناطق جنوبی مثل شهرری چقدر می‌تواند مؤثر باشد؟
قطعاً تأثیرگذاری چنین طرح‌هایی در جنوب تهران بیشتر از دیگر نقاط شهر خواهد بود. در جنوب تهران محله‌هایی وجود دارد که شاید دهه‌ها هیچ‌کاری برایشان انجام نشده است. اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس نه تنها در شهرری، بلکه در دیگر محله‌های جنوبی مثل مناطق ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ که معمولاً نمای ظاهریشان را به خوبی حفظ کرده‌اند، اما وقتی وارد عمق محله‌ها می‌شویم از مشکلات عدیده‌ای رنج می‌برند، مؤثر خواهد بود. گاهی حتی موضوعی مثل ایجاد یک کانیو نهر جزء بزرگ‌ترین خواسته‌های شهروندان این مناطق است.
عدالت اجتماعی در همه نقاط از شمال تا جنوب شهر چطور می‌تواند محقق شود؟
این موضوع زمانی محقق خواهد شد که نگاه انسان محورانه به شهرمان داشته باشیم. وقتی نگاه ما نگاهی اتومبیل محور باشد، شهر به همین شکلی که اکنون می‌بینیم خواهد بود، اما وقتی هدف ما ایجاد آرامش، رفاه و زیست سالم برای انسان‌ها باشد عدالت هم در پی آن خواهد آمد. متأسفانه امروزه سهم آدم‌ها در مدیریت شهری کم شده و تعداد خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و به‌طور کلی امکانات سواره‌ها بیشتر از پیاده‌ها شده و حتی بخشی از پیاده‌روها را هم موتوری‌ها و سدمعبری‌ها اشغال می‌کنند. شهر باید مأمن آرامش مردم باشد تا عدالت ایجاد شود و متأسفانه هرچه به سمت جنوب شهر می‌رویم بی‌عدالتی بیشتر مشهود می‌شود. به نظر من شهرداری برای اجرای هر پروژه‌ای، اولاً باید تلاش کند عدالت را در میزان بودجه رعایت کند و از سوی دیگر پیوست‌های فرهنگی، اجتماعی و ترافیکی در پروژه‌ها لحاظ شود. برای مثال اگر یک ایستگاه مترو راه‌اندازی می‌شود، قبل از آن فضایی برای ایجاد پارکینگ آن در نظر گفته شود.
شهروندان چطور می‌توانند در توسعه شهر و محقق شدن اهداف و خواسته‌هایشان سهیم باشند؟
زمانی مردم مشارکت می‌کنند که مدیران شهری برای آنها اهمیت قائل باشند. مدیران شهری باید بدانند که بدون مشارکت شهروندان، توسعه مفهومی ندارد. تا وقتی مردم در برنامه‌های شهر مشارکت نداشته باشند و نیازها و ایده‌های آنها مطرح نشود شاهد توسعه شهر و فعالیت‌ها نخواهیم بود. باید اصل مردم‌سالاری در همه فعالیت‌های کشور به‌خصوص حوزه مدیریت شهری که در خط مقدم خدمت‌رسانی به مردم است ساری و جاری شود و این نکته را مدیران، محور اصلی امور خود قرار دهند.
آینده جنوب تهران به‌خصوص شهرری را چطور می‌بینید؟
به نظر من اگر شهرری به همین منوال اداره شود آینده خوبی در انتظار آن نخواهد بود. شهرری مثل مادری است که ارث نمی‌برد، اما بچه‌هایش همه صاحب ارث هستند. برخورداری از شورای شهر، حق طبیعی شهرری است. متأسفانه روستاهایی همچون فشافویه، باقرشهر، کهریزک، قیامدشت، قلعه‌نو و... که جزء حوزه شهرری هستند به شهر تبدیل شده‌اند و شورای‌شهر دارند، اما بخش مرکزی شهر هنوز مستقل نشده است. این در حالی است که اصل ۱۰۰ قانون اساسی می‌گوید هر شهری باید شورا و شهرداری داشته باشد. تا وقتی امکان مشارکت مردم شهرری در اداره آن ایجاد نشود امکان توسعه هم برای آن وجود ندارد. باید براساس آنچه قانون اساسی برای شهری مانند ری قائل شده است، قانونی که در ذیل‌بند ماده ۱۲ قانون و شوراها آمده، تصحیح شود تا ری به‌صورت یک شهر مستقل اداره شود. اعضای شورای آن از بین خودشان انتخاب و این شهر با مشارکت ساکنانش‌آباد شود.