همشهری آنلاین_راحله‌عبدالحسینی: سال‌های گذشته همین که شهریور ماه از نیمه می‌گذشت، برخی خانواده‌ها که سالمند یا فرد دارای بیماری خاص داشتند، برای اینکه فصل سرما را با درگیری کمتری با بیماری سرماخوردگی یا آنفلوآنزا طی کنند از داروخانه واکسن آنفلوآنزا، تهیه و بیمار را واکسینه می‌کردند. اما امسال ماجرا فرق می‌کند. همه شهروندان خواهان واکسن آنفلوآنزا هستند، در حالی که ماه دوم پاییز شروع شده و واکسن آنفلوآنزا نه تنها به داروخانه‌ها نرسیده بلکه در مراکز بهداشت هم با اما و اگرهایی برای افرادی با شرایط خاص توزیع می‌شود. در این گزارش وضعیت توزیع واکسن آنفلوآنزا را در مراکز بهداشت منطقه بررسی کردیم.
طبق توصیه پرشکان در سال‌های قبل که تزریق واکسن آنفلوآنزا باید ۲ هفته قبل از شروع فصل پاییز باشد، امسال تا سوم مهرماه که رئیس سازمان غذا و دارو از آغاز مرحله نخست توزیع واکسن آنفلوآنزا خبر داد، نشانی از واکسن آنفلوآنزا در داروخانه‌ها نبود. دکتر «محمدرضا شانه‌ساز» اعلام کرده بود که واکسن آنفلوآنزا برای گروه‌های پرخطر شامل کادر بهداشتی و درمانی، زنان باردار، بیماران قلبی و عروقی و سالمندان بالای ۶۵ سال از طریق شبکه بهداشتی با استفاده از کد ملی توزیع می‌شود و برای رسیدن واکسن به داروخانه‌ها و استفاده شهروندان باید فعلاً منتظر ماند.
- سردرگمی گروه‌های پرخطر
یکی از مهم‌ترین مراکز بهداشتی در شمال تهران، انستیتوپاستور واقع در میدان قدس است. وقتی برای اطلاع از وضعیت توزیع واکسن آنفلوآنزا به این مرکز سر می‌زنیم درست روی در ورودی به این نوشته‌ها برمی‌خوریم: «واکسن آنفلوآنزا نداریم.
لطفاً سؤال نفرمایید! » و «مراجعان محترم! انستیتوپاستور هیچ اطلاعی از زمان توزیع واکسن آنفلوآنزا ندارد.» شهروندانی که به این مرکز مراجعه کرده‌اند دست از پا درازتر با امیدی در دل راهی یکی از پایگاه‌های شبکه بهداشت و درمان شمیرانات می‌شوند که ۵۰متر پایین‌تر از انستیتو در خیابان شریعتی هست. روی در ورودی پایگاه سلامت دکتر حسابی، افراد با بیماری‌های خاص برای دریافت واکسن آنفلوآنزا را این‌طور مشخص کرده‌است: «بیماران مبتلا به ایدز، بیماران مبتلا به بدخیمی با یا بدون شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی، گیرندگان پیوند، دیالیزی، تالاسمی ماژور و هموفیلی.» در این اطلاعیه خبری از دیگر گروه‌هایی که قرار بود بتوانند در اولویت نخست واکسن آنفلوآنزا دریافت کنند، نیست. «امیرعلی اسماعیلی»
یکی از مراجعه‌کنندگانی است که مراکز بهداشت را زیر پا گذاشته تا بتواند برای پدر ومادرش واکسن آنفلوآنزا تهیه کند. می‌گوید: «متأسفانه چند مرکز بهداشت مراجعه کردم. هیچ‌کدام سالمندان را تحت پوشش نداشتند. در حالی که اعلام کردند سالمندان در اولویت هستند. یک مرکز فقط بانوان باردار را تحت پوشش گرفته و یک مرکز فقط بیماری‌های خاص را. داروخانه‌ها هم که واکسن آنفلوآنزا ندارند. از پزشکان شنیدیم زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوآنزا قبل از پاییز است و حالا هم با امروز و فردا کردن، یک ماه از پاییز گذشت.
مادرم ۶۳ ساله و پدرم ۶۷ ساله هستند. در حالی که سال‌های قبل برای مادرم واکسن آنفلوآنزا می‌خریدیم، امسال حتی در اولویت سالمند بالای ۶۵ سال هم نیست و نمی‌دانیم تا کی باید منتظر بمانیم تا واکسن آنفلوآنزا به داروخانه برسد و آیا آن روز دیگر تزریق واکسن آنفلوآنزا فایده‌ای دارد یا نه.» «سمیرا احمدی» یکی از اهالی ساکن درکه و جزو گروه‌های اولویت‌دار است که هنوز نتوانسته واکسن آنفلوآنزا دریافت کند. می‌گوید: «برای تزریق واکسن آنفلوآنزا به پایگاه سلامت درکه رفتم. با اینکه باردار هستم به من گفتند واکسن آنفلوآنزا تمام شده‌است. ثبت‌نام کنید تا در نوبت بعدی که واکسن آنفلوآنزا توزیع شد، شما را خبر کنیم.
من تا چند هفته دیگر باید منتظر خبر بنشینم؟ شبکه بهداشت و درمان شمیرانات هم برای افراد دارای بیماری‌های خاص این واکسن را تزریق می‌کند و بانوان باردار را در اولویت ندارد. ساکن درکه هستم و نمی‌توانم محله به محله به مرکز بهداشت و پایگاه سلامت مراجعه کنم تا بتوانم واکسن آنفلوآنزا دریافت کنم. همین رفت‌وآمد در زمان شیوع کرونا برای کسی مثل من که جزو گروه‌های حساس هستم، کار پرخطری است.»
«غلامرضا قیدی» ۶۰ ساله از اهالی محله دارآباد هم از توزیع ناکافی واکسن آنفلوآنزا گلایه‌مند است. می‌گوید: «با این تقسیم‌بندی برای تزریق واکسن آنفلوآنزا کسی مثل من شامل این گروه نمی‌شود. در حالی که من جانباز هستم و به نوعی جزو افراد آسیب‌پذیر در برابر بیماری آنفلوآنزا و کرونا به حساب می‌آیم. اما متأسفانه نمی‌توانم واکسن آنفلوآنزا دریافت کنم.
باید منتظر بمانم تا در داروخانه‌ها توزیع شود و شاید آن زمان واکسن آنفلوآنزا به دستم برسد. چند هفته پیش هم برای من از طرف بیمه‌ای که قرارداد دارم، پیامک آمد که برای دریافت واکسن آنفلوآنزا مراجعه کنم تا بتوانم واکسن آنفلوآنزا را رایگان دریافت کنم.
اما بعد از مراجعه گفتند من شامل گروه‌های خاص نمی‌شوم.» پرس‌وجو در مراکز بهداشت نشان می‌دهد که هرکدام به یک یا چند مورد از موارد خاص اعلام شده به‌عنوان گروه اولویت‌دار واکسن آنفلوآنزا می‌دهند و بقیه دسته‌بندی افراد را در اولویت بعدی گذاشته‌اند که زمان آن مشخص نیست.
واکسن آنفلوآنزا برای گروه‌های خاصی که در اولویت نخست در مراکز بهداشت در نظر گرفته‌شده‌اند رایگان تزریق می‌شود. پرس‌وجو از رئیس مراکز بهداشت و داروخانه‌داران درباره اینکه اولویت‌های بعدی چه زمانی باید مراجعه کنند و واکسن چه زمانی در داروخانه‌ها توزیع می‌شود، بی‌نتیجه ماند و همگی گفتند که چشم‌انتظار اعلام سازمان غذا و دارو هستند. در این شرایط گویا فقط می‌توان این بیت را زمزمه کرد: «بنشینم و صبر پیش گیرم».
- واکسن آنفلوآنزا از کرونا پیشگیری نمی‌کند
دکتر «زهرا نوربخش» کارشناس مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت شمال غرب تهران می‌گوید: «در مرکز بهداشت شمال غرب تهران، واکسن آنفلونزا برای سالمندان بالای ۶۵ سال که بیماری خاص داشته‌باشند، تزریق می‌شود و در واقع همه سالمندان را به صرف بالای ۶۵ سال بودن شامل نمی‌شود. در اولویت نخست زنان باردار و بیماران خاص هم هستند.»
این روزها که آمار نگران‌کننده از ابتلا و مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا، همه را نگران کرده، افرادی هم که در فهرست گروه‌های اولویت‌دار برای دریافت واکسن آنفلوآنزا نیستند، برای سلامت خود مشتاق دریافت واکسن آنفلوآنزا هستند. در حالی که «محمدرضا شانه‌ساز» رئیس سازمان غذا و دارو می‌گوید که واکسن آنفلوآنزا هیچ تأثیری در پیشگیری از کرونا ندارد و ایمنی‌زایی آن برای پیشگیری از آنفلوآنزا نیز بین ۳۰ تا ۴۰درصد و تقریبی حدود ۳۳درصد است و به استفاده همگانی از این واکسن توصیه نمی‌شود.
تزریق واکسن آنفلوآنزا برای چه کسانی ضروری است؟
هر چند این روزها واکسن آنفلوآنزا برای زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های خاص در مراکز و پایگاه‌های بهداشت توزیع شده‌است با این حال درباره ضرورت تزریق واکسن آنفلوآنزا از «محمدرضا سلمانی» رئیس مرکز بهداشت می‌پرسیم. سلمانی پاسخ می‌دهد: «نظرات متفاوتی درباره لزوم تزریق واکسن آنفلوآنزا همزمان با فصل سرما از سوی پزشکان مطرح شده‌است.
من تا به حال واکسن آنفلوآنزا تزریق نکرده‌ام. امسال هم روی تأثیر این واکسن بحث‌های متعددی شده. عده‌ای از پزشکان معتقدند که واکسن آنفلوآنزا سیستم ایمنی بدن را به خود مشغول می‌کند و تأثیر مثبتی برای ایمنی در برابر بیماری ندارد. حتی گاهی هم ممکن است بنابر شرایط بدن فرد تأثیر برعکس داشته‌باشد.
من چون هیچ سالی واکسن آنفلوآنزا نزده‌ام خودم تجربه‌ای ندارم.» سلمانی درباره بهترین زمان واکسن آنفلوآنزا می‌گوید: «این واکسن باید قبل از شیوع بیماری آنفلوآنزا تزریق شود تا تأثیر بهتر و نتیجه مطلوب‌تری در ایمنی در برابر بیماری داشته‌باشد. این نکته را هم بگویم که با شرایط کمبود واکسن آنفلوآنزا و در دسترس نبودن آن برای همه افراد تا قبل از شروع فصل پاییز، تزریق آن در نخستین فرصت بی‌تأثیر نیست. متأسفانه امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا، متقاضی برای واکسن آنفلوآنزا بسیار زیاد است و به همین دلیل اولویت‌بندی شده‌است.»
- نگران زمان تزریق نباشید
موضوع زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا و نگرانی این روزهای شهروندان با توجه به تخصیص واکسن به گروه‌های حساس را با دکتر «جلال حشمت‌نیا» فوق‌تخصص ریه بیمارستان مسیح دانشوری مطرح می‌کنیم. حشمت‌نیا این‌طور پاسخ می‌دهد: «با شرایط فعلی و شیوع بیماری کرونا و از سوی دیگر که فقط یک و نیم میلیون‌دوز واکسن آنفلوآنزا وارد کشور شده‌است، نخست گروه‌های در معرض خطر از واکسن آنفلوآنزا برخوردار می‌شوند و در مراحل بعدی، همه شهروندان درصورتی که بخواهند می‌توانند واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند. از بابت اینکه با گذشت یک ماه از فصل پاییز، واکسن آنفلوآنزا همچنان تأثیرگذار است نیز باید بگویم که هیچ اشکالی ندارد و هر زمان واکسن آنفلوآنزا به دستشان رسید، تزریق کنند.»
- منتظر دریافت واکسن می‌مانیم
«رحیم کشاورز» دکتر داروساز و ساکن محله دیباجی است. نگرانی شهروندان از نبود واکسن و تأثیر تزریق آن در ماه‌های پایانی فصل پاییز را با او در میان می‌گذاریم. او می‌گوید: «همیشه به ما گفته‌اند واکسن‌ها باید ۳ ماه قبل از وقوع فصل سرما تزریق شود تا در این زمان ۳ یا ۴ ماهه فرصتی برای تحریک سیستم ایمنی وجود داشته‌باشد تا بدن بتواند در فصل سرما و ابتلا به بیماری آنفلوآنزا پاسخگو باشد. با توجه به شرایطی که برای توزیع واکسن آنفلوآنزا امسال در کشور ما پیش آمده است به نظر می‌رسد که این بازه زمانی ۳ ماهه را پشت سر بگذاریم و نزدیک بهار شویم که با توجه به گرم شدن هوا، بدن کمتر به واکسن آنفلوآنزا نیاز دارد. از سوی دیگر باید توجه کنیم که امسال با توجه به شرایط خاص
شیوع کرونا، ویروس آنفلوآنزا و سرماخوردگی و کرونا همزمان با هم فعال شوند و بدن ما هیچ‌گونه آمادگی نداشته‌باشد. پس هر زمان که واکسن آنفلوآنزا به دستمان رسید، بهتر است تزریق کنیم. هر زمانی که در بدن ایمنی ایجاد شود خوب است و تزریق واکسن آنفلوآنزا در هر زمانی از پاییز و زمستان از تزریق نکردن بهتر است. طبق قانون فارموکوژیکی (علم تجویز دارو) زمان مناسب واکسن آنفلوآنزا قبل از شیوع فصل سرماست. امسال برای واکسن آنفلوآنزا باید منتظر بمانیم تا افراد خاص و دارای اولویت واکسن آنفلوآنزا دریافت کنند. معلوم نیست که سازمان غذا و دارو چه زمانی را برای توزیع واکسن آنفلوآنزا در داروخانه‌ها اعلام می‌کند تا افراد عادی هم بتوانند دریافت کنند.»
- گروه‌های اولویت‌دار حتماً واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند
دکتر «پیام طبرسی» رئیس بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان مسیح دانشوری ضمن توضیح مختصری درباره تفاوت بیماری‌های آنفلوآنزا و کرونا، تزریق واکسن آنفلونزا را در پیشگیری از بیماری مؤثر می‌داند: «بیماری آنفلوآنزا ویژگی‌های خاص خود دارد. امسال که با پاندمی کرونا در کل دنیا روبه‌رو هستیم، این احتیاط و دغدغه هم وجود دارد که در فصل سرما ویروس آنفلوآنزا چطور می‌خواهد جولان بدهد و چطور باید با این بیماری روبه‌رو شویم. بیماری آنفلوآنزا یک بیماری تنفسی است که از سال‌ها پیش درباره آن شنیده‌ایم؛ دو نوع A و B دارد. در نوع A هم زیرگروه شایع و معروفی به نام H۱N۱ دارد.
در حالی که آنفلوآنزا نوع B از شیوع و شدت کمتری برخوردار است. علائم بیماری آنفلوآنزا شبیه بیماری کروناست. در آنفلوآنزا بیماری با تب و سردرد و بدن درد همراه است. در حالی که در کرونا ممکن است بیماری با تب شروع نشود و بعد از ۲ یا ۳ روز با سرفه خشک همراه باشد. آنفلوآنزا تقریباً ۵ روز طول می‌کشد.
اما کرونا ۲ تا ۳ هفته بیمار را درگیر می‌کند. علائمی مثل از بین رفتن حس چشایی و بویایی یا اسهال در بیماری کرونا ظاهر می‌شود. با این حال امسال در فصل سرد، تشخیص بیماری بین کرونا یا آنفلوآنزا بسیار سخت و مشکل است. واکسن آنفلوآنزا تأثیر مثبتی در پیشگیری از بیماری دارد. هرچه زودتر و تا قبل از شروع سرما، واکسن آنفلوآنزا تزریق شود مسلماً تأثیر بهتری دارد. اکنون هم تعداد کافی واکسن آنفلوآنزا از سوی وزارت بهداشت برای همه شهروندان در دسترس قرار نگرفته‌است و شاهد اولویت‌بندی هستیم. با این حال هر گروهی که به نوبت در اولویت و واکسن آنفلوآنزا در اختیارشان قرار می‌گیرد، واکسن را تزریق کنند تا در ابتلا به بیماری پیشگیری کنند.»
- پایگاه سلامت شهید رجایی
تزریق واکسن آنفلوآنزا در پایگاه شهید رجایی واقع در میدان نوبنیاد، بزرگراه بابایی، شهرک شهیدرجایی در منطقه یک، فقط و فقط برای بانوان بارداری که تحت پوشش پایگاه باشند و از قبل در پایگاه پرونده سلامت داشته‌باشند انجام می‌شود. در مرحله بعدی توزیع واکسن آنفلوآنزا بیماران خاص شامل سرطان، ایدز و پیوند اعضا نیز می‌توانند برای دریافت واکسن به این پایگاه مراجعه کنند. شهروندان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند با شماره ۲۲۹۳۱۳۱۴ تماس بگیرند.
- مرکز بهداشت شهید کاظمیان در محله طرشت
در مرکز بهداشت شهید کاظمیان برای بانوان باردار، افراد دارای بیماری خاص از جمله سرطان، دیالیزی، پیوند اعضا و تالاسمی واکسن آنفلوآنزا تزریق می‌شود. «طاهره باقری» رابط سلامت مرکز بهداشت شهید کاظمیان در محله طرشت می‌گوید: «از زمان توزیع واکسن آنفلوآنزا مراجعه‌کننده به این مرکز بسیار زیاد است. از محله‌های دیگر هم مراجعه‌کننده داریم. ولی متأسفانه باید به خیلی از افراد جواب رد بدهیم. چون در این مرحله فقط بانوان باردار و افرادی که جزو گروه‌های خاص هستند مثل افراد دیالیزی یا مبتلا به سرطان می‌توانند واکسن آنفلوآنزا دریافت کنند.» این مرکز در محله طرشت، خیابان شهید اکبری، خیابان سلطان محمدی، خیابان شهید حسینمردی واقع شده و ساعت ۸ تا ۱۳ پاسخگوی مراجعان است.
- همین نزدیکی
این مراکز از سوی شبکه بهداشت و درمان شمیرانات برای تزریق واکسن آنفلوآنزا برای افراد با بیماری‌های خاص معرفی شده‌است:
مرکز خدمات جامع سلامت سعد دربند واقع در خیابان دربند، نرسیده به میدان سربند، پلاک ۱۴ـ شماره تماس:
۲۲۷۳۷۳۵۰
مرکز خدمات جامع سلامت قائم واقع در بزرگراه ارتش، شهرک قائم، فاز یک، کوچه سوسن‌ـ شماره تماس:
۲۲۴۵۷۶۲۸
پایگاه سلامت دکتر حسابی واقع در خیابان شریعتی، نرسیده به میدان قدس.