همشهری آنلاین _رضانیکنام: طرح «کاد» را دانش‌آموزان دهه۵۰ و۶۰ خوب به یاد دارند. طرحی برای آموختن و یادگیری فنون و برخی مهارت‌های ضروری. یکی آن را در کارگاه خیاطی پدرش می‌گذراند، دیگری در تعمیرگاه و مکانیکی محله. یکی هم در مغازه الکتریکی و... دانش‌آموزان در این جاها مشغول یادگیری مهارت می‌شدند و بعد از گذراندن دوره کارآموزی، استادکار نظرش را به مدیر مدرسه اعلام می‌کرد و این می‌شد نمره آزمون عملی طرح کاد که درکارنامه دانش‌آموز ثبت می‌شد. چند سالی است که دیگر از طرح کاد دانش‌آموزی خبری نیست و کسی نمی‌داند که چرا از نظام آموزشی حذف شد.
درگزارش پیش رو قصد داریم شما را با مدرسه‌ای آشنا کنیم که مسئولان آن تلاش کرده‌اند تا این حلقه گمشده را دوباره به نظام آموزشی برگردانند، البته با روش جدید و استفاده از امکانات امروزی. مثلاً به جای رفتن به مکانیکی و خیاطی محل، دانش‌آموزان درکارگاه‌ها و کلاس‌های مهارت‌آموزی حاضر می‌شوند و در زمینه انواع کسب و کار و روش‌های کارآفرینی معلومات و مهارت‌های لازم را کسب می‌کنند.
مدرسه فرهیختگان محله بعثت نخستین مدرسه کارآفرینی و کسب و کاردانش‌آموزی در تهران به شمار می‌رود و پیش از آن تنها یک مدرسه آن هم در شهر اصفهان توانسته این عنوان را به دست آورد. از زمان آغاز رسمی فعالیت‌های کارآفرینی مدرسه فرهیختگان نزدیک به ۲سال گذشته که متأسفانه نیمی از آن در دوران کرونایی سپری شده و به همین دلیل دانش‌آموزان نتوانسته‌اند به‌طور کامل ایده و توانمندی خود را نشان دهند، با این حال با نمونه‌های خوبی در این زمینه آشنا شدیم. «علی صالحی» یکی از دانش‌آموزان مدرسه فرهیختگان درکارگاه‌های کارآفرینی آموخته که هر دانش‌آموزی باید در حوزه مورد علاقه‌اش فعالیت کند.
برای همین در این مدرسه کارآفرینی دانش‌آموزان به گروه‌ها و دسته‌های مختلف تقسیم شده‌اند. گروه‌های فنی، هنری، ورزشی، نگهداری انواع دام و طیور، آبزیان و حیوانات خانگی و تزیینی، صنایع غذایی، پرورش گل و گیاه، صنایع‌دستی، نقاشی، طراحی، تدوین فیلم و... که در این گروه‌ها استعداد بچه‌ها شناسایی و پرورش می‌یابد. «احمد قربانی» دانش‌آموز پایه هشتم مدرسه فرهیختگان توانسته با توجه به علاقه‌ای که به نگهداری انواع پرندگان زینتی و خانگی دارد، کسب و کار خوبی را راه‌اندازی کند که تحسین خانواده، مدیر، معلم و دوستان همکلاسی‌اش را برانگیزد. او در پشت‌بام خانه‌اش یک نوع پرنده زینتی به نام «عروس هلندی» پرورش می‌دهد و درآمد خوبی هم از این راه به دست می‌آورد.
او می‌گوید که شرکت درکلاس‌های آموزشی کسب و کار مدرسه به او کمک کرده تا به هدف و آنچه در ذهن دارد، برسد. قربانی سختی‌ها و موانع زیادی را پشت سرگذاشته و اکنون با تجربه‌ای که به دست آورده می‌تواند کسب و کارش را توسعه می‌دهد.
- تولید جاکلیدی بابند کتانی
مدرسه کارآفرینی فرهیختگان که از مدارس دولتی زیرنظر اداره آموزش و پرورش منطقه۱۶ است در سال تحصیلی جدید به دلیل بحران کرونا و اعمال محدودیت‌های اجتماعی، بیشتر برنامه‌های خود را به سمت برگزاری کلاس‌های غیرحضوری و آنلاین سوق داده است. از جمله این کارگاه‌های آموزشی رایگان، آموزش مهارت کسب و کار و آشنایی با مفاهیم کارآفرینی است که پنجشنبه‌ها به‌صورت آنلاین و گاهی به شکل ویدئو کنفرانس برگزار می‌شود. این برنامه‌ها ذوق راه‌اندازی کسب و کار را در وجود دانش‌آموزان بر می‌انگیزد و آنها ایده‌های خود را در حوزه‌های کارآفرینی به راحتی به نمایش می‌گذارند.
«مهرشاد رحمانی» یکی از دانش‌آموزان علاقه‌مند به کارهای هنری است. او از سال گذشته تولید یک نمونه جاکلیدی را آغاز کرده و از این راه کسب درآمد می‌کند. جالب اینکه ابزار کار او تنها ذوق و مهارت و یک جفت‌بند کتانی به رنگ‌های مختلف است. او با مهارتی که در این زمینه دارد، می‌تواند روزانه صدها نمونه جاکلیدی تولید و روانه بازار کند. مهرشاد از اینکه استقلال مالی پیدا کرده و می‌تواند بخشی از هزینه‌های مدرسه را تأمین کند، خوشحال است و می‌گوید: «این موفقیت را مدیون تشویق و حمایت مسئولان مدرسه هستم. وقتی آنها دیدند که در زمینه تولید جاکلیدی بابند کتانی مهارت دارم به من اعتماد به نفس دادند و باعث شدند تا با انگیزه بیشتری به کسب و کار ادامه دهم.»
- کاشت و پرورش بنفشه آفریقایی تا کاکتوس
یکی از ویژگی‌های بارز مدرسه کارآفرینی محله بعثت، توجه به همه سلایق و علاقه‌مندی‌هاست. این موضوع باعث شده تا «نیما دارونی» و «محمد نبئی» از دانش‌آموزان پایه نهم مدرسه فرهیختگان در زمینه کاشت، تکثیر و تولید انواع گل و گیاه تجربه و مهارت به دست آورند و در طول یک سال گذشته تعدادی از گیاهانی را که تولید کرده در بازار بفروشند. او دانش نگهداری و تکثیر گیاهان آپارتمانی و تزیینی را از کلاس‌های مجازی کسب و کار مدرسه به دست آورده است.
- «کارآمد» از ایده تا عمل
حدود ۲سال پیش ایده راه‌اندازی مدرسه کارآفرینی به ذهن معلم درس ادبیات فارسی مدرسه فرهیختگان افتاد. او تصمیم گرفت که با تعامل و همفکری سایرهمکاران از جمله مدیر مدرسه تغییرات مثبت و هدفمندی را در برنامه‌های آموزشی مدرسه ایجاد کند که به سود دانش‌آموزان هم باشد. «امین پاکزاد» دبیر ادبیات فارسی مدرسه فرهیختگان، متولد سال ۱۳۷۵ و بزرگ شده محله نازی‌آباد است و به دلیل علاقه به زادگاهش در یکی مدارس منطقه۱۶ خدمت می‌کند.
پاکزاد نگاه ویژه‌ای به موضوع کسب و کار دارد و عقیده دارد دانش‌آموزان باید در دوران تحصیل با مفاهیم کارآفرینی و مهارت‌های کسب و کار و شیوه‌های اشتغالزایی آشنا شوند. برای همین او از ۲سال گذشته تاکنون تلاش زیادی کرده که تعداد بیشتری از دانش‌آموزان مدرسه را جذب کلاس‌های آموزشی کسب و کار کند.
او نیز مانند بسیاری از والدین دغدغه آینده شغلی این بچه‌ها را دارد و معتقد است که دانش‌آموزانی که مهارت کسب و کار می‌آموزند در آینده می‌توانند به‌عنوان تولیدکننده و کارآفرین برای تعداد بیشتری از هم‌نسلی‌های خود کار و شغل ایجاد کنند و باعث بهبود وضعیت اقتصادی شوند.
پاکزاد به برخی دیدگاه‌های اشتباه اشاره می‌کند و می‌گوید: «متأسفانه‌درصد بالایی از دانش‌آموزان به فکر این هستند که مدرک‌شان را بگیرند و پشت میزنشین شوند. بیشتر آنها به این مسئله که خودشان کسب وکاری را شروع کنند اصلاً فکر نمی‌کنند و این همان زنگ خطری است که اگر گوشمان را تیز کنیم می‌شنویم.» او از حلقه گمشده مهارت‌آموزی در نظام آموزشی یاد کرده و می‌گوید: «باید قبول کنیم که در چند دهه گذشته نسبت به مهارت‌آموزی دانش‌آموزان کوتاهی و تنها به آموزش‌های تئوری اکتفا کرده‌ایم، در صورتی که توجه به مسائل آموزشی از جمله مهارت‌های کسب و کار در دوران درس و مدرسه می‌تواند آینده روشنی را برای آنها رقم بزند و دانش‌آموزان را به افرادی مولد و کارآمد تبدیل کند.»
- به آینده این طرح امیدوارم
«منصور جم‌نژاد» مدیر مدرسه فرهیختگان نسبت به آینده خوشبین است و می‌گوید: «در مدت کوتاهی که از راه‌اندازی کلاس‌های آموزشی کسب و کار، کارآفرینی و سایت دانش‌آموزی «کارآمد» می‌گذرد، با وجود نبود اجبار، دانش‌آموزان زیادی برای شرکت در این برنامه اعلام آمادگی کرده‌اند.» او از آثار مثبت و فراگیر طرح فرآمد صحبت می‌کند و می‌گوید: «در این طرح دانش‌آموزان پس از آموختن مبانی و اصول اولیه کسب و کار تجربه تازه‌ای از چگونگی کسب درآمد در بازار به دست می‌آورند.»