همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل‌پور: به‌ویژه که، این روزها سرما هم از راه رسیده و بیش از پیش عرصه را بر این بچه‌ها تنگ کرده است تا دردی مضاعف بر حسرت و عقده کودکی‌های نا تمام و کال آنها باشد. با همه این مشکلات، هستند کسانی که این کودکان را فراموش نکرده‌اند وهرکاری که از دستشان بر می‌آید برای آنها انجام می‌دهند از تهیه لباس گرم گرفته تا کمک به ادامه تحصیل آنها. مؤسسه «درا» در منطقه ۲۱ که در زمینه حمایت از کودکان‌کار فعالیت می‌کند، این روزها فعالیت‌های ویژه‌ای برای کودکان‌کار انجام می‌دهد. در این گزارش با ما همراه شوید تا از این اقدامات انسان‌دوستانه بیشتر مطلع شوید.
مؤسسه درا از سال ۱۳۹۰، یعنی حدود ۱۰ سال پیش، براساس تفاهمنامه‌ای که بین شهرداری تهران و سازمان بهزیستی به امضا رسید، پا به منطقه ۲۱ گذاشت. تفاهمنامه‌ای که طی آن مدیریت شهری ملزم می‌شد زیرساخت‌های لازم را در اختیار مؤسسات و NGOهایی قرار دهد که در زمینه کودکان‌کار فعالیت می‌کنند. سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران، برای این منظورمؤسسه درا را به شهرداری منطقه معرفی کرد و از آن زمان تا به امروز که حدود ۱۰ سال از آن می‌گذرد، این مرکز در زمینه کودکان‌کار با شهرداری همکاری دارد.
- ۱۷۸ کودک‌کار تحت پوشش درا
آن‌طور که مدیران این مؤسسه می‌گویند طی این سال‌ها، مدیریت شهری منطقه ۲۱ همکاری و تعامل خوب و سازنده‌ای با مؤسسه داشته‌است. همکاری خوب شهرداری با مؤسسه درا موجب شد تا ۲ سال پیش، منطقه ۲۱ به‌عنوان نخستین منطقه تهران که کودک‌کار ندارد، نام خود را مطرح کند. «مجتبی صالحی» مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره مؤسسه درا، در این‌باره به همشهری محله می‌گوید: «امروز ما در منطقه، ۱۷۸ کودک‌کار را تحت پوشش داریم که این تعداد با احتساب اعضای خانواده‌های آنها به ۴۸۲ نفر می‌رسد. با توجه به اینکه اینجا یک منطقه حاشیه‌ای است و به مرور زمان کودکان‌کار بیشتری از شهرها و شهرک‌های اقماری و نیز مناطق هم‌جوار جنوبی وارد می‌شوند، ظرف مدت ۷۲ ساعت آنها را شناسایی می‌کنیم و تحت پوشش و حمایت مؤسسه در می‌آوریم.»
- تنها ۱۲ کودک بومی، ۱۲۰ کودک اتباع
نکته جالب اینکه اغلب این کودکان اتباع هستند و در جایی خارج از منطقه ۲۱ سکونت دارند. براساس آمار از مجموع ۱۷۸ کودک کار، حدود ۱۲۰ نفر آنها اتباع هستند و غیر از ۱۲ نفری که ساکن منطقه ۲۱ هستند، بقیه به جاهای دیگری از جمله ملارد، قلعه حسن خان، شهر قدس، شهریار، اسلامشهر، احمدآباد مستوفی و منطقه ۱۸ تعلق دارند.
- صنایع حمایت نمی‌کنند
نکته قابل توجه اینجا است که غیر از خیرها، شهرداری منطقه و بهزیستی هیچ‌کدام از صنایع و کارخانه‌های منطقه ۲۱ در زمینه کودکان‌کار مشارکت و همکاری ندارند. صالحی می‌گوید: «غیر از شهرداری و بهزیستی و خیرها که همگی افراد حقیقی هستند، از هیچ ارگان و کارخانه‌ای در منطقه در زمینه کودکان‌کار به مؤسسه کمک نمی‌شود. تنها گاهی پیش آمده که یکی از صنایع در برنامه‌هایی که داشتیم، تهیه غذای بچه‌ها را تقبل کرده است. برای جلب مشارکت صنایع تلاش کردیم، اما متأسفانه هیچ‌کدام همکاری نکردند. برایم جالب بود که بسیاری از آنها مدعی بودند که خودشان مؤسسه خیریه دارند. صنایعی که برخی از آنها بسیار بزرگ و سرمایه‌دار هستند، اما من تا به امروز نه اسمی از خیریه‌های آنها شنیده‌ام و نه تابه حال به موردی برخورده‌ام که خیریه‌های آنها انجام داده باشند. متأسفانه صنایع به وظیفه اجتماعی خودشان در قبال کودکان‌کار عمل نمی‌کنند.»
- فقط شهرداری و بهزیستی پای کار هستند
مدیرعامل مؤسسه درا تأکید می‌کند که تنها شهرداری و بهزیستی در زمینه کودکان کار، پای کار هستند و به وظایف خودشان عمل می‌کنند: «موضوع ما تنها به همکاری نکردن مسئولان صنایع بر نمی‌گردد. درباره کودکان‌کار ۱۴ سازمان و نهاد دخیل هستند که غیر از شهرداری و بهزیستی بقیه به وظایف خودشان در این حوزه عمل نمی‌کنند. بهزیستی هم که توان مالی بالایی ندارد و وظیفه ذاتی و قانونی شهرداری هم سر و سامان دادن به کودکان‌کار نیست و تنها باید زیرساخت‌ها را فراهم کند. اگر همه به وظایف خود در زمینه کودکان‌کار کمک کنند، این آسیب برای همیشه برطرف خواهد شد.»
- آموزش، تولید و مشکل نبود بازار
براساس آمار، از مجموع ۱۷۸ کودک‌کاری که مؤسسه تحت پوشش دارد، اغلب آنها دیگر برای کسب درآمد ناچار به کار کردن نیستند. صالحی می‌گوید: «تنها ۳۰ نفر از بچه‌ها همچنان کار می‌کنند. بقیه آنها با توجه به کمک‌های که به خانواده‌هایشان می‌شود از جمله پوشاک و سبد غذایی، دیگر مجبور به کار کردن نیستند. در ضمن همه این بچه‌ها مشغول تحصیل هستند و هیچ‌کدام از درس و مشق جا نمانده‌اند. برای اشتغالزایی سرپرست خانواده این بچه‌ها از صنایع درخواست کمک و همکاری کردیم که در عمل اتفاقی نیفتاده است. با توجه به این موضوع، در مؤسسه کارگاه کارآفرینی را برای والدین بچه‌ها راه‌اندازی کردیم و به آنها قالیبافی و صنایع‌دستی آموزش می‌دهیم.
البته تا اینجا یعنی آموزش و تولید محصول، چندان سخت نیست. مشکل اصلی به عرضه و فروش این محصولات بر می‌گردد. با توجه به مشکلات اقتصادی، قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده است. با شیوع کرونا، بازارهای محلی و چند شنبه بازارها نیز تعطیل شدند. به این‌ترتیب در زمینه فروش محصولات و درآمدزایی خانواده‌ها دچار چالش هستیم و نیاز به کمک و حمایت داریم. به هرحال، امیدواریم با توانمندسازی خانواده‌های این کودکان بتوانیم این موضوع را ریشه‌ای حل کنیم.»
- انجام تست کرونا و کمک به ادامه تحصیل
مجتبی صالحی درباره کمک‌ها و حمایت‌هایی که در این مدت از کودکان‌کار منطقه صورت گرفته است به همشهری محله می‌گوید: «یک دست لباس گرم شامل مانتو، شلوار، کفش و جوراب برای دخترها و کاپشن و شلوار و جوراب و کفش برای پسرها در نظر گرفتیم. هم‌چنین اقلام بهداشتی شامل ژل ضدعفونی‌کننده و ماسک هم در اختیارکودکان و خانواده‌های آنها قرار گرفت که این اقلام بهداشتی هر ۱۵ روز یک‌بار شارژ می‌شود و بسته‌های جدید را از مؤسسه تحویل می‌گیرند. علاوه بر این، کار دیگری که انجام شد، خریداری و تهیه ۲۰۰ دستگاه تلفن همراه به ارزش تقریبی ۸۰۰ میلیون تومان با کمک اعضای هیئت امنا و خیرها بود که برای تحصیل در اختیار کودکان‌کار مؤسسه درا و دیگر کودکان‌کار تهران قرار گرفت تا برای حضور در کلاس‌های درس مجازی مشکلی نداشته باشند.
هم‌چنین برای آن دسته از بچه‌ها که امکان در اختیار گرفتن و استفاده از تلفن همراه را نداشتند، چند کامپیوتر و لپ‌تاپ در مؤسسه قرار دادیم تا آنها برای استفاده و حاضر شدن در کلاس درس مجازی به مؤسسه مراجعه کنند. از دیگر کارهای ویژه این ایام، جراحی لوزه سوم ۵ نفر از بچه‌ها که نزدیک به ۲۰ میلیون تومان هزینه در بر داشت. همان‌گونه که می‌دانید در بیماری کرونا داشتن لوزه سوم بسیار کشنده و خطرناک است. به شکل متناوب از بچه‌ها تست PCR گرفته می‌شود که آخرین تست برای کمتر از یک ماه پیش بود. اگر هرکدام خدایی ناکرده به بیماری از جمله کرونا مبتلا شوند، مؤسسه هزینه‌های آن را تقبل می‌کند. البته خوشبختانه تاکنون هیچ‌کدام از بچه‌ها به کرونا مبتلا نشده‌اند. اگر هزینه‌های تست این‌قدر زیاد نبود، فاصله بین تست‌ها را کاهش می‌دادیم.»