همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل‌پور: با این حال چند وقتی می‌شود که دوباره حضور این کودکان در منطقه ۲۱ پررنگ شده است. دختران و پسران کم‌سن و سالی که برای کسب درآمد پشت چراغ‌های قرمز در کمین نشسته‌اند تا با دستفروشی و پاک کردن شیشه اتومبیل‌ها انعام بگیرند. همین موضوع بهانه‌ای شد تا سراغ مسئولان و معتمدان محلی برویم و با آنها درباره این مشکل گفت‌وگو کنیم.
دختران و پسران اغلب کم‌سن و سالی که سر چهارراه‌ها و اماکن شلوغ دستفروشی می‌کنند صحنه ناخوشایندی است که هر روز شاهد آن هستیم. «فاطمه باقری» در این‌باره می‌گوید: «بچه‌هایی که سن بعضی از آنها از ۴ تا ۵ سال بیشتر نیست، با آن جثه نحیف و دستان کوچک از پنجره اتومبیل‌ها آویزان می‌شوند و برای هزار یا ۲ هزار تومان شیشه‌ها را می‌شویند که اغلب هم کسی به آنها پولی نمی‌دهد. تماشای چنین صحنه‌هایی برای من که مادر هستم، واقعاً دردناک و زجرآور است. متأسفانه هر هفته هم تعداد این بچه‌ها بیشتر می‌شود.
امیدوارم مسئولان فکری به حال این بچه‌های طفل معصوم کنند.» «سعید محمدی» هم بر این باور است که شهرداری و بهزیستی باید این کودکان را تحت پوشش و حمایت خودشان قرار دهند: «بچه‌هایی به این سن و سال باید بازی کنند و درس بخوانند نه اینکه در این وضعیت پاندمی کرونا بدون ماسک و رعایت نکات بهداشتی در خیابان‌ها کار کنند. مگر جان و سلامت این بچه‌ها ارزشی ندارد؟ ای کاش شهرداری و بهزیستی و دیگر ارگان‌های ذی‌ربط، کاری برایشان انجام دهد. من نمی‌دانم به لحاظ قانونی چه کارهایی می‌توان انجام داد، اما در کشورهای پیشرفته، حضانت چنین بچه‌هایی از پدر و مادرها سلب می‌شود و تحت پوشش و حمایت دولت، شهرداری یا مؤسسه‌های خیریه قرار می‌گیرند. به هر حال نمی‌توان این کودکان را نادیده گرفت وکاری برای آنها انجام نداد.»
- کار ما ساماندهی این کودکان نیست
مدیر مؤسسه «درا» که در زمینه حمایت از کودکان‌کار منطقه ۲۱ فعالیت دارد و با شهرداری همکاری می‌کند، درباره افزایش کودکان‌کار در این محدوده به همشهری محله می‌گوید: «به تعداد بچه‌ها اضافه نشده است و تغییرات قابل توجهی در این رابطه نداشته‌ایم. به هرحال منطقه ۲۱ نیز مانند دیگر مناطق تهران از این موضوع مستثنی نیست و بالاخره کودکانی سر چهارراه‌ها کار می‌کنند و در نقاط و معابر شلوغ و پر تردد حضور دارند. طی سال‌های اخیر فشار اقتصادی در جامعه و خانواده‌ها زیاد شده و این موضوع به مشکلات حاشیه‌نشینی دامن زده است. همه بچه‌های کار و خیابان که در منطقه ۲۱ مشاهده می‌شوند، نزد ما پرونده دارند و خدمات کاهش آسیب‌های اجتماعی دریافت می‌کنند، اما کار ما ساماندهی این بچه‌ها و اسکان شبانه‌روزی آنها نیست. وجود کودکان کار، پدیده بین‌المللی است که کم و بیش در همه جای دنیا وجود دارد و کشور ما هم از همه دنیا جدا نیست.
اینکه بخواهیم این مسئله را به‌طور کامل حل کنیم، غیرممکن است. اگر شهروندان بسیار مصمم و خواستار جمع‌آوری این کودکان از معابر باشند، سبب می‌شود که آنها به کارگاه‌های زیرزمینی کشیده شوند. این کارگاه‌ها هم بستری را فراهم می‌کنند که کودکان مورد تجاوز و بهره‌کشی و سواستفاده‌های جنسی مختلف قرار بگیرند. بنابراین با توجه به شرایط موجود بهترین مکان برای این کودکان، سر همین چهارراه‌ها است، چون جلو چشم هستند و می‌توان از آنها مراقبت کرد. اگر شهروندان و مردم راهکاری عملی و اجرایی دارند که موجب می‌شود تا ما نخستین کشور جهان باشیم که در آن کودک‌کار وجود نداشته باشد، بی تردید از آن استقبال می‌کنیم.»
- مشکلات اقتصادی و کرونا
«مجتبی صالحی» درباره اینکه در سال‌های گذشته مؤسسه درا موفق شده بود با همکاری شهرداری، کودکان‌کار در منطقه ۲۱ را کنترل و تعداد آنها را به صفر برساند، به مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا و تحریم‌ها اشاره می‌کند: «در یک بازه زمانی پیش از کرونا و گرانی‌های افسارگسیخته، توانستیم پدیده کودکان را در منطقه ۲۱ مهار کنیم و با راهکارهایی این کودکان و خانواده‌های آنها را راضی کنیم تا دیگر برای کسب و کار به خیابان‌ها و معابر نروند. اما ناگهان شرایط تغییر زیادی کرد و «دلار» در مدت کوتاهی، از حدود ۳ هزار تومان به ۲۷ هزار تومان رسید. از سوی دیگر، ویروس کرونا شیوع پیدا کرد و سبب تعطیلی بسیاری از کسب و کارها شد. قیمت مسکن نیز در شهر تهران به شدت بالا رفت و کرایه خانه‌ها چند برابر شد. در چنین شرایطی شاهد مهاجرت معکوس از مرکز شهر به حاشیه و حتی شهرهای اقماری تهران بودیم. به گونه‌ایی که هم اکنون حاشیه شهر از شدت تراکم جمعیت در حال انفجار است. در چنین شرایطی طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است که خانواده‌های ضعیف‌تر و کم درآمدتر از هر راهی برای کسب درآمد استفاده کنند و کودکان خود را برای دستفروشی و کار به کوچه‌ها و خیابان‌ها روانه کنند.»
- ارائه خدمات آموزشی و رفاهی به کودکان‌کار
«پرویز جاویدنیا»، رئیس اداره آسیب‌های منطقه ۲۱ درباره کودکان و حمایت‌هایی که از آنها می‌شود، به همشهری محله می‌گوید: «در منطقه ۲۱ مرکزی با عنوان مرکز «پرتو» وجود دارد. مدیریت این مرکز با یک مؤسسه ذی صلاح است که مجوز سازمان «بهزیستی» را دارد و به شکل تخصصی در حوزه کودکان‌کار فعالیت می‌کند. از جمله برنامه‌های این مؤسسه برگزاری کارگاه‌های آموزشی که شامل تدریس کتاب‌های درسی برای آن دسته از کودکان‌کاری است که از درس و مدرسه جا مانده‌اند.
تهیه و تأمین امکانات مورد نیاز برای تحصیل این کودکان از جمله گوشی‌های هوشمند از دیگر کارهای حمایتی است که به همت این مؤسسه صورت می‌گیرد. در زمینه حمایت از این کودکان از کمک‌های نقدی و غیرنقدی خیّران نیز استفاده می‌شود. هم‌چنین در مرکز پرتو برنامه‌های آموزشی برای پرورش خلاقیت در این کودکان نیز برگزار می‌شود. تا جایی که بتوانیم خانواده این کودکان را به دیگر مراکز مرتبط از جمله مراکز کارآفرینی معرفی می‌کنیم تا به آنها مهارت‌های لازم برای اشتغال و راه‌اندازی کسب و کارهای خانگی آموزش داده شود. از سوی دیگر، بر روی عملکرد پیمانکاران شهرداری نیز نظارت داریم تا مبادا کودکان و افراد کم‌سن و سال را که تحت عنوان کودکان‌کار شناخته می‌شوند در مجموعه‌های خود به کار گیرند.»
- ۱۸۰ کودک‌کار تحت حمایت هستند
«پرویز جاویدنیا»، رئیس اداره آسیب‌های منطقه ۲۱ تأکید می‌کند اغلب کودکانی که سر چهارراه‌ها مشغول دستفروشی و کسب و کار هستند، از دیگر مناطق و محله‌ها به تهرانسر و منطقه ۲۱ می‌آیند: «کودکانی که سر چهارراه‌ها دیده می‌شوند و دستفروشی می‌کنند و کارهایی از این دست انجام می‌دهند، اغلب از مناطق و نقاط دیگر از جمله «شهریار» و «قلعه حسن‌خان» به این منطقه می‌آیند. البته این کودکان نیز تحت پوشش برنامه‌های حمایتی قرار می‌گیرند و هیچ تفاوتی برای ما ندارند. باید توجه داشت که ساماندهی این کودکان با ضرب و زور امکان‌پذیر نیست. به مدد مددکاران پرتو تلاش می‌کنیم تا این کودکان و خانواده‌های آنها را راضی کنیم تا با مؤسسه همکاری داشته باشند. هم‌چنین این مرکز ۲ مجموعه برای دختران و پسران دارد. در مؤسسه نزدیک به ۷۰ خانواده تحت پوشش هستند که هرکدام ۲ یا ۳ فرزند دارند. در مجموع تعداد کودکان شناسایی شده و تحت پوشش ما به ۱۷۰ تا ۱۸۰ نفر می‌رسد. هم‌چنین برنامه‌های مختلفی از جمله مسابقات و جشنواره‌هایی را نیز برای این کودکان برگزار می‌کنیم.»
نظر شما