همشهری آنلاین_مرضیه موسوی : با این حال اتاق‌های ساختمان نونوار این مرکز خالی از حضور پزشکان دائمی است و تنها ۲ بهورز خدمات بهداشتی اولیه مثل اندازه‌گیری قد و وزن و بررسی فشار و قندخون را انجام می‌دهند. تلاش‌های دهیاری و شورای روستا برای دریافت مجوز برای حضور دائمی پزشک در این مرکز بی‌نتیجه بوده و فقط ۲ روز در هفته در ساعات محدودی، پزشک عمومی به این خانه بهداشت می‌آید. اهالی روستای افجه برای دریافت خدمات اولیه پزشکی مجبور به طی مسافت ۵ کیلومتری برای رسیدن به لواسان هستند. جای خالی امکانات پزشکی و درمانی در این روستا یکی از دلایل مهاجرت اهالی طی سال‌های اخیر از افجه به لواسان یا تهران است.
قدیمی‌های روستای افجه خانه بهداشت این روستا را به خاطر دارند که از زمان پهلوی اول وقف روستا شد. ۲ پزشک شبانه‌روز و ۲ پزشک نیمه وقت در این مرکز به اهالی روستا خدمات درمانی ارائه می‌دادند و حتی از روستاهای دیگر هم بیمارانی بودند که به افجه مراجعه کنند.
خانه بهداشت افجه از زمان ساخت تاکنون چند بار به دست اهالی روستا و شورا و دهیاری بازسازی شده است. آخرین بار همین ۵ سال پیش بود که بنای تازه‌ای در زمین ۵ هزارمترمربعی خانه بهداشت ساخته شد. با این حال تنها ۲ بهورز در این مرکز مشغول ارائه خدمات بهداشتی اولیه به اهالی روستا هستند و روزهای یکشنبه و سه‌شنبه به مدت ۲ ساعت پزشک عمومی در این خانه بهداشت مستقر است.
«حمزه صفا» دهیار افجه می‌گوید: «خانه بهداشت افجه بزرگ‌ترین خانه بهداشت روستاهای شمیران و شهر تهران است. زمین این خانه بهداشت را یکی از اهالی قدیمی محله از دوران پهلوی اول وقف مردم کرد؛ با این نیت که مردم به امکانات بهداشتی و درمانی دسترسی داشته باشند. اما سال‌هاست در این مرکز فقط ۲ بهورز خدمات اولیه بهداشتی مثل اندازه‌گیری قد و وزن و بررسی فشارخون ارائه می‌کنند. پزشک عمومی حضور محدود چند ساعته در مرکز دارد و اهالی برای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی مورد نیازشان عملاً مجبورند به لواسان یا تهران بروند.»
- بقیه روستاها هم متوقع می‌شوند
خانه بهداشت زیرنظر دانشگاه شهید بهشتی اداره می‌شود و مجوزهای لازم برای حضور پزشک و استقرار امکانات و تجهیزات پزشکی باید از طریق این نهاد صادر شود. دهیار روستای افجه از بی‌نتیجه بودن پیگیری‌ها طی سال‌های گذشته می‌گوید: «خانه بهداشت افجه وسعت زیادی دارد. اما اتاق‌ها و سالن‌های این مرکز بدون استفاده مانده است. بارها از مسئولان دانشگاه شهید بهشتی درخواست کرده‌ایم که اجازه حضور پزشک و استفاده از تجهیزاتی مثل یونیت دندانپزشکی و امکانات دیگر را به ما بدهند. ما برای حضور پزشکان و تجهیز اینجا هیچ هزینه‌ای از دانشگاه شهید بهشتی نمی‌خواهیم. بلکه فقط به مجوز استفاده از اتاق‌های خالی این مرکز نیاز داریم.
خیّرانی حاضر شدند در این مرکز یونیت دندانپزشکی و تجهیزات دیگر مستقر کنند. ما هم دستمزد پزشک و دیگر هزینه‌ها را تقبل می‌کنیم. اما با این درخواست‌ها موافقت نشده و خانه بهداشت تقریباً بدون استفاده باقی مانده است. پاسخی که از مسئولان در این‌باره شنیده‌ایم این است که اگر به افجه مجوز حضور دائمی پزشک بدهیم در بقیه روستاها هم این توقع ایجاد می‌شود که پزشک دائمی و خدمات بیشتری ارائه کنیم.»
- پرجمعیت‌ترین روستای شمیرانات
روزگاری افجه بزرگ‌ترین روستای لواسان بود. آخرین سرشماری که سال ۱۳۹۵ در افجه انجام شد جمعیت این روستا را هزار و ۴۰۰ نفر تخمین زده است. با این حال به گفته «مهدی لاری» عضو شورای روستای افجه، جمعیت این روستا اکنون بیش از ۲ هزار نفر است. او می‌گوید: «یکی از بهانه‌هایی که برای تخصیص نیافتن پزشک به خانه بهداشت افجه به میان می‌آید جمعیت این روستاست.
در حالی که جمعیت تخمین زده شده در سرشماری سال ۱۳۹۵ با جمعیت فعلی روستا یکی نیست. ما بیش از ۲ هزار نفر جمعیت ساکن در روستا داریم و در ماه‌های گرم سال جمعیت روستا بیشتر هم می‌شود. چون تعداد زیادی از خانواده‌ها به تهران یا لواسان مهاجرت کرده‌اند و در فصول تابستان و بهار به اینجا برمی‌گردند. اکنون تنها در همین خانه بهداشت هزار و ۷۰۰ نفر پرونده پزشکی دارند.»
خانه بهداشت ساختمان بزرگی است که فقط در یکی از اتاق‌های آن ۲ بهورز خدمات اولیه بهداشتی را به اهالی ارائه می‌کنند و به گفته یکی از آنها بهورزان اجازه تجویز هیچ دارویی را ندارند. در حالی که بیماری‌های فصلی، سرماخوردگی و این روزها کرونا، نیاز اهالی روستا برای دسترسی راحت به مرکز درمانی را بیشتر کرده است. لاری می‌گوید: «بهورزان خانه بهداشت اجازه تزریق پنی‌سیلین را هم ندارند و اهالی برای یک تزریق ساده باید ۵ کیلومتر راه را به سمت لواسان بروند. هرکسی در ساعاتی به جز ساعات تعیین شده برای حضور پزشک مریض شود نمی‌تواند از خدمات بزرگ‌ترین خانه بهداشت روستایی لواسانات استفاده کند. در واقع حضور محدود این پزشکان هم چندان گرهی از کار اهالی باز نمی‌کند.»
- مهاجرت از روستا
مهاجرت از افجه یکی از معضلاتی است که طی سال‌های گذشته زندگی در روستا را تحت تأثیر قرار داده است. ظرفیت‌های آموزشی و بهداشتی و خدماتی در روستا نسبت به سال‌های گذشته کمتر شده و بسیاری از خانواده‌ها در جست‌وجوی این امکانات به لواسان و تهران مهاجرت کرده‌اند.
«محسن شیراسب» عضو شورای روستا می‌گوید: «روزگاری در افجه شعبه بانک داشتیم. دانش‌آموزان همه مقاطع تحصیلی امکان درس خواندن در روستا را داشتند. خانه بهداشت پزشک دائمی داشت و امکانات دیگر در روستا به چشم می‌خورد. اما کم شدن امکانات مختلف در روستا طی سال‌های گذشته باعث مهاجرت اهالی شده. خانواده‌ای که فرد بیماری عضو آن است چگونه می‌تواند ریسک زندگی در روستا رابپذیردکه پزشک در آن نیست؟ همین مسأله به خالی شدن روستا از جمعیت دامن می‌زند. هر خانواده‌ای که این روزها توان مهاجرت از افجه را داشته باشد برای رفاه بیشتر هم که شده از اینجا می‌رود. در حالی که با فراهم کردن امکانات اولیه ساده‌ای در روستا می‌توان مردم را به ماندن در روستا و حفظ زندگی روستایی در افجه تشویق کرد.»