همشهری آنلاین_معصومه حق‌جو: در این میان بیشترین بی‌مهری‌ها متوجه قشری است که بارها در راه پرپیچ و خم رسیدن به موفقیت و استقلال مالی که پای ثابت شروع کسب و کارهای جدید است، از ادامه مسیر بازنمانده‌اند و ناامیدی نتوانسته در وجودشان ریشه بدواند. پای صحبت‌هایشان که می‌نشینی سراسر از امید می‌گویند و پشتکار. آنها با توجه به جایگاه و موقعیت شغلی خود تلاش می‌کنند تا دیگر بانوان در آرزوی اشتغال را زیر چتر حمایت بگیرند.
- برای ادامه مسیر نیاز به تایید همه ندارید
به مناسبت روز اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی، سراغ یکی از بانوان کارآفرینی رفتیم که دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف در رشته کارشناسی مهندسی شیمی و فارغ‌التحصیل رشته کارآفرینی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران است. او هم در زمینه توانمندسازی و آموزش سرمایه‌های انسانی فعالیت دارد و هم بنیانگذار و مدیرعامل شتاب‌دهنده استعداد بانا است.
«مونا ناصری» از ۳ سال قبل به کمک هم‌تیمی‌هایش در شتاب‌دهنده استعداد بانا، در حال ارائه خدمات به‌صورت آنلاین و حضوری است: «به دانشجویان، فارغ‌التحصیلان، کارکنان و مدیران شرکت‌های نوآور خدمات ارائه می‌دهیم. علاقه من به موضوع کارآفرینی و بعد از آن تغییر رشته‌ام از مسیر مهندسی به مدیریت، از سال دوم کارشناسی شروع شد؛ زمانی که با مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف آشنا شدم و فعالیت‌های این مرکز مانند مصاحبه با فارغ‌التحصیلانی که اقدام به ایجاد یک شرکت نوپا کرده بودند، من را با سبک زندگی کارآفرینان آشنا کرد و باعث شد به این موضوع مشتاق شوم.»
قرارگیری ناصری در مسیر کارآفرینی از زمستان ۹۲ آغاز شد: «در آن سال به‌عنوان همکار پژوهشی و بعد از آن به‌عنوان مدیر اجرایی شتاب‌دهنده شریف، نخستین شتاب‌دهنده استارت‌اپی کشور، فعالیتم را ادامه دادم و بیشتر از قبل با جوانانی روبه‌رو شدم که از آینده و ابهام پیش‌رویشان نمی‌ترسیدند و بی‌محابا برای رسیدن به آرزوهایشان تلاش می‌کردند. حضور در این فضا و کنجکاوی‌ام برای بیشتر دانستن، باعث شد که در مسیر کارآفرینی قرار بگیرم.»
این بانوی کارآفرین درباره شکل‌گیری بانا توضیح می‌دهد: «برای شروع مسیر بانا، خوشبختانه از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حمایت شدم و به کمک فاند دریافتی از این معاونت و همراهی اعضای تیم توانستیم بانا را خلق کنیم و تا یک سال و نیم ادامه بدهیم. بعد از آن با سرمایه شخصی و دریافت پروژه‌های مختلف تلاش کردم به توسعه بانا ادامه بدهم و نقاط ضعف‌مان را برطرف کنم. حالا که ۳ سال و ۳ ماه است از شکل‌گیری بانا می‌گذرد، به لطف خدا و همت و پایداری هم‌تیمی‌هایم، کار به مرحله درآمدزایی رسیده و شرایط کمی پایدارتر شده است.»
مدیرعامل شتاب‌دهنده استعداد بانا امیدوار است روزی برسد که بانا بتواند تربیت سرمایه‌های انسانی را به بهترین روش برای به دست آوردن شغل‌های نوظهور در شرکت‌های نوآور، انجام دهد و به جوانان و مخصوصاً دانشجویانی که به دنبال نخستین تجربه‌کاری خود هستند، کمک کند تا فرصت حضور در شرکت‌های شایسته را داشته باشند. او ادامه می‌دهد: «فکر می‌کنم هنوز در ابتدای این مسیر طولانی هستم و آنقدر به روبه‌رو شدن با ابهام پیش‌رو و یادگرفتن از موانعی که هست، مشتاقم که همین برای من نشان‌دهنده مسیر درست است.»
مدیرعامل شتاب‌دهنده استعداد بانا یکی از چالش‌های مهم بانوان در مسیر کارآفرینی را مواجه شدن با ترس‌ها و موقعیت‌های دشوار روحی و مالی می‌داند: «به همه پیشنهاد می‌کنم در این مسیر برای ایجاد و حفظ یک شبکه حمایتی از اعضای خانواده، دوستان، مربیان و افرادی که دلسوزشان هستند، بسیار تلاش کنند، از کمک گرفتن خجالت‌زده نباشند، یادشان باشد تیم‌ها می‌میرند اما شکست نمی‌خورند، فراموش نکنند که برای ادامه مسیرشان نیازی به تأیید همه ندارند و به توانایی‌های خودشان و تلاشی که برای بهبود کارها دارند، باور داشته باشند. این وعده خداوند است که بعد از هر سختی، آسانی را می‌آورد و این یک تکیه‌گاه محکم برای عبور از روزهای متلاطم در مسیر کارآفرینی است.»
- به دست آوردن سخت است
«مهرنوش ابراهیمی» یکی دیگر از بانواین کارآفرینی است که به‌تازگی قدم در این راه گذاشته است. با اینکه لیسانس هنرهای تجسمی از دانشگاه سوره دارد، علاقه به آشپزی و آرامشی که از این کار به دست می‌آورد باعث شد تا آستین همت را برای ایجاد «کترینگ بی‌بی» بالا بزند: «ایده این کار از سال گذشته در ذهن من شکل گرفته بود. قبلاً در مکان‌های مختلف به تدریس مشغول بودم.
اما در این سال‌ها همیشه آشپزی برای من، باعث آرامش روحی بود، مخصوصاً روزهایی که درگیری فکری داشتم. کرونا که شیوع پیدا کرد تدریس را به علت محدودیت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی و... کنار گذاشتم و امسال موقعیتی پیش آمد تا بالاخره کترینگ بی‌بی را با عرضه غذاهای سنتی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در پارک شفق راه بیندازم. تضمین
کیفیت کترینگ، خانواده‌هایمان هستند که روزانه از همین غذا استفاده می‌کنند.»به گفته این بانوی موفق، برای هم‌محله‌ای‌ها در کترینگ اشتغالزایی هم شده است: «از زمانی که این کار را شروع کردم یک سرآشپز، آشپز، ظرفشوی و کارگر ساده و پیک از اینجا کسب درآمد می‌کنند.»
ابراهیمی از برنامه‌های آینده می‌گوید: «می‌خواهم در اینستاگرام یک صفحه برای کترینگ ایجاد کنم. البته باید کمی زمان بگذرد تا بتوانم کارم را توسعه بدهم. تصمیم دارم در ماه‌های خاص مانند ماه رمضان یا محرم و صفر کمکم برخی غذاهای خاص مناسبتی را به مجموعه کترینگ بی‌بی اضافه کنم.» او عقیده دارد هرکاری سختی‌های خود را دارد، به‌خصوص برای بانوان: «همیشه به دست آوردن سخت است، بعد که به دست می‌آوری و به هدف می‌رسی، تمام سختی‌ها برایت شیرین می‌شود و قوی‌تر می‌شوی. این جمله را هر بانوی کارآفرینی باید دائم با خودش تکرار کند.»
- لازمه کسب درآمد؛ خلاقیت و شناخت بازار
«صدیقه کوهساریان» ساکن محله زرتشت است و از سال ۶۹ با تولید پوشاک به‌عنوان کارآفرین فعالیت دارد: «با وجود ۳ فرزند و سرپرستی خانواده، طبیعتاً بایدکاری را شروع می‌کردم. همه چیز را از صفر شروع کردم. دوست داشتم‌کاری یاد بگیرم که بتوانم به فرزندانم رسیدگی کنم و نزدیک منزل هم باشم. ابتدا دو ـ سه کار را شروع کردم، ولی هیچ یک مثل‌دوزندگی با توجه به شرایطی که داشتم مناسب نبود. بالاخره بدون اتکا به کمک مادی نهاد یا سازمانی، با کمک برادرانم چند چرخ خیاطی خریداری و کارم را از همان سال‌ها شروع کردم. به کارم علاقه داشتم.»
بانوی کارآفرین هم‌محله‌ای عقیده دارد باید در کار مستقل بود: «به این کار علاقه‌مند بودم و از طرفی باور داشتم باید خودم کار را یاد بگیرم و مستقل کار کنم. کمکم در همان تولیدی که مشغول کار بودم، آموزش هم دیدم و بعداً به‌صورت مستقل کارم را ادامه دادم. تولیدی مثل یک دانشگاه است و همه نکته‌های کار را می‌توان همانجا یاد گرفت.»
کوهساریان کارگاهش را با یک نفر و در پاگرد راه‌پله منزلش شروع کرده و کمکم آن را گسترش داده است: «من با یک نفر شروع کردم و به مدت ۱۰ سال در همین کارگاه خیاطی مستقر بودم. کمی بعد مجوز فعالیت آموزشگاه خیاطی گرفتم و به بانوان آموزش دادم. در حال حاضر با توسعه کارم برای ۱۳ بانوی سرپرست خانوار اشتغالزایی شده است.»
کوهساریان ادامه می‌دهد: «بعد از مدتی از اداره امور بانوان شهرداری تماس گرفتند و مکانی در اختیارم قرار دادند. چون کارآفرین بودم و بانوان سرپرست خانوار را تحت پوشش قرار داده بودم، ساختمانی ۲ طبقه برای کار از سوی اداره بانوان شهرداری تحویلم داده شد و ۲۸ خانم را تحت پوشش گرفتم. مدتی کار کردم تا اینکه بار دیگر برگشتم به سرای محله کشاورز و فعلاً چند سال است که در همین سرای محله مشغول کار هستم. فعلاً با توجه به شیوع کرونا در زمینه تولید ماسک فعالیت دارم.» کوهساریان این روزها ۳ غرفه ماسک در چهارراه ولی‌عصر(عج) و ۲ غرفه دیگر برای عرضه ماسک دارد: «۳ نفر مشغول به کار هستند. علاوه بر اینها ۸ بانوی سرپرست خانوار هم در زمینه دوخت مانتو در منزل با من همکاری دارند.»
پسر این کارآفرین راه مادر را ادامه داده و حالا چند فروشگاه بزرگ پوشاک دارد و برای چندین نفر اشتغالزایی کرده است. این بانوی موفق عقیده دارد برای هرکاری باید زحمت کشید: «هرکسی پله‌پله بالا برود می‌تواند رشد کند. لازمه کسب درآمد، زحمت کشیدن و خلاقیت و شناخت بازار است.»
- در زمینه‌ای که فعالیت دارید، بهترین باشید
«شیما طراحانی» مدرک کارشناسی متالوژی از دانشگاه صنعتی اصفهان دارد. علاقه به هنر باعث شد تا در همین زمینه کارش را به‌صورت جدی آغاز کند: «تقریباً در همه رشته‌های هنری فعالیت کرده‌ام، ولی تخصص من کار روی پارچه با یک هنر جدید و تخصصی به نام باتیک است که نوعی پارچه‌سازی است. ۷ سال است که در این زمینه به‌صورت تخصصی کار می‌کنم.»
این کارآفرین مادرش را عامل موفقیت امروز خود می‌داند: «آنچه باعث پیشرفتم در کار شده مادرم بوده، چه از لحاظ حرفه‌ای و آنچه یاد گرفتم و چه از لحاظ روحی، چون کار هنری فراز و نشیب زیاد دارد و پشتیبانی‌های مادرم باعث شد به راهم ادامه بدهم و ناامید نشوم.»
طراحانی حدود ۵ سال است که کارگاهی با هزینه خودش راه‌اندازی کرده و چشم به دست هیچ نهادی نداشته است: «ابتدا کارگاه کوچکی داشتم، ولی بعدها توانستم در خیابان کارگر شمالی با تیم خودم مکانی دیگر را اجاره کنم. تاکنون برای کارم از هیچ سازمان یا ارگانی وام نگرفته‌ام. خوشبختانه همیشه دوستانی داشته‌ام که کمکم کرده‌اند. هزینه اجاره و رهن کارگاه کار را برای ما سخت می‌کند، ولی سعی می‌کنیم به راهمان ادامه بدهیم و ناامید نشویم.»
این بانوی هنرمند با گرفتن سفارش کار برای بانوان نیازمند اشتغالزایی می‌کند: «در کارگاه بانوانی به‌عنوان مربی داریم که تدریس می‌کنند. کار روی چوب، فلز، سفال، پتینه‌کاری و بافتنی و کچه و مکرومه هم انجام می‌دهیم. به بانوان علاوه بر آموزش، سفارش کار می‌دهیم تا درآمدزایی داشته باشند. برخی از بانوان سرپرست خانواده که توسط کمیته امداد معرفی می‌شوند علاوه بر آموزش، از این هنرها برای درآمدزایی استفاده کنند. بانوانی هستند که ابزار و مواد اولیه را هم تولید می‌کنند و به این واسطه درآمدزا می‌شوند.»
طراحانی در این سال‌ها پشتیبانی مالی نداشته و کارش را از صفر شروع کرده است: «در این ۵ سال نگذاشتم فشار مالی از ادامه کار منصرف و ناامیدم کند. همیشه سعی کردم با پشتکار ادامه بدهم. کارم را دوست داشتم و هیچ‌وقت نخواستم مسیر یا شغلم را تغییر بدهم. یکی از دلایلی که باعث می‌شود حتی در کار هنری و همان اوایل کار درآمد داشته باشیم، این است که سعی کنیم در زمینه‌ای که فعالیت می‌کنیم بهترین باشیم چون این نکته را مشتری متوجه می‌شود. مشتری در بازار رقابت، کیفیت و خلاق بودن را متوجه می‌شود. این جمله که مشتری، مشتری به دنبال خود می‌آورد، درست است و باعث پیشرفت و ماندگاری می‌شود.»
به عقیده این مدرس هنر، هنرمند باید نیاز روحی جامعه را برای خلق اثر در نظر بگیرد: «کسی که از اثر استفاده می‌کند، اگر حس خوبی داشته باشد، این حس مجدد به هنرمند بازمی‌گردد و همین باعث معرفی هنرمند و اثرش به فرد دیگری می‌شود. اگر بانوان دریابند چه چیزی روح جامعه را خوب می‌کند می‌توانند در همان راستا کارآفرین باشند.»
بانوی کارآفرین رمز موفقیتش را پشتکار می‌داند: «هیچ‌وقت امیدم را از دست ندادم و پشتکار داشتم. از هر اتفاق تلخی به‌عنوان تجربه استفاده کردم و برای پله‌های بعدی گام‌هایم را محکم‌تر برداشتم تا قوی‌تر جلو بروم.»