همشهری آنلاین_ابوذر چهل امیرانی: این خیابان پیش از انقلاب به «اردشیر» معروف بود و مثل خیلی از اراضی خیابان قزوین، گاراژهای متعددی داشت که در آن اتول‌های قدیمی تعمیر و نگهداری می‌شد. هنوز هم تعدادی از این گاراژها یا بقایای‌شان در خیابان شهید پاکی دیده می‌شود، ولی خیلی از آنها جای خود را به خانه‌های مسکونی داده‌اند. علت نامگذاری این خیابان به اردشیر به خاطر خرید زمین‌های آن توسط شخصی به اسم «اردشیرخان» بود که گفته می‌شد از متمولان شهر بود. او بعدها زمین‌هایش را قطعه‌بندی کرد و فروخت، ولی اسمش سال‌ها روی این خیابان ماند.
- اردشیرخان صاحب زمین‌ها بود
«علی نورمحمدی» حدود ۸۰ سال دارد. از قدیمی‌های این خیابان است که به خوبی از گذشته آن باخبر است. می‌گوید: «وقتی به این محله آمدیم زمین‌هایش کشاورزی بود. آن زمان خیابان قزوین وجود داشت و گاراژهای زیادی در آن برای تعمیر ماشین‌ها ساخته شده بود. کم‌کم زمین‌های این خیابان هم به گاراژ تبدیل شد.»
او شهرت این خیابان را فقط به خاطر گاراژها نمی‌داند و می‌گوید: «یادم می‌آید ۵۰ سال پیش کارخانه‌ای به اسم «سه ستاره» در اینجا ساخته شد که کفش تولید می‌کرد. بعدها زمین کارخانه قطعه‌بندی و فروخته شد.» نورمحمدی به نحوه تبدیل این بخش از منطقه ۱۷ به محله‌ای مسکونی می‌گوید: «مرقد مطهر امامزاده حسن(ع) در ضلع جنوب‌شرقی این خیابان قرار داشت. آنجا خانه‌های زیادی ساخته شده بود. بعد از پیروزی انقلاب، مهاجرت به این منطقه زیاد شد و به خاطر اینکه زمین چندانی برای ساخت‌وساز وجود نداشت، گاراژدارها زمین‌های خود را قطعه‌بندی کرده و فروختند و مردم در این بخش شروع به خانه‌سازی کردند. این‌طور بود که اینجا شکل مسکونی پیدا کرد.»
آخرین فردی که در این خیابان به رحمت خدا رفته، مرحوم «عباس مالمیر» بوده است. خانواده‌اش برای برگزاری مراسم ختم به بهشت زهرا(س) رفتند و همسایه‌ها عنوان می‌کنند بر اثر سکته فوت کرده است. به دلیل شیوع کرونا و بی‌اطلاعی اهالی از همدیگر، مشخص نیست به تازگی چه کسی صاحب فرزند شده است.
یکی از نقاط قوت خیابان شهید پاکی، فعالیت ۲ خط تاکسی در آن است. اهالی با استفاده از تاکسی به میدان‌های ابوذر و بهاران دسترسی آسان دارند.
- رونق مشاغل قدیمی
هنوز هم در این خیابان مشاغل قدیمی رونق دارند و می‌توان در آن مغازه‌هایی پیدا کرد که اجناس قدیمی مثل ظروف مسی می‌فروشند. به‌عنوان مثال، مغازه‌ای قدیمی در میانه این خیابان وجود دارد که تابلو سر در آن نشان از قدمت ساختمان و شغل صاحبش دارد.
در این مغازه کلاف‌های رنگارنگ به فروش می‌رسد که «علی کرمی» از سال ۱۳۵۴ راه انداخته، ولی شغل خود را تغییر نداده است. خودش در مغازه حضور ندارد و پسرش «مصطفی» که پیشه پدر را انتخاب کرده، می‌گوید: «هنوز هم تعداد زیادی از ساکنان منطقه به بافت لباس‌های کاموایی برای اعضای خانواده خود می‌پردازند. به همین خاطر به مغازه ما می‌آیند و کاموا می‌خرند. البته فروش کلاف کاموا در فصل پاییز و زمستان رونق زیادی دارد و برای اینکه در طول سال مشغول کار باشیم، وسایل خرازی هم می‌فروشیم.»
- نگین درخشان و مشکل‌گشا
مســـــجد «حضـــــرت حمـــزه سیدالشهدا(ع)» پاتوق اصلی ساکنان خیابان شهید پاکی است. مسجدی که سرداران شهید «محمد ناظری» فرمانده و بنیانگذار یگان ویژه تکاوری نیروی دریایی سپاه پاسداران و استاد خلبان شهید «احمد مایلی» فرمانده یگان ویژه هوایی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه پاسداران به آن رفت‌وآمد داشتند. زمین این مسجد را فردی به نام حاج «محرم گنجی» وقف و اهالی سال ۱۳۴۳ اقدام به ساخت آن کردند.
حاج «علی اوسط محمدی» که در این خیابان ساکن بود، بنایی مسجد را برعهده داشته و حاج «علی خانی» معروف به اوستا علی، گچکاری آن را کرده است. ۷۰ شهید و بیش از ۵۰ جانباز در دوران دفاع‌مقدس از این مسجد به مناطق جنگی اعزام شدند. این مسجد در کنار اینکه محلی برای رازو نیاز اهالی با پروردگار است، نیازهای فرهنگی آنها را نیز پاسخ داده است. در این مکان مذهبی، مهدکودک مجهزی ساخته شده و کانون فرهنگی و هنری ابرار و خیریه مسجد، خدمات متنوعی به اهالی می‌دهد.
- بازی روی خط آهن!
زیرزمینی شدن خط آهن تهران‌ـ تبریز نه تنها یکی از معضلات مهم و اساسی ساکنان خیابان شهید پاکی را برطرف کرده، بلکه محیطی امن و بانشاط برای آنها ایجاد کرده است. قبل از این، تردد قطارها از ضلع جنوبی خیابان باعث آزار خانواده‌ها می‌شد تا اینکه پس از زیرزمینی شدن این خط و ساخت تونل قطار، بام آن به زمین‌های بازی تبدیل شده و کودکان از زمین بازی و نوجوان‌ها و جوان‌ها از زمین والیبال و زمین فوتبال شهیدان «حمید محمودی» و «محمود صابر درویش» استفاده می‌کنند.
- ساختمان‌های فرسوده و دیوارهای کمر خمیده
یکی از مشکلات مهمی که در خیابان شهید پاکی وجود دارد، ساختمان‌های فرسوده‌ای است که دیوارهای آن کمر خم کرده و احتمال فروریختن‌شان زیاد است. بیشتر این بناهای فرسوده، ساختمان گاراژها و کارخانه‌هایی هستند که روزگاری در اینجا فعال بودند و سال‌هاست به حال خود رها شده‌اند. برخی از اهالی عنوان می‌کنند بیشتر صاحبان این املاک در مناطق دیگر ساکن هستند و اقدامی برای نوسازی ساختمان‌های خود انجام نمی‌دهند.
- خرید مرغ و گوشت یارانه‌ای
قبل از پیروزی انقلاب گاراژ تقریباً بزرگی اواسط خیابان اردشیر و ابتدای کوچه شهید «محمد مکاری» فعلی وجود داشت که در قسمتی از گاراژ، سوله‌ای برای نگهداری مواد پروتئینی ساخته شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، این سوله به سازمان گوشت معروف شد و مسئولان اقدام به توزیع مرغ و گوشت کوپنی در آن کردند. وقتی از رادیو و تلویزیون اعلام می‌شد که قرار است مرغ و گوشت یارانه‌ای توزیع شود، مردم از محله‌های دور و نزدیک با دفترچه‌های بسیج اقتصادی یا کوپن به این خیابان می‌آمدند و جلو سازمان گوشت صف می‌کشیدند.
گاهی این صف تا سه‌راه آذری کشیده می‌شد. به همین خاطر، نه تنها ساکنان منطقه ۱۷، بلکه آنهایی که در مناطق جنوبی شهر زندگی می‌کردند، خیابان اردشیر و سازمان گوشت را به خاطر دارند. بعدها که اجناس کوپنی منسوخ شد، سازمان گوشت هم از رونق افتاد و متروکه شد تا اینکه یکی از خیّران محله به اسم حاج «جعفر عزیزی» آن را تملک کرد و به میدان میوه و تره‌بار تغییرکاربری داد.