همشهری آنلاین_مرضیه موسوی : طولی نکشید که با ظاهر شدن نخستین پیاده‌راه‌های تهران، اهالی تهران هم به فکر پس گرفتن معابر و کوچه‌ها از ترافیک خودروها افتادند. یکی از راه‌های پس گرفتن این معابر از خودروها، استفاده از وسایل حمل‌ونقل سبک و سالم و البته کوچک مثل دوچرخه است.
تأکید دکتر حناچی، شهردار تهران برای فرهنگسازی و آماده کردن زیرساخت‌های مناسب برای استفاده از این مد حمل‌ونقل عمومی کافی بود تا مناطق مختلف از جمله پهنه شمال تهران، مسیرهای دوچرخه‌سواری را بسازند و آنها را مناسب‌سازی و تکمیل کنند. این شد که با وجود معابر پرشیب و تراکم بافت شهری در این پهنه، خیابان‌ها و معابر شمالی تهران از مناطق پیشرو در ساخت و تکمیل رینگ دوچرخه‌سواری در منطقه خود شدند. به‌طوری که امروز تردد دوچرخه‌های شخصی یا کرایه‌ای موضوعی عادی و جا افتاده در معابر این پهنه از تهران است و هر روز بر شمار علاقه‌مندان این وسیله نقلیه همگانی اضافه می‌شود.
- پیست‌های دوچرخه‌سواری معروف پهنه شمال
تا چند سال گذشته دوچرخه چندان به‌عنوان وسیله حمل‌ونقل عمومی در تهران مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. دوچرخه‌سواری ورزش و فعالیتی بود که اغلب شهروندان به‌عنوان یک تفریح برای خود انتخاب می‌کردند. ایجاد پیست‌های دوچرخه‌سواری در بوستان‌های شهر با اینکه در نگاه نخست، تقویت نگاه تفریحی به دوچرخه‌سواری به شمار می‌رود اما با فراهم کردن امکان راحت‌تر دوچرخه‌سواری در مناطق مختلف شهر، مردم را با این وسیله بیشتر از قبل اخت کرده است. قدم بعدی دیگر در این زمینه، ایجاد ایستگاه‌های دوچرخه و کیوسک‌های کرایه دوچرخه در برخی نقاط تهران بود؛ ایده‌ای که گرچه پایدار نماند اما پای دوچرخه‌های کرایه‌ای را به تهران باز کرد و این موضوع، خود باز شدن راه تازه‌ای در آشتی با فرهنگ دوچرخه‌سواری به شمار می‌رفت.
امروز علاوه بر مسیرهای دوچرخه‌سواری در معابر شهر، پیست‌های بزرگ و استانداردی در بوستان‌ها و فضاهای عمومی پهنه شمال برای دوچرخه‌سواری وجود دارند. این پیست‌ها فضای خوبی برای تمرین دوچرخه‌سواری و دوچرخه‌سواری‌های گروهی و خانوادگی به شمار می‌رود. با تعدادی از این پیست‌ها در پهنه شمال بیشتر آشنا شوید:
- پیست اختصاصی بانوان در منطقه ۳
بوستان بهشت مادران در بزرگراه حقانی، نخستین بوستان اختصاصی زنان در شهر تهران است. در این بوستان ۲۰ هکتاری در کنار امکانات مختلف فرهنگی و ورزشی، پیست اختصاصی دوچرخه‌سواری هم هست.
- پیست بزرگ بوستان نهج‌البلاغه
پیست دوچرخه‌سواری بوستان نهج‌البلاغه ۹ هزارمترمربع وسعت دارد و علاقه‌مندان به این ورزش مفرح می‌توانند همه روزه با ورود به این بوستان و کرایه کردن دوچرخه‌های موجود در آن، از این ورزش و تفریح مهیج لذت برند. این بوستان در بزرگراه همت، کوچه میثاق واقع شده است.
- باغ‌راه فدک
پیست دوچرخه‌سواری باغ‌راه فدک در خیابان ایران‌زمین هم از دیگر پیست‌های دوچرخه‌سواری منطقه ۲ است. در این مسیر با عبور از سایه‌سار درختان نارون، چنار، سرو، کاج، تبریزی و... دوچرخه‌سواری در فضایی سرسبز و خوش منظره را تجربه می‌کنید.
- همه جا با دوچرخه
مسیرها و معابری در تهران وجود دارند که به دلایل مختلف امکان دوچرخه‌سواری در آنها وجود ندارد. برای اینکه مقیاس درستی از این معابر در ذهن داشته باشید بد نیست بدانید مثلاً در منطقه ۳ فقط کمتر از ۱۵ درصد معابر و خیابان‌ها هستند که امکان ایجاد مسیر دوچرخه و دوچرخه‌سواری در آن وجود دارد.
اگر قرار باشد دوچرخه را به‌عنوان وسیله حمل‌ونقل اصلی خودمان انتخاب کنیم لازم است بتوانیم آن را در مسیرهای غیرقابل رکاب‌زدن هم با خودمان این‌سو و آن‌سو ببریم. کمتر از یک سال است که زمینه همراه داشتن دوچرخه در برخی واگن‌های مترو و حمل آنها توسط اتوبوس‌های تندرو در خطوط موجود در پهنه شمال فراهم شده. برای این کار کافی است از واگن‌های میانی مترو استفاده کنید یا قبل از سوار شدن به بی. آر. تی، به کمک راننده یا مسئول ایستگاه، دوچرخه خود را در جایگاه مخصوص تعبیه شده در جلو یا عقب اتوبوس فیکس کنید و آن را در مقصد تحویل بگیرید.
- بازدید مسئولان شهری تهران با دوچرخه‌های پروژه‌های منطقه ۳
استفاده مسئولان از دوچرخه به‌عنوان مد حمل‌ونقل عمومی اقدامی نمادین است که طی سال‌های گذشته در نقاط مختلف تهران شاهد آن بودیم. این بار جمعی از مدیران شهری منطقه ۳ برای سرکشی به پروژه‌های مختلف منطقه، از دوچرخه استفاده کرده‌اند تا علاوه بر سنجش کیفیت این مسیرها و ضعف و قوت‌های پروژه مسیرهای دوچرخه منطقه ۳، برای فرهنگسازی هم قدم بردارند. تعدد و تکرار استفاده مسئولان از دوچرخه می‌تواند نوید این باشد که این وسیله حمل‌ونقل بیشتر از گذشته در تهران مورد استفاده قرار بگیرد.
مدیرکل هماهنگی سازمان‌ها و مناطق، معاون هماهنگی امور مناطق فنی و عمرانی شهرداری تهران و معاون فنی و عمرانی شهرداری منطقه ۳ هفته گذشته با استفاده از دوچرخه از پروژه‌های ابنیه‌ای این منطقه بازدید کردند. در این بازدید گزارش‌هایی از پیشرفت پروژه‌های شاخص منطقه ارائه شد که مسیر و پل دوچرخه میرداماد، پروژه چندمنظوره سعیدی، پروژه مخزن هزار لیتری نونهالان، سوله ورزشی نونهالان، مسیرپیاده‌راه کردستان‌ـ رشیدی اسمی از جمله پروژه‌ها بودند. «پیمان‌عباسی» مدیرکل هماهنگی سازمان‌ها و مناطق پیشرفت فیزیکی و کیفی پروژه‌های ابنیه منطقه را شایسته قدردانی دانست و گفت: «اداره کل هماهنگی فنی و عمرانی سازمان‌ها و مناطق آماده همکاری در زمینه پیشبرد اهداف مدیریت شهری در ارائه خدمات به شهروندان است.»
- مسیرهای دوچرخه‌سواری در منطقه ۳
بلوار میرداماد، حد فاصل میدان مادر تا بزرگراه مدرس به‌صورت رفت و برگشت مهم‌ترین مسیر ویژه دوچرخه‌سواری در منطقه ۳ است.
منطقه ۳ به‌زودی با تکمیل و بهره‌برداری از پل اختصاصی دوچرخه از بزرگراه مدرس عبور می‌کند و به خیابان ولی‌عصر(عج) و میدان ونک و بوستان ملت می‌رسد.
سه‌راه ضرابخانه تا خیابان فیروزگر دیگر مسیر دوچرخه طراحی شده در منطقه ۳ است. سه‌راه ضرابخانه به کوی صدف، ضرابخانه به الهیه و همچنین محله قلهک هم مسیرهای دیگر این منطقه است که برای دوچرخه‌سواری طراحی شده‌اند.
- مسیرهای دوچرخه‌سواری در منطقه ۲
پل‌های اختصاصی دوچرخه منطقه ۲ قرار است روی بزرگراه‌های شیخ فضل الله، پایین‌تر از میدان صنعت و بزرگراه همت، حد فاصل بزرگراه‌های شیخ فضل‌الله‌و یادگار امام(ره) ساخته شود. مسیر ویژه د مسیرهای دوچرخه‌سواری در منطقه ۳بلوار میرداماد، حد فاصل میدان مادر تا بزرگراه مدرس به‌صورت رفت و برگشت مهم‌ترین مسیر ویژه دوچرخه‌سواری در منطقه ۳ است.
منطقه ۳ به‌زودی با تکمیل و بهره‌برداری از پل اختصاصی دوچرخه از بزرگراه مدرس عبور می‌کند و به خیابان ولی‌عصر(عج) و میدان ونک و بوستان ملت می‌رسد.
سه‌راه ضرابخانه تا خیابان فیروزگر دیگر مسیر دوچرخه طراحی شده در منطقه ۳ است. سه‌راه ضرابخانه به کوی صدف، ضرابخانه به الهیه و همچنین محله قلهک هم مسیرهای دیگر این منطقه است که برای دوچرخه‌سواری طراحی شده‌اند.
وچرخه‌سواری از میدان صادقیه تا میدان توحید، محله فردوس و سازمان آب از مهم‌ترین مسیرهایی است که در این منطقه می‌توانید با دوچرخه طی کنید.
- مسیرهای دوچرخه‌سواری در منطقه یک
جنوب بزرگراه ارتش، خیابان خندان، خیابان باهنر (از یاسر تا دوراهی دزاشیب)، بخشی از خیابان شریعتی، خیابان ولی‌عصر(عج) از زعفرانیه به طرف پارک وی. حصار بوعلی، محمودیه، زعفرانیه، دربند، ازگل و سوهانک از جمله محله‌های منطقه یک هستند که طی سال گذشته مسیر دوچرخه‌سواری در آنها ایجاد شده است.
- سعید شمالی‌نژاد، معاون حمل‌ونقل‌وترافیک شهردار منطقه ۳/دوچرخه را به مُد جدید حمل‌ونقل تبدیل می‌کنیم
«تأکید دکتر حناچی، شهردار تهران برای استفاده از دوچرخه به‌عنوان مد جدید حمل‌ونقل عمومی، کلید راهی بود برای ما که جدی‌تر از قبل برای فرهنگسازی استفاده از دوچرخه برنامه‌ریزی کنیم.» «سعید شمالی‌نژاد» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۳ این را می‌گوید و از فاز جدید ساخت مسیر دوچرخه‌سواری در منطقه ۳ یاد می‌کند.
او می‌گوید: «نخستین فاز مسیر دوچرخه‌سواری منطقه ۳ رینگی بود که از میدان مادر تا بزرگراه مدرس به‌صورت رفت و برگشت اجرا شد و شهروندان از آن استقبال خوبی کردند. فاز دوم این طرح قرار است این مسیر دوچرخه‌سواری را تا تقاطع خیابان ولی‌عصر(عج) امتداد دهد و پل ویژه دوچرخه نقطه‌ای است که میرداماد شرقی و غربی در آن به هم وصل می‌شود. در فاز دوم برای ساخت و تکمیل مسیرهای دوچرخه‌سواری در منطقه ۳ برنامه‌ریزی شده و در حال اجراست؛ قرار است برای نخستین بار در تهران پل مسیر ویژه دوچرخه در تقاطع خیابان میرداماد و بزرگراه مدرس ساخته و اجرا شود.»
در نظر گرفتن شیب مناسب برای این پل طوری که بالا رفتن از آن برای دوچرخه‌سوار دشوار نباشد و همچنین شیب مناسب رو به پایین و کنترل سرعت از چالش‌هایی است که برای ساخت این پل پیش رو مدیران شهرداری قرار دارد. تأسیسات عمومی شهر و وجود معارض‌های مختلف در معابر و خیابان‌ها هم مانعی برای استفاده تمام و کمال از این مسیرها برای دوچرخه‌سواری محسوب می‌شود. شمالی‌نژاد می‌گوید: «در بافت کالبدی و شهری منطقه ۳ موانع مختلفی برای ساخت مسیرهای دوچرخه‌سواری داریم. یکی از این مشکلات شیب زیاد مسیرهای شمالی‌ـ جنوبی منطقه است که در اغلب خیابان‌ها و گذرهای منطقه وجود دارد. نکته دیگر وجود بافت متراکم شهری در برخی از محله‌های این منطقه است. این بافت متراکم اجازه استفاده از پهنا و عرض خیابان‌ها برای لاین دوچرخه را به ما نمی‌دهد. وجود بزرگراه‌ها هم مانع دیگری است که در مسیر دوچرخه‌سواری میرداماداز پل دوچرخه‌رو برای این مانع استفاده کرده‌ایم.»
داشتن مسیر متصل و پیوسته از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که استفاده از دوچرخه را برای شهروندان آسان‌تر می‌کند و استفاده از این وسیله برای حمل‌ونقل را معنادار می‌کند. شمالی‌نژاد می‌گوید: «پیوستگی مسیر یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که برای مسیر دوچرخه‌سواری تعریف شده. درواقع شهروندان باید بتوانند از مسیری حرکت را آغاز کنند و بعد از انجام هدف، به مقصد بازگردد. این موضوع در رینگ دوچرخه‌ای که در بلوار میرداماد ساخته شده کاملاً رعایت شده است. این مسیر با ادامه به سمت خیابان ولی‌عصر(عج) همچنان ویژگی پیوستگی و دایره‌وار بودن خود را حفظ می‌کند.»
او علاوه بر تأمین زیرساخت‌ها، از فرهنگسازی برای استفاده بیشتر از دوچرخه یاد می‌کند که تأثیر زیادی در افزایش اقبال شهروندان از دوچرخه در تهران دارد: «دوچرخه به‌عنوان مد حمل‌ونقل جدید، شانس خوبی برای تصاحب معابر و خیابان‌های شهر تهران را دارد. اما برای این کار باید علاوه بر فرهنگسازی، زیرساخت‌های مناسب را فراهم کرد. تأمین امنیت دوچرخه‌سواران در مسیرهای دوچرخه از مهم‌ترین مسائلی است که در طراحی هر مسیر باید در نظر گرفت.
اگر زیرساخت فراهم شود و فرهنگسازی لازم برای آن انجام نشود، مردم اقبالی به دوچرخه نشان نخواهند داد؛ همان‌گونه که اگر فرهنگسازی شده باشد اما زیرساختی فراهم نشده باشد، کاری از پیش نخواهد رفت. این فرهنگسازی و تأمین زیرساخت‌ها موضوعی زمانبر است و در صورتی به موفقیت می‌رسد که در تمام مناطق شهر تهران مسیرهای دوچرخه‌سواری کم‌کم ساخته شوند و توسعه پیدا کنند. چون پیوستگی مسیرهای امن دوچرخه‌سواری تأثیر بسیار مثبتی در اقبال مردم به استفاده از دوچرخه به‌عنوان وسیله حمل‌ونقل عمومی خواهد داشت.»
۵۰۰ کیلومتر طول مسیر دوچرخه‌سواری است که در سند راهبردی مسیر دوچرخه تهران برای این شهر تعیین شده است.
۴۴ کیلومتر از این مسیر در سند راهبردی، سهم منطقه یک است.
۱۵۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر عرض مسیرهای دوچرخه‌سواری تعریف شده در پهنه شمال تهران است. این مسیرها به‌صورت یکطرفه و دوطرفه هستند.
۴۸ کیلومتر از سند راهبردی مسیر دوچرخه شهر تهران به منطقه ۲ اختصاص دارد.
۳۰ کیلومتر از این مسیر در منطقه ۲ مسیری پیوسته و قرار است با اتصال باغ‌راه فدک، بوستان‌های نهج‌البلاغه، ۱۳ هکتاری و پردیسان را به هم متصل کند.
۲۶ کیلومتر مسیر ویژه دوچرخهنخستین فازی است که شهرداری منطقه ۳ برای اجرای طرح دوچرخه‌سواری در این منطقه در نظر گرفته است.