همشهری آنلاین_شقایق عرفی‌نژاد: هرچه این ارتباط بیشتر باشد، رفت‌وآمد هم بیشتر می‌شود و فروشگاه‌ها هم مشتریان بیشتری پیدا می‌کنند. شرایط برعکس آنچه گفته شد، در خیابان گوهری در محله حشمتیه اتفاق افتاده است. ارتباط این خیابان با خیابان مقابل قطع شده و این موضوع کار مغازه‌داران را بی‌رونق کرده است. با تسهیلگر دفتر توسعه محلی محله حشمتیه گشتی در این خیابان زدیم و درباره این مشکل صحبت کردیم.
بزرگراه صیاد، خیابان اجاره‌دار را از خیابان گوهری در محله حشمیته جدا می‌کند و باعث قطع ارتباط این سو و آن سوی محور می‌شود. این مسئله برای مغازه‌دارانی که در خیابان گوهری فعالیت می‌کنند، چندان خوشایند نیست و علتش این است که این قطع ارتباط مغازه‌هایشان را از مشتری خالی کرده است.
«نسرین زارعی»، تسهیلگر دفتر توسعه محلی حشمتیه، که در یک روز گرم تابستان همراه ما شده تا از مشکلات این محور و کارهایی که در آن انجام شده بگوید، توضیح می‌دهد: «در حالی که فروشگاه‌های این خیابان خلوتند، در آن طرف بزرگراه و در خیابان اجاره‌دار دقیقاً عکس این موضوع را می‌بینید. انگار کاسبان خیابان گوهری در یک جزیره قرار گرفته‌اند. بنابراین، مطابق سند توسعه محله قصد داریم کسب‌وکارهای این محله را از انزوا در بیاوریم.»
در خیابان که راه بروید مغازه‌های زیادی می‌بینید که بیشترشان فروشگاه‌های لوازم مصرفی هستند. محله مسکونی است و مغازه‌ها هم بیشتر بقالی، میوه‌فروشی و محصولات پروتئینی هستند. کمی جلوتر، زارعی از مشکل بزرگ‌تر صاحبان مغازه‌های این خیابان می‌گوید. مشکل بزرگ‌تر مربوط به یک مرکز تجاری است که اسکلت آهنی‌اش، غول‌آسا بالا رفته و آنگاه که کامل شود و راه بیفتد، حتماً کسب‌وکار مغازه‌های خیابان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زارعی می‌گوید: «قصد داریم مشارکت و اعتماد صاحبان مغازه‌ها را به دست بیاوریم تا آنها را به دنیای آنلاین و فروش اینترنتی وصل کنیم.»
از سال گذشته تا تیرماه امسال که ارتباطی بین دفتر توسعه محلی با کاسبان برقرار شده، فروش آنلاین تنها راه‌حلی نبوده که پیش پای این صاحبان کسب قرار داده شده است. زارعی می‌گوید: «گروهی متشکل از کاسبان شکل گرفت و پیشنهادشان این بود که صندوقی تشکیل شود و با پولی که در این صندوق جمع می‌شود، پلی برای گذر ماشین و عابرپیاده‌روی بزرگراه صیاد نصب شود و شهرداری هم در نصب آن کمک کند.»
- باغچه کوچک محله ما
اما هماهنگی برای انجام این کار اتفاق ساده‌ای نیست. به همین علت کارهای کوچکی در محله انجام شده تا اعتماد مغازه‌داران و اهالی برای مشارکتشان در کارهای بزرگ‌تر جلب شود. یکی از این کارهای کوچک که بازخورد خوبی هم از طرف اهالی داشته، احیای یک باغچه متروکه بی‌گل و گیاه بوده است. باغچه بی‌گل‌وگیاه که زارعی به آن لچکی می‌گوید، مدت‌های طولانی بدون اینکه به آن رسیدگی شود، رها شده بوده است و اهالی و مغازه‌داران هم از شهرداری گله داشته‌اند که چرا به این باغچه رسیدگی نمی‌کند. زارعی می‌گوید: «یکی از مشکلات بزرگ این باغچه این بود که آب نداشت. مغازه‌داران می‌گفتند ما چند سری با سطل و شیلنگ آب به گیاهان و درختچه‌های این لچکی آب دادیم.
اما کار اصولی نبود و درختچه‌ها خشک شدند. در نخستین اقدام، با هماهنگی شهرداری یک مسیر آب در این باغچه باز کردیم و لوله آب تعبیه شد تا برای آبیاری مشکلی وجود نداشته باشد. ایده اولیه‌مان این بود که در این باغچه صیفی بکاریم و آن را تبدیل به یک باغچه محلی کنیم، ولی وقتی با اهالی و فروشندگان صحبت کردیم، با این ایده موافق نبودند. علاقه داشتند در این باغچه گل و گیاه کاشته شود.»
- برای تشکیل صندوق و نصب پل مشکلی نداریم
حالا کنار باغچه‌ای هستیم که همین ۳ روز قبل، کار کاشت نهال و درختچه‌های مختلف و ایجاد مسیر آب در آن تمام شده است. درخت کاج و گل یاسی که در این باغچه کوچک کاشته شده، انتخاب اهالی بوده است و آن‌طور که زارعی می‌گوید خودشان هم از آن مراقبت می‌کنند. حتی در همین چند روز باز هم در آن گل کاشته‌اند. یکی از صاحبان مغازه‌ها که مغازه تأسیساتی دارد، سمت ما می‌آید و با اشتیاق گلی را که کاشته نشان می‌دهد. می‌گوید پیش از این، این قسمت باغچه خشکی بوده است که درختی هم نداشته است: «خودمان از مغازه‌هایمان شیلنگ می‌کشیدیم و به چند درختچه‌ای که هنوز پژمرده نشده بودند، آب می‌دادیم. حالا لوله‌کشی و درختکاری شده و یک باغچه زیبا در محله‌مان داریم که از آن مراقبت می‌کنیم.»
حتی روی لوله آبی که در باغچه نصب شده، سیمان کشیده‌اند تا دستکاری نشود و سر جایش بماند. این باغچه‌ها قرار است در کوچه‌های مختلف هم اجرا شود تا مشارکت بیشتری برای کارهای جدی‌تر شکل بگیرد. «خسرو فراهانی» می‌گوید مشکل بعضی از مغازه‌ها با فروش اینترنتی حل می‌شود، اما بعضی دیگر مثل مغازه تأسیساتی او کارشان طوری نیست که بتوانند با اینترنت آن را پیش ببرند. او می‌گوید: «من برای تشکیل صندوق و نصب پل مشکلی ندارم و امیدوارم با این کار رفت‌وآمد مشتری هم به مغازه‌های این راسته بیشتر شود.»
- ارتباط با صندوق کاملاً قابل اعتماد محلی
در کنار ساخت این باغچه کوچک، پرسشنامه‌هایی بین مغازه‌داران پخش شده بوده که در آن پرسیده شده بوده چقدر با کسب و کار آنلاین آشنایی دارند و اینکه برای نجات شغلشان از خطر چه فکری می‌کنند. زارعی می‌گوید: «از طریق همین پرسشنامه‌ها متوجه شدیم، فقط یکی، ۲ تا از مغازه‌ها فروش آنلاین دارند و بقیه به شکل سنتی کار می‌کنند. تمام این کسب‌وکارها هم به دلیل نبود مسیر تردد در حال از بین رفتن هستند، به‌جز چند تعمیرگاهی که مشتریان خودشان را دارند. با مسجد محل هم صحبت کردیم و فهمیدیم یک صندوق کاملاً قابل اعتماد دارند. بنابراین، تلاشمان این بود که شورایاری، سرای محله و مسجد را به هم وصل کنیم و ارتباطی بین آنها شکل بگیرد تا از این راهکارها را پیش ببریم.»
با همین پرسشنامه‌ها پای دفتر توسعه محلی به محله باز می‌شود و اقدامات کوچک دیگری مثل تهیه پوسترهایی برای آگاهی‌رسانی درباره پوشیدن ماسک در دوره همه‌گیری کرونا و اطلاع‌رسانی درباره اینکه چندمتر دیگر یک سطل زباله وجود دارد، صورت می‌گیرد. به این‌ترتیب، مغازه‌داران بیشتر با دفتر توسعه محلی و تسهیلگرش آشنا می‌شوند.
- در مسیر اعتمادسازی
زارعی می‌گوید برای ساماندهی کسب‌وکارهای این خیابان و توسعه آنها مراحلی طی شده و مرحله‌های دیگری هم باید پشت سر گذاشته شود: «مسیر اولیه یعنی اعتمادسازی در اوج بی‌اعتمادی شکل گرفت و طی شد. وقتی برای بار اول با مغازه‌داران صحبت می‌کردیم، اصلاً باور نمی‌کردند واقعاً می‌توانیم‌کاری کنیم که کسب‌وکارشان نجات پیدا کند و گسترده‌تر شود. ولی بعدها با اقداماتی که کردیم، توانستیم اعتمادشان را به دست بیاوریم. الان هم امیدواریم ارتباطی که شکل گرفته عمیق‌تر شود و بتوانیم کارها را پیش ببریم.» در کنار این اعتمادسازی باید صندوق مشارکت هم ایجاد شود تا پل روی بزرگراه نصب شود و در ضمن شهرداری هم باید در صدور مجوز و ساخت آن کمک کند. به هرحال، به نظر می‌رسد راه درازی تا ساماندهی کسب‌وکارها پیش روست که مشارکت مغازه‌داران و همیاری شهرداری آن را کوتاه می‌کند.