همشهری آنلاین_بهاره خسروی:تقریباً ۲۴ سال است که این روز به‌عنوان روز خبرنگار در میان رویدادهای تقویمی ثبت شده است. هرچند این روزها با گسترش رسانه‌های ارتباط‌جمعی و به مدد پیشرفت علم و تکنولوژی و گوشی‌های چندمنظوره همراه، هر شهروند یک خبرنگار و یا به اصطلاح یک رسانه است و برای انتقال اخبار و رساندن پیام و مخابره هر اتفاقی از دورترین گوشه دنیا می‌تواند با جمع کثیری در کمترین زمان ممکن ارتباط برقرار و مخاطب جذب کند.
به مناسبت روز خبرنگار، با این پرسش که از تجربه‌های شهروندخبرنگاری‌شان بگویند و به‌عنوان یک شهروندخبرنگار، دغدغه‌ها و مسئولیت‌های اجتماعی شما برای انعکاس اخبار و سوژه‌های محلی چیست و نقش نشریه‌های محلی در توسعه محله‌ها، سراغ شهروندخبرنگاران پهنه مرکزی رفتیم که با معرفی سوژه‌های مختلف در این سال‌ها باعث وبانی شناسایی ظرفیت‌ها، توانایی‌ها و مشکلات محله‌شان در نشریه همشهری محله بودند.
- «ربابه عمادی» از اهالی خیابان حسینی در محله سلیمانی/دعای خیر همسایه‌ها
زیرساخت‌های شهری و امکانات مورد نیاز زندگی در شهرها یکی از نیازهای اصلی بسیاری از شهروندان، اهالی و همسایه‌های ما محسوب می‌شود؛ ملزوماتی که زندگی روزمره مردم با آنها گره خورده و از آنها با عنوان پروژه‌های خردمقیاس یاد می‌شود. برای مثال، نصب پله‌های مکانیزه در پل عابرپیاده خیابان قزوین که منطقه ۱۰ را به ۱۷ متصل می‌کند، یکی از مهم‌ترین درخواست‌های اهالی محله سلیمانی در چند سال اخیر است. دلیل آن هم تسهیل دسترسی اهالی به درمانگاه خاندان حکیم از این مسیر است. بیشتر همسایه‌های ما که سالمند هستند، برای رفت‌وآمد در این محدوده دچار مشکلند و بارها در دیدارهای مردمی شهردار یا ارتباط با رسانه‌ها، این درخواست مطرح شده است.
همچنین نظافت و بهداشت محله و لایروبی نهرها از مسائلی بوده است که برای پیگیری‌شان نیاز به خبررسانی بوده است. مهم‌ترین انگیزه برای پیشگام شدن در مسیر خبررسانی با هدف طرح کاستی‌ها و درخواست‌های اهالی محله و رسانه‌ای شدن نیازها، رساندن صدای همسایه‌ها و دوستان به گوش مسئولان است. همه ما در یک محله زندگی می‌کنیم و سوار بر یک کشتی هستیم و قرار نیست به نیازها و خواسته یکدیگر بی‌تفاوت باشیم. همین که همسایه‌ها می‌دانند یک نفر صدا و گوش شنوای درددل آنها شده و برای طرح بدیهی‌ترین نیازهای زندگی شهروندی آنها در رسانه قدمی برمی‌دارد، دلگرم می‌شوم. دعای خیرشان مرا در این مسیر همراهی می‌کند.
- «زهرااشتهاردی» و «جعفر پژمان» زوج ساکن خیابان شهید سبحانی /ارتقای کیفیت زندگی
رسانه‌ها نقش مهمی در فرهنگسازی برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندی دارند. به‌عنوان یک شهروند، مسئول هستیم تا برای بهبود زندگی از طریق رسانه، چه حضوری و چه غیرحضوری، فعال باشیم و قدمی برداریم. مهم‌ترین نیاز زندگی شهروندی امروز افزایش اطلاعات و آگاهی و آموزش است.
آموزش در حوزه بازیافت، زندگی آپارتمان‌نشینی، مصرف بهینه آب و برق، حفظ محیط‌زیست و در این میان چه رسانه‌ای بهتر از یک نشریه محلی می‌توان در اختیار داشت. وقتی که چند همسایه موفق در حوزه کاهش تولید زباله داریم، یک سالمند موفق در حوزه ورزش داریم یا دنبال یک پیام آموزشی، کمک به یک همسایه نیازمند و کارهای خیر هستیم، با معرفی این چهره‌ها در همشهری محله می‌توانیم علاوه بر جلب اعتماد عمومی، افراد بیشتری را به همراهی در این مسیر دعوت کنیم. وقتی همسایه ما عکسش را در روزنامه کنار دیگران به‌عنوان یک شهروند حافظ محیط‌زیست می‌بیند، ناخودآگاه برای ادامه این کار و تبلیغ در میان اعضای خانواده و دوستان تشویق می‌شود تا اطرافیانش هم دغدغه مسئولیت‌های اجتماعی را درک کنند و در این زمینه باری از دوش دیگران و حتی متولیان فرهنگی بردارند. به این‌ترتیب، چنین حرکت ثمربخشی زنجیروار ادامه پیدا می‌کند.
- «سید رسول امینی»، نویسنده، از اهالی خیابان رودکی/زشت و زیبای محله در ویترین
رسانه‌ها، به‌ویژه نشریات محلی، ویترین زشت و زیبای محله‌ها هستند. با معرفی ویژگی‌ها، ظرفیت‌های محلی و چهره‌های شاخص و اماکن تاریخی ازیادرفته، قبل از هر چیز باعث آشنایی اهالی با داشته‌های محله‌شان می‌شویم و اهالی خواهند دانست که زمانی در همسایگی آنها چه چهره‌های نامدار و اثرگذاری زندگی می‌کرده‌اند و می‌کنند. از طریق انعکاس سابقه و تاریخ محله با هویت و فرهنگ و رسم‌های متنوعی که در محله‌شان زمانی باب بوده آشنا می‌شوند. در واقع، نشریه محلی بهترین ابزار برای محفوظ نگه داشتن فرهنگ و هویت تاریخی یک محله و انتقال آن به آیندگان است.
بخش دیگر ماجرا هم انعکاس مشکلات و نیازهای محلی است؛ نیازهایی که مردم در شرایط عادی شاید توانایی یا قدرت بیان و انتقال آن را به مسئولان نداشته باشند. وقتی زشتی‌ها و نیازهای یک محله در رسانه منتشر می‌شود، حتی اگرکاری برای حل آن انجام نشود، صدای درخواست‌های اهالی و نیاز به تغییرات لازم در محله به گوش مسئولان می‌رسد. اگر در میان همه نیازها و مشکلات مطرح‌شده، حتی گره از یک نیاز هم باز شود، یعنی قدمی برداشته شده است. برای رسیدن به این خواسته مهم، کسی جز یک خبرنگار محلی که دغدغه مسئولیت اجتماعی را دارد، نمی‌تواند زبان اهالی یک محله باشد.
- «زهرا حاجی‌زاده»، پژوهشگر، از اهالی خیابان آزادی /رسانه‌های محلی نقطه اتکای اهالی
همه شهروندان در قبال اجتماع مسئولیت دارند و نباید نسبت به آنچه در اطرافشان اتفاق می‌افتد بی‌تفاوت باشند. رسانه محلی در واقع پل ارتباطی میان مردم و مسئولان است و با بیان مشکلات و نیازهای محلی در آنها میان مردم و مسئولان اعتمادسازی می‌شود. شهروند متوجه این موضوع می‌شود که وقتی مشکلی را با پژوهشگران و معتمدان محله در میان می‌گذارند و در رسانه مطرح می‌شود، یعنی نیمی از راه رفع مشکل پیموده شده و با این کار دلگرمی در میان مردم و اعتماد به رسانه‌ها ایجاد می‌شود و شهروند می‌داند که کسی پیگیر پاسخ گرفتن و راه‌حل برای مشکلات و مطالبات شهروندی او است.
با توجه به ارتباط خوب پژوهشگران محلی با نشریه همشهری محله، فرصت تشویق شهروندان به فعالیت‌های اجتماعی و آشنایی و مشارکت آنها در رتق و فتق امور و نیازهای شهروندی هم فراهم می‌شود و مردم متوجه می‌شوند که برای هرکاری وقتی حس مسئولیت‌پذیری داشته باشند، مشکلات قابل حل خواهند بود. شهروندخبرنگاران در این میان امانتدار درخواست‌های شهروندان و مسئول طرح و پیگیری مطالبات آنها از مسئولان. در این میان، رسانه‌های محلی بازوی قدرتمند و نقطه اتکای اهالی محسوب می‌شوند.
- «نرگس احمدآقایی» معاون پژوهشی دبیرستان سیمای نور و از اهالی محله هفت‌تیر /حمایت از نخبگان محلی
یکی از وظایف و مسئولیت‌های اجتماعی توجه به نخبه‌ها و پژوهشگران محلی برای پیشگیری از فرار مغزهاست. در این روزهای کرونایی که بسیاری از فعالیت‌های علمی و فرهنگی به‌صورت نیمه‌تعطیل درآمده‌اند و نگاه‌ها بر خانه‌نشینی بسیاری از افراد به‌ویژه دانش‌آموزان متمرکز است، اما هستند کسانی که فعالیت‌های علمی و پژوهشی‌شان را ادامه می‌دهند و در مسابقات شرکت دارند و موفقیت و افتخارهای زیادی را کسب می‌کنند و بی تردید نیاز به دیده شدن دارند. در این بین، دانش‌آموزان و نخبه‌های محلی که در ابتدای راه دانش‌اندوزی و پیشرفت قرار دارند، باید برای ادامه دادن این راه و کسب موفقیت‌های بزرگ‌تر دیده شوند.
انتشار و انعکاس موفقیت‌های این قشر آینده‌ساز در نشریات محلی باعث شناسایی و معرفی آنها میان اهالی و همسایه‌ها می‌شود. آنها با این اتفاق دلگرم می‌شوند و به اهمیت نقش و تأثیرشان در مسائل محلی و شهری پی می‌برند و برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی با انگیزه‌های بیشتر قدم می‌دارند. در واقع، نشریه همشهری محله با انعکاس موفقیت‌های نخبگان و پژوهشگران محلی گامی مؤثر در حمایت از نخبگان محلی برمی‌داردو از به وجود آمدن حس یاس و سرخوردگی نوجوانان نخبه پیشگیری می‌کند.
- «علی‌اصغر فراهانی»، دبیر شورایاری و از اهالی محله راه‌آهن /پل ارتباطی میان مردم و مسئولان
اغلب مردم وعده‌های مسئولان را شعار قلمداد می‌کنند، چراکه دریافته‌اند در تصمیمات شهری و رفع معضلات کمتر به خواست و دیدگاه‌های اهالی توجه می‌شود. در اتفاقات و تصمیمات شورای‌شهر و پیوست‌ها و الحاقات، نظر مردم و تأمین نیازهای شهری و اجتماعی آنها کمتر مد نظر است. این در حالی است که هر وقت مردم پای کار بوده‌اند و برای حل مشکلات و آسیب‌های اجتماعی و شهری آستین بالا زده‌اند، نتایج موفقیت‌آمیزی، در مقایسه با طرح‌های تصویب‌شده متکی بر تئوری به دست آمده است. رفع آسیب‌های اجتماعی «میدان راه‌آهن»، مشکلات بوستان «امیریه» و «خواجه‌دهی» از نمونه‌های بارز طرح‌های موفقی هستند که برای حل آن اهالی پای کارآمدند و با مشارکت آنها آسیب‌های اجتماعی این محدوده‌ها که سال‌ها برای اهل محل دردسرساز شده بود، کاهش پیدا کرد و تسهیل شد. همان‌طور که مقام معظم‌رهبری فرموده‌اند: «کارهای مردمی که در سطح محله اتفاق می‌افتد را خود مردم اجرا کنند.» این اصل مهم باید در اداره امور شهر مد نظر مسئولان قرار بگیرد.
مسئولان باید در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان از نظر اهالی و ظرفیت‌های محلی استفاده کنند و رسانه‌ها نقش مهمی در بازتاب این کارکرد دارند. با انعکاس به‌موقع معضلات و نیازهای شهروندی که به مرور زمان مبدل به ریشه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و بزهکاری‌های بزرگ‌تر می‌شود، فضایی برای حضور حتی کمرنگ شهروندان ایجاد می‌شود و مردم به توجه و اهمیتی که به آنها داده می‌شود، پی می‌برند و عملکرد نهادهای اجرایی، چه اثرگذار و چه خنثی، در قبال مطالبات شهروندی نمایان می‌شود. این اتفاق مبارک یعنی نقش شهروند در ارتباط با عملکرد رسانه.
- «مهدی یساولی» مدیر روابط‌عمومی موزه ملک /بستر مناسب زیست فرهنگی و اجتماعی
تهران این پایتخت ۲۳۰ ساله که قدمت آن به دوره صفویان می‌رسد، دگرگونی‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ویژه‌تری را در قامت یک پایتخت از سر گذرانده است. بسیاری از بناها و دستاوردهای تاریخی این شهر در معرض نابودی قرار گرفته است. یکی از وظایف ما به‌عنوان شهروند در هر کسوتی، خبرنگار یا سایر مشاغل، کوشش برای حفظ یادگاری تاریخی و اجتماعی شهری است که با آن در ارتباط هستیم و پیوند داریم.
رسانه‌ای محلی مانند همشهری محله، به نسبت سایر رسانه‌ها، به شکل مویرگی با ریزترین بخش‌های شهر و آدم‌ها، بناها و رسم‌ها و خلقیات افراد و هر چیزی که شاکله فرهنگ را می‌سازد ارتباط دارد. برای یک شهروند اثرگذار در روابط اجتماعی، پیوند با چنین رسانه‌ای با هدف یافتن سوژه‌ها و طرح رخدادهای محلی بهانه‌ای برای حفظ فرهنگ شهر است که وظیفه اجتماعی محسوب می‌شود. هرقدر به حفظ هویت شهرمان پایبند باشیم بستری مناسب برای زیست فرهنگی و اجتماعی خودمان و آیندگان فراهم کرده‌ایم.
- «ناصر احدپور» ساکن و مدیر محله هاشمی/نقطه اتکا و مایه دلگرمی است
یکی از مهم‌ترین معضلات تهران، به‌ویژه در محله‌های قدیمی، وجود بافت فرسوده است، بافت فرسوده‌ای که متأسفانه در شهرسازی جدید به آن توجه چندانی نمی‌شود و همین بی‌توجهی، به‌ویژه در طرح تفصیلی جدید، باعث افزایش بیشتر مشکلات شهروندان شده و حتی به افزایش آسیب‌های اجتماعی هم دامن زده است. رسانه رسالت مهمی در اطلاع‌رسانی به شهروندان و افزایش آگاهی آنها دارد.
وقتی گزارشی درباره ابعاد یک آسیب منطقه‌ای در یک نشریه محلی منتشر می‌شود، آسیبی که مردم با آن سر و کار دارند، اما از تیررس دید مسئولان جا مانده یا به آن توجه نشده، دانش و آگاهی مردم در مورد سوژه یادشده افزایش می‌یابد و سطح مطالبه‌گری بالا می‌رود. البته بخش دیگر ماجرا، یعنی پیگیری رفع کاستی‌ها از سوی مسئولان نصفه‌نیمه و ناکامل است. اما با همه این داستان‌ها، همین که جایی برای طرح مشکل و نیاز شهروندی وجود دارد، نقطه اتکا و مایه دلگرمی است.
- «حمیدرضا قانع»، معتمد محله و شورایار محله سهروردی- باغ صبا/شناسایی ظرفیت‌های محلی با کمک رسانه‌ها
امروزه مطبوعات از ارکان اساسی اطلاع‌رسانی در جامعه محسوب می‌شوند و ارتباطات گسترده میان مردم به استناد اخباری که در نشریات منتشر می‌شود، شکل می‌گیرد. لذا رسانه‌ها مسئولیت سنگینی در انتقال اخبار به مردم جامعه برعهده دارند و صحت، صداقت، شفافیت و اعلام به‌موقع خبر از رسالت‌های مهم رسانه‌ای است. همچنین خبرنگاران آگاهی‌بخشی برای پیوند صحیح میان اشخاص جامعه و رفع معضلات موجود را دغدغه خود می‌دانند و در مسیر خدمت‌رسانی به آحاد جامعه گام برمی‌دارند.
در حوزه مدیریت شهری نیز با وجود دغدغه‌های بسیار مردم در خصوص تصمیم‌گیری صحیح برای اداره شهر، پرسش‌ها، پیشنهادها و طرح‌های مختلفی از سوی مردم و مسئولان بیان می‌شود و این خبرنگاران هستند که با حضور به‌موقع خود و درک و برداشت صحیح از پیشامد و موضوعات موجود، مسائل را به‌درستی به مخاطب منتقل می‌کنند و به وضوح دیده شده که در این فرایند گاهی تصمیمات گرفته‌شده، به‌طور کل تغییر می‌کند. این بدان معناست که حرف مردم، «خوب، شفاف و به‌درستی" شنیده شده است و بارها تأثیرات آن را در شکل اجرای پروژه‌ها در مناطق مختلف شهر تهران شاهد بوده‌ایم.
به‌طور مثال، در منطقه ۷، دغدغه انباشت زباله‌ها، بلندمرتبه‌سازی، نیمه‌کاره ماندن برخی طرح‌ها، جانمایی ناصحیح پروژه‌ها و رعایت نشدن الزامات قانونی، کمبود فضای سبز منطقه، غیرهمسطح بودن معابر، وجود مناطق بی‌دفاع و ناامن شهری و... و. با تلاش و همت خبرنگاران زحمتکش به گوش مسئولان رسید و بسیاری از مسائل حل شد، بهبود یافت یا متوقف شد تا الزاماتی رعایت شود. خبرنگاران دوش‌به‌دوش مردم، فعالان شهری و شورایاران محله‌ها تلاش می‌کنند تا شهر را جانی دوباره بخشند. ممکن است معضلی محلی در چشم شهرداری، اولویت نباشد، اما با طرح مسئله از سوی مردم و انتقال آن توسط خبرنگار دغدغه‌مند، ابعاد موضوع بیان می‌شود و شهرداری با نگاهی واقع‌گرا به سرعت بدان می‌پردازد. گاهی رسانه انعکاس‌دهنده تیره‌ترین مسائل شهری‌است و گاهی مثبت‌ترین و... و.
در محله سهروردی_باغ صبا نیز با تلاش‌ها و زحمت‌های شبانه‌روزی، شهروندان نگاهی نو به محیط پیرامون خود پیدا و در انتقال معضلات یا بیان ایده‌ها، حرکت کردند. انتقال اخبار و طرح در رسانه‌ها، به‌خصوص نشریه همشهری‌محله، باعث شد تا برخی کوچه‌های این محله که بیش از ۲۰سال رنگ آسفالت به خود ندیده بودند، مرمت شوند، ساخت ساختمانی که از سال ۱۳۳۴ وقف بیمارستان شده بود، متوقف شود تا الزامات قانونی آن مهیا گردد و صدمه‌ای به اهالی وارد نشود، استعدادهای محلی شناسایی و ظرفیتشان برای مخاطبان در رسانه‌ها معرفی شود تا در جای مناسبی از توان آنان بهره‌گرفته شود.