همشهری آنلاین _ فاطمه عسگری نیا: «محمد درویش» رئیس گروه محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو با تأکید براین مهم می‌گویداز روزی که سرعت توسعه بستر شهری تهران و افزایش جمعیت شهرنشین آن، بر ضرورت حفظ فضای سبز پایتخت پیشی گرفت، ظرفیت‌های طبیعی شهر قربانی زندگی شهرنشینی شدند: «ما زمانی در تهران ۷ روددره بزرگ و مهم داشتیم که نقش کولر طبیعی را برای تهران بازی می‌کردند. از طریق همین روددره‌ها باد خنک دامنه‌های جنوبی البرز به سمت دشت جنوبی آن که همان شهر مخروط شکل تهران با وسعت ۷۵۰ کیلومتر مربع بود، روانه و همین تبادل هوا باعث می‌شد تا با وزش بادهای شمالی به جنوب هیچ آلاینده‌ای قدرت ماندگاری در هوای تهران را نداشته باشد و تهران شهری تاب‌آور در برابر آلودگی ها بود.»
- کمر به قتل روددره ها بستیم
درویش با اظهار تأسف از تخریب روددره‌ها طی دهه‌های گذشته به بهانه توسعه شهری می‌گوید: «ما متأسفانه طی دهه‌های اخیر کمر به قتل روددره‌های شهر بستیم. افزایش ساخت و سازها در بستر رود دره‌های تهران باعث شد تا کاهش کیفیت هوای شهر در سایه قد کشیدن برج‌های سر به فلک کشیده را فراموش کنیم و حالا امروز باید مرثیه‌خوان نفس‌های به شماره افتاده شهرمان باشیم. از بین رفتن رود دره‌ها باعث شده است تا سرعت ۵متر در ثانیه بادهای غالب تهران توان جابه جایی آلاینده‌ها را نداشته باشند و با انباشت این آلاینده‌ها هر روز شاهد کاهش کیفیت هوای شهر باشیم.»
به اعتقاد او درست است که حمل‌ونقل عمومی و شهری در کنار فعالیت صنایع از عوامل مهم و مؤثر بر افزایش آلایندگی هوای تهران است، اما آنچه امروز به عنوان یک ضرورت در بخش مقابله با آلودگی هوای پایتخت باید در دستور کار مدیران شهری قرار بگیرد، احیای روددره هاست: «این شهر می‌تواند دوباره نفس بکشد؛ به شرط اینکه مدیران شهری به تجارب موفق کشورهای دیگر در برگشت از اشتباهات در حوزه شهرسازی و اصلاح رفتارشان با روددره ها نگاه مثبت داشته باشند؛ درک این مهم که احیای رود دره‌ها به عنوان کانال‌های تعویض هوای شهر به نفع سلامت مردم شهر است؛ حتی اگر هزینه‌های هنگفتی در پی داشته باشد.» او که سال های زیادی تجربه پژوهش و فعالیت در حوزه محیط زیست را دارد، معتقد است که مقابله با آلودگی هوای تهران و فراهم کردن بستر زندگی سالم در سایه هوایی پاک نیازمند عزمی جزم و طرح‌های مطالعه شده و بهره‌گیری از نظر کارشناسان فعال در این بخش است.
- نیازمند طرح های خلاقانه برای مقابله با آلودگی هوا
درویش با بیان اینکه اکثر شهرهای مهم و بزرگ دنیا امروز با چالشهای توسعه زندگی شهرنشینی همراه هستند بدون اینکه معضل آلودگی هوا زندگی‌شان را دربربگیرد بر ضرورت اجرای طرح‌های ابتکاری و خلاقانه در توسعه حمل و نقل پاک در شهر تأکید می کند و می گوید: «افزایش جمعیت لجام گسیخته تهران امروز نیازمند توسعه حمل و نقل پاک به خصوص ترویج فرهنگ دوچرخه سواری است. ما نباید با اجرای طرح های ترافیکی مردم را به توسعه شهری خودرو محور ترغیب کنیم؛ بلکه باید با ایجاد زیرساختهای شهری لازم بستری را فراهم کنیم که مردم بتوانند بدون دغدغه از دوچرخه و حمل و نقل پاک بهره مند شوند.»
- تکرار سناریوی سوخت ناپاک در هر سال
درویش از پدیده اینورژن یا وارونگی هوا در نیمه دوم سال در هوای تهران و کاهش تعداد روزهای سالم این شهر در سایه
پراکندگی آلاینده‌های زیست‌محیطی می‌گوید: «در کنار تمام طرح‌های بلند و کوتاه مدت کاهش آلودگی هوای تهران اعم از نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، توسعه فضای سبز و ترویج فرهنگ استفاده از حمل و نقل پاک بین مردم به محض شروع فصل زمستان مسئولان باید با تأمین سوخت پاک برای صنایع مانع تکرار سناریوی سیاه استفاده از سوخت ناپاک توسط آنها در زمستان باشند؛ معضلی که هر سال در فصل سرد سال با افزایش مصرف گاز کشور با آن مواجه می‌شویم؛ بی آنکه چاره‌ای اساسی برای آن اندیشیده شود.»
- بلند مرتبه‌سازی کار دست هوای تهران داد!
«اگر به گذشته تهران و بافتی که داشته دقت کنید می‌بینید که در ۴ دهه اخیر وضعیت بافت مسکونی و شهری تهران دچار تغییرات اساسی شده و این مسئله در آلودگی‌ها و وارونگی آن بی‌تأثیر نبوده است» محمد اصغری، کارشناس سازمان هواشناسی و مجری سیما با بیان این مطلب می‌گوید: «اگر بخواهیم به صراحت و شفاف حرف بزنیم باید گفت که بلند مرتبه‌سازی کار دست هوای تهران داده است. برای نمونه به برج‌های بلند مرتبه که در مناطقی مثل ۲۲ و ۵ ساخته شده دقت کنید.
در این فضایی که اکنون در محاصره برج‌ها و ساختمان‌های بلند مرتبه قرار گرفته دیگر هوایی نمی‌تواند از آن عبور کند و به همین دلیل می‌بینیدکه هوای آلوده تهران بیش از هر زمان دیگر نمود پیدا می‌کند؛ چون دیگر هوایی در شهر تهران در این مسیرها جریان پیدا نمی‌کند و همین مسئله به ظاهر کم اهمیت توانسته باعث بروز وارونگی هوا و ایجاد شرایط ناسالم برای گروه‌های مختلف سنی جامعه شود و به قول معروف این بازی را به نفع خودش تمام کند.» اصغری در بخش دیگری از صحبت‌هایش به عوامل انسانی در افزایش آلودگی هوا اشاره می‌کند و می‌افزاید: «باید شهرداری و پلیس راهور راه‌حل اساسی برای تردد خودروهای تک‌سرنشین پیدا کنند. از طرف دیگر ناوگان حمل‌ونقل عمومی‌مان و خودروهای سنگین باید در رأس برنامه‌هایی مثل معاینه‌فنی قرار گیرند چراکه آلایندگی این نوع خودروها بیشترین تأثیر را در وضعیت هوای تهران دارد.»