همشهری آنلاین _ رابعه تیموری: اما انبوهی از بزرگ‌ترین مشکلات شهری بر دوش محله‌های لبریز از جمعیت آن سنگینی می‌کند. فراوانی خانه‌های فرسوده، کوچه‌های تنگ و باریک، خیابان‌های بی‌روح و بدون گل و سبزه، دسترسی‌های نامناسب و کمبود امکانات رفاهی بخشی از این مشکلات ریز و درشت است که همه محله‌های منطقه ۱۷ کم و بیش با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند. اما تعدادی از محله‌هایش که از بداقبالی، همسایه خط آهن شده‌اند، کوله‌بار سنگین‌تری دارند. عبور ریل راه‌آهن تهران‌ـ اهواز و تهران‌ـ تبریز از قلب این محله‌های محروم بر زندگی اهالی آثار و پیامدهای عمیقی را باقی گذاشته اما پس از زیرزمینی شدن خط آهن تهران _تبریز دردسرهای این همجواری به فرصتی برای آبادانی محله‌های منطقه ۱۷ تبدیل شده است؛ فرصتی که با اجرای پروژه «باغراه حضرت فاطمه زهرا(س)» تحقق پیدا می‌کند. .
- محله بلورسازی
پلی که دیگر کارآیی ندارد
پل قلعه‌مرغی چندان پررفت و آمد نیست ولی وجود آن در محله بلورسازی فضاهای ناامن و بی‌دفاع زیادی به وجود آورده است. «علی دشتی» می‌گوید: «نصب این پل باعث جدایی محله بلورسازی (محله ۸ سابق) از محله جوادیه شد و آن را به نقطه‌ای کور تبدیل کرد. پل قلعه‌مرغی در ابتدای ساخت مسیر ارتباطی مؤثری بود ولی حالا با وجود بزرگراه‌ها و مسیرهای جانبی کارآیی زیادی ندارد و حجم رفت‌وآمد خودروها روی پل انگشت‌شمار است.»اهالی محله بلورسازی امیدوارند که روزی این پل جمع شود. دشتی می‌گوید: «بسیاری از پیمانکارانی که در محله مشغول ساخت‌وساز هستند حاضرند در ازای گرفتن سازه فلزی پل، تخریب و همسطح‌سازی آن را انجام دهند.» این معتمد محله بلورسازی از کمبود امکانات محله گلایه می‌کند و می‌گوید: «وجود پل قلعه مرغی، بزرگراه شهید چراغی و بزرگراه جوانه محله بلورسازی را به یک نقطه کور تبدیل کرده و پاتوق‌های امنی برای تجمع معتادان و افراد ناباب به وجود آورده است.»
- محله باغ خزانه
خانواده‌های کم‌بضاعت در انتظار حمایت مسئولان
در منطقه ۱۷ خانواده‌های کم‌بضاعت آبرومند بسیاری زندگی می‌کنند که این روزها تعداد آنها هر روز بیشتر می‌شود. «ملیحه موسایی» با کمک دیگر معتمدان و شورایاران محله باغ خزانه برای کمک به این خانواده‌ها قدم‌های بسیاری برداشته است. او می‌گوید: «در محله باغ خزانه و سایر محله‌های این منطقه افراد نیازمند زیادی زندگی می‌کنند که به حمایت خیّران و مسئولان نیاز دارند و اگر مورد بی‌توجهی قرار بگیرند ممکن است دچار آسیب‌های اجتماعی شوند.» موسایی از رفت‌وآمد آزادانه افراد ناباب در اطراف بوستان کتاب و کتابخانه حدیث گلایه می‌کند و می‌گوید: «پرسه این افراد نه تنها امنیت محله را به خطر می‌اندازد بلکه باعث می‌شود اهالی نتوانند از بوستان و کتابخانه به راحتی استفاده کنند.»
- محله آذری
سرای محله در دسترس اهالی نیست
کمبود مکان‌های فرهنگی از مشکلات عمده منطقه ۱۷ است. اما محله آذری از حداقل امکانات فرهنگی موجود در سایر محله‌ها نیز محروم است. این محله از کتابخانه، خانه فرهنگ، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و... سهمی ندارد و سرای محله هم که قرار است بار این کمبود را به دوش بکشد و نیازهای فرهنگی محله را بهبود ببخشد در مکانی نامناسب و دور از دسترس اهالی قرار گرفته است. «صادق وکیل پور» می‌گوید: «این مرکز فرهنگی در نزدیکی بزرگراه شهید آیت‌الله سعیدی و در مجاورت چند قهوه‌خانه قرار گرفته و برای حضور و استفاده خانواده‌ها شرایط مناسبی ندارد.» معتمد محله آذری معتقد است املاک زیادی در قلب محله آذری وجود دارند که قابلیت ایجاد کاربری اداری را دارند و با اجاره یا تملک از سوی مدیریت شهری به‌عنوان سرای محله قابل استفاده و بهره‌برداری هستند.
- محله مقدم
پیرمردان محله بوستان می‌خواهند
میدان مقدم از معابر مهم منطقه ۱۷ است و جمعیت زیادی از خانواده‌های اصیل منطقه در کوچه‌ها و خیابان‌های منتهی به این میدان سکونت دارند. از سال‌ها پیش میدان مقدم پاتوق و محل دورهم‌نشینی عصرانه پیرمردان و پدربزرگ‌های محله بوده اما مدتی است اراذل و اوباش و افراد ناباب از شلوغی محل سوء‌استفاده کرده، پیاده‌راه نبش میدان را به بازار خرید و فروش موادمخدر، معامله وسایل سرقتی و انواع جرائم‌ریز و درشت تبدیل کرده‌اند. اجتماع آزادانه و بدون محدودیت این افراد درمیدان اصلی منطقه باعث دردسر و ناامنی اهالی شده است. «نادر جعفری» معتقد است که پیرمردان و افراد مسن محله گلچین بوستانی ندارند تا ساعتی از وقت خود را بگذرانند و تجمع آنها زمینه رفت‌وآمد خلافکاران را هم به وجود آورده است. این شورایار محله کمبود بوستان را از مهم‌ترین مشکلات اهالی محله مقدم می‌داند.
- محله یافت‌آباد
دردسرها و خطرات بازار مبل
اهالی محله یافت‌آباد از عواید بازار پرزرق و برق مبلمان و صنایع چوبی سود و بهره‌ای نمی‌برند ولی با مشکلات ناشی از وجود بازار مانند شلوغی و افزایش جمعیت شناور محله، ترافیک، سروصدا و... دست به گریبان هستند. البته تعدادی از اهالی از این همسایگی سهم‌خواهی کرده‌اند و با اجاره دادن پارکینگ‌های مجتمع‌های مسکونی یا خانه‌های قدیمی به تولیدکنندگان و فروشندگان بازار مبل، درآمد کسب می‌کنند. این تجارت و کسب درآمد فقط برای موجران و مستأجران منفعت دارد و برای محله خطرات و دردسرهایی به همراه داشته است. «رضا قاسمی» احتمال حریق و آتش‌سوزی را از جمله این خطرات می‌داند و می‌گوید: «خانه‌های قدیمی و پارکینگ مجتمع‌های مسکونی به امکانات هشدار و اطفای حریق مجهز نیستند و بنای آنها برای تولید و انبار وسایل چوبی مناسب‌سازی نشده است.» این معتمد محله جلوگیری از تغییر کاربری‌های غیرقانونی را لازم می‌داند و می‌گوید: «باید بخشی از عواید بازار مبل یافت‌آباد برای ایجاد امکانات رفاهی محله صرف شود و وجود این بازار فرامنطقه‌ای در رونق و آبادانی محله
تأثیرگذار باشد.»
- محله امامزاده حسن(ع)
خیابان‌ها پارکینگ شده اند
خیابان امین‌الملک ورودی شمالی منطقه ۱۷ و اصلی‌ترین معبر محله امامزاده حسن(ع) به شمار می‌آید. این خیابان راسته اصلی بازار پوشاک امامزاده حسن(ع) و مسیر دسترسی به بازار مبل یافت‌آباد است. حجم قابل توجه مراجعان این ۲ بازار فرامنطقه‌ای به تنهایی کافی است که در ایام مختلف و به‌ویژه در پایان هفته، کوچه و خیابان‌های محله امامزاده حسن(ع) را به پارکینگ تبدیل کند. دلایلی مانند پرجمعیت بودن محله، بی‌توجهی به ضوابط تأمین پارکینگ در بناهای مسکونی و فراوانی کوچه‌های تنگ و باریک به این شرایط دامن زده و کمبود پارکینگ را برای اهالی محله امامزاده حسن(ع) به مشکلی بغرنج تبدیل کرده است. «غلامرضا توپچی» اجرای طرح «پارکینگ طبقاتی مالکیتی» را راه‌حل مشکل می‌داند. این معتمد محله می‌گوید: «محله امامزاده حسن(ع) چند گاراژ بزرگ و قدیمی دارد که تبدیل آنها به پارکینگ طبقاتی مالکیتی، کمبود پارکینگ محله را رفع می‌کند. درطرح پارکینگ طبقاتی مالکیتی، مدیریت شهری برای ساخت پارکینگ، اقدام و در ازای دریافت بها، مالکیت آنها را به شهروندان منتقل می‌کند. اجرای این طرح با پیش‌فروش پارکینگ‌ها به مدیریت شهری هزینه‌ای تحمیل نمی‌کند.»
- محله جلیلی
املاک متروک تغییر کاربری یابند
آسفالت حاشیه کوچه‌پسکوچه‌های تو در توی محله جلیلی به زحمت رنگ آفتاب می‌بینند و هنوز خودرویی از پارک خارج نشده، خودرو دیگری جای آن را می‌گیرد. در این محله که از پرجمعیت‌ترین محله‌های منطقه ۱۷ به شمار می‌آید فضای سبز کیمیاست. «محسن آقاجانی» می‌گوید: «در محله جلیلی املاک متروکه فراوانی وجود دارد که اگر مدیریت شهری برای تملک و تغییر کاربری آنها اقدام کند، بسیاری از مشکلات محله مانند کمبود پارکینگ و کمبود فضای سبز رفع می‌شود.» رابط شورایاری منطقه ۱۷ مغازه خشکشویی را که در خیابان شهید آقایاری واقع شده و حسینیه قدیمی خیابان شهید برزو را به‌عنوان نمونه‌هایی از این املاک نام می‌برد و می‌گوید: «وجود این املاک دسترسی ترافیکی محله را دشوار کرده و دردسرهایی برای اهالی به وجود آورده است.»
- محله ابوذر غربی
کوچه‌های دندانه‌ای و تیرهای برق مزاحم
جمع‌آوری نهر شرقی خیابان شهید رضایی از مطالبات اهالی محله ابوذر غربی بود ولی برچیده شدن این نهر مشکلات تازه‌ای را به وجود آورده است. «فریدون شجیعی» می‌گوید: «همسطح نبودن معابر سواره‌رو و پیاده‌رو خیابان شهید رضایی باعث می‌شود هنگام بارندگی آب در خیابان شناور شود و عابران و وسایل نقلیه به سختی تردد کنند.» تعداد زیادی از کوچه‌های محله ابوذر غربی نوسازی شده است ولی در بسیاری از کوچه‌ها پلاک‌هایی وجود دارد که از چرخه نوسازی جا مانده‌اند. شورایار محله ابوذر غربی می‌گوید: «بخش زیادی از پلاک‌های منطقه ۱۷ فرسوده است. اما چون مشوق‌های نوسازی برداشته شده‌اند، مالکان تمایلی به نوسازی خانه‌هایشان ندارند.» شجیعی همراهی مدیریت شهری با مالکان تک پلاک‌های جا مانده را برای جلوگیری از دندانه‌ای شدن کوچه‌ها لازم می‌داند و می‌گوید: «اگر قوانین نوسازی دوره گذشته برای این پلاک‌ها اعمال شود می‌توانند خانه‌های فرسوده خود را بازسازی کنند.» در بسیاری از محله‌های منطقه ۱۷ تیرهای برق چوبی و قدیمی جمع‌آوری شده‌اند ولی در محله ابوذر غربی هنوز بیش از ۲۰ تیر برق فرسوده وجود دارد که بسیاری از آنها پس از نوسازی املاک، وسط کوچه قرار گرفته‌اند.
- محله ابوذر شرقی
پلیس راهنمایی و رانندگی نظارت کند
در بسیاری از ساعات شبانه‌روز ترافیک کلافه‌کننده خیابان ابوذر به راهبندان‌های بزرگراه‌های اصلی شهر پهلو می‌زند. «محمد رشیدی جهان» تملک پلاک‌های فرسوده معارض حریم ریل راه‌آهن را در کاهش ترافیک خیابان مؤثر می‌داند و می‌گوید: «خیابان شهید رشیدی جهان ترافیک عصرگاهی سنگینی دارد که راهبندان خیابان ابوذر را هم بیشتر می‌کند. قبلاً هر روز حدود ساعت ۱۶ پلیس راهنمایی و رانندگی در این خیابان مستقر می‌شد که در رفع بی‌نظمی ترافیکی معبر تأثیر زیادی داشت. اما از چند ماه پیش بر شرایط عبور و مرور این خیابان نظارت نمی‌شود و مسائلی مانند راهبندان‌های طولانی ودرگیری مداوم رانندگان امان اهالی را بریده است.» آسفالت نامناسب و پرخطر تعدادی از کوچه‌های محله ابوذر شرقی از مشکلات دیگری است که این شورایار محله به آن اشاره می‌کند. او افزایش ناامنی، سرقت تلفن همراه و خرید و فروش موادمخدر را از گلایه‌های اهالی عنوان می‌کند و امیدوار است که برای حل این مشکلات میان نهادهای اجرایی همراهی و همکاری به وجود آید.
- محله زمزم و زهتابی
کمبود سرانه‌های بهداشتی و خدماتی
اهالی محله‌های زمزم و زهتابی بیشتر از سایر محله‌های منطقه ۱۷ از وجود ریل راه‌آهن تهران‌ـ اهواز در قلب بافت مسکونی رنج می‌برند. در این محله‌ها صفیر هر لحظه قطار و ارتعاش غیرقابل تحملی که روی ساختمان‌های لرزان و سیستم شنوایی اهالی ایجاد می‌کند، دردی کهنه و چندین ساله است. ۱۴ زیرگذر پیاده‌رو و سواره‌رو که در راسته شمالی این محله‌ها قرار گرفته‌اند به معابر و راه‌های ارتباطی تاریک و ناامنی تبدیل شده‌اند که موفقیت هر طرح و سرمایه‌گذاری در زمزم و زهتابی را با تردید روبه‌رو می‌کنند. «صداقت پورعباسی» از ساکنان قدیمی و شورایار محله زمزم می‌گوید: «اهالی محله‌های زمزم و زهتابی با مشکلاتی مانند کمبود سرانه‌های بهداشتی و خدماتی، فراوانی نقاط بی‌دفاع شهری، ناامنی معابر و... دست و پنجه نرم می‌کنند که به دلیل وجود ریل خط آهن تهران – اهواز از سال‌ها پیش حل نشده باقی مانده‌اند.» این معتمد محله امیدوار است برای بهبود شرایط این محله‌ها راه‌حل‌هایی کوتاه‌مدت مانند ایجاد امکانات درمانی دولتی و راه‌حل‌های دراز مدت مانند زیرزمینی کردن ریل راه‌آهن تهران‌ـ اهواز اجرا شود.