به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اقتصاد آنلاین، باکتری‌های موجود در دهان قند را تجزیه می‌کنند که در نتیجه این تجزیه اسید آزاد می‌شود. هرچه غذاهای قندی بیشتری بخورید اسید بیشتری آزاد می‌شود و دندان‌ها پوسیدگی بیشتری پیدا می‌کنند. برخی از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها نیز اسیدی هستند و می‌توانند به خراب شدن دندان ها کمک می‌کنند.
مواد غذایی که قند و شکر زیادی دارند به تخریب دندان‌ها کمک زیادی می‌کنند. توصیه می‌کنیم مقدار قندی که مصرف می‌کنید در رژیم غذایی خود کنترل کنید. در بسیاری از نوشیدنی‌ها و مواد غذایی برچسب حقایق تغذیه‌ای وجود دارد. در این برچسب میزان قند موجود نوشته شده است.
معمول‌ترین خوراکی‌هایی که قند زیادی دارند عبارتند از : کیک، قند، شکر، شکلات، شیرینی‌ها، پاستیل، نوشابه. غذاهایی که نشاسته زیادی دارند نظیر (چیپس) نیز در پوسیدگی دندان‌ها نقش دارند.
کمبود کدام ویتامین باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟
پوسیدگی دندان نوعی بیماری است که در آن بافت سخت دندان (مینا و سپس عاج) تخریب می‌شوند. این تخریب به وسیله اسیدی که از برخی باکتری‌ها (عمدتا استرپتوکوک و موتان) خارج می‌شود بوقوع می‌پیوندد. این اسید خارج شده از باکتری‌های مخرب تخریب و پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند.
برخی از تحقیقات ثابت کرده‌اند که کمبود برخی از ویتامین‌ها در تغذیه فرد می‌تواند خطر پوسیدگی دندان‌ها را افزایش بدهد. سه ویتامین اساسی که کمبود آنها می‌تواند سبب پوسیدگی و خراب شدن دندان‌ها شود عبارتند از: ویتامین A، ویتامین D، ویتامین C.
ویتامین A
کمبود ویتامین A سبب اختلال در سلول‌های اپیتلیال (به انگلیسی epithelial cells ) می‌شود. این سلول‌ها وظیفه ترشح کلسیم، فسفات، فلوراید، منیزیم و ... را بر عهده دارند. همه این مواد به سالم ماندن دندان‌ها کمک می‌کنند. کمبود ویتامین A سبب ضعیف شدن مینای دندان می‌شود. نتیجه این کمبود کاهش تراکم مینای دندان می‌شود. تخم‌مرغ، شیر، جگر سیاه، هویج، سبزیجات زرد و نارنجی مانند کدو حلوایی، اسفناج و سایر سبزیجات برگ‌سبز، از منابع تأمین ویتامین A هستند.
ویتامین D
ویتامین د یا دی تعادل کلسیم و فسفر را بدن کنترل می کند. کلسیم و فسفر برای سلامت عاج دندان ضروری هستند. در نوشته اناتومی دندان گفتیم که این لایه بیرونی‌ترین و سخت‌ترین لایه دندان است.
مطالعات نشان داده است که کودکانی که سطح ویتامین D آنها بالاست پوسیدگی دندانی کمتری دارند.
► برخی از منابع ویتامین D عبارتند از:
- آفتاب
- منابع گیاهی (غلات و برخی سبزیجات و میوه‌ها)
- منابع حیوانی (کره، روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ، خامه، جگر، ماهی ساردین
ویتامین C
کمپود ویتامین C هم می‌تواند سبب التهاب لثه‌ها و خونریزی آنها بویژه در هنگام مسواک زدن بشود و سبب ضعف بافت همبند و پوسیدگی دندان‌ها شود.
منابع بیوفلاونوئید عبارتند از: پرتقال، زردآلو، گیلاس و غیره
به چه خوراکی‌هایی لب نزنیم؟
۱- پاپکورن
حتما برایتان پیش آمده وقتی که با لذت مشغول خوردن پاپکورن بودید، با یکی از آن دانه‌های سفت ذرت غافلگیر شدید و حتی نگران شدید که شاید دندانتان شکسته باشد. در واقع همین دانه‌های باز نشده پاپکورن عامل بسیاری از شکستگی‌های دندانی هستند. علاوه بر این، پوسته‌های ذرت‌ها هم لای دندان‌ها گیر می‌کنند و لثه را اذیت می‌کنند.
۲- میوه‌های خشک
میوه‌های خشک بسیار پرطرفدار و لذیذ هستند و میان وعده سالمی به نظر می‌رسند، اما حقیقت این است که این ماده غذایی برای دندان‌ها به شدت مضر است. میوه‌های خشک علاوه بر قند زیادی که دارند، بسیار چسبنده هستند و در شیارهای دندان‌های آسیاب باقی می مانند و باعث پوسیده شدن آنها می شوند.
۳- نوشیدنی‌های قهوه
دلچسب بودن طعم قهوه و نوشیدنی‌هایی که با آن تهیه می‌شوند بر کسی پوشیده نیست اما همان نوشیدنی‌های شیرینی که از خوردن آنها لذت می‌برید، کابوس دندان‌هایتان هستند. مصرف پیوسته شیر و قند در یک بازه یک ساعته یا بیشتر، کار بزاق دهان را برای مقابله با قند و اسیدی که از باکتری های درون دهان ما تولید می شود، سخت می‌کند.
بزاق دهان، مهم‌ترین محافظ دندان‌هاست اما قند زیادی که با هر جرعه از یک نوشیدنی شیرین وارد دهان می‌شود، به مرور غده‌های تولید کننده بزاق دهان را بی‌اثر می‌کند.
۴- تخمه
تخمه‌های خوشمزه پای ثابت بسیاری از لحظات مفرح ما هستند، اما اگر دندان هایتان را دوست دارید خوردن تخمه را کنار بگذارید. از آنجا که برای خوردن تخمه باید پوست آنها را با دندان‌های جلویی خود بشکنید، همین خوردنی خوشمزه می‌تواند باعث شکسته شدن لبه دندان‌های جلویی‌تان شود.
۵- آب گرم و لیموترش
اگر در مورد خواص نوشیدن آب گرم و لیموترش شنیده‌اید و به خاطر سلامتی بدنتان هر روز آن را می‌خورید، بهتر است دیگر این کار را انجام ندهید چون دندانپزشکان خبرهای بدی برای مینای دندان‌هایتان دارند. خاصیت اسیدی لیموترش باعث فرسوده شدن مینای دندان و درنتیجه فرسایش دندان ها می شود.
قرارگیری مکرر و پی در پی در معرض نوشیدنی‌ها و مواد غذایی اسیدی می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد. بعد از آن، لایه زیرین دندان بیرون می‌آید که به آن عاج دندان گفته می شود و زردتر از مینای دندان و بسیار حساس است.
۶- یخ
اگر از آن دست افرادی هستید که از جویدن یخ لذت می‌برند، باید این عادت مخرب را ترک کنید. یخ برای دندان‌ها بیش از حد سفت است و باعث شکستگی‌های تنشی (شکستگی ناکامل و ترک‌های کوچک) در دندان می‌شود. حتی ممکن است تکه‌ای از دندان را بشکند.
۷- نوشیدنی‌های انرژی‌زا
نوشیدنی‌های انرژی زا به شدت اسیدی هستند و pH پایین و قند زیادی دارند. بعد از خوردن چنین نوشیدنی‌هایی، یک لایه از آنها روی تمام دندان‌ها باقی می‌مانند و روی همه آنها به یک اندازه تأثیر می‌گذارد. بنابراین شما می‌مانید و دهانی که همه دندان‌های درونش پوسیده‌اند!
۸- نوشیدنی‌های ورزشی
نوشیدنی‌های وزشی برای تأمین دوباره آب از دست رفته و مواد مغذی و الکترولیت‌های مورد نیاز بدن ورزشکارها تولید شدند. با این حال، قندی بسیار زیاد این نوشیدنی‌ها، فواید آنها را تحت تأثیر قرار داده است. قندهای مایع باعث بروز پوسیدگی در نقاطی از دندان‌ها می‌شوند که دسترسی به آنها دشوار است و اگر زمانی که دهان خشک است وارد آن شوند، مضرات آنها بیشتر هم می شود. برای تأمین آب از دست رفته ی بدن خود، هیچ نوشیدنی‌ای بهتر و سالم‌تر از آب ساده نیست.
۹- کمپوت میوه
کمپوت میوه به دلیل اینکه از تکه‌های میوه تهیه می‌شود، میان وعده سالمی به نظر می‌رسد. گرچه میوه ماده غذایی سالمی است، اما میوه کنسرو شده در اغلب بسیار ناسالم است. میوه‌ای که با مقدار زیادی شکر آماده شده و درون شربت قرار گرفته، مضرات آن دست کمی از آبنبات ندارد.
۱۰- نوشیدنی‌های گازدار
تحقیقات علمی نشان داده است مصرف نوشیدنی‌های کربناته مثل نوشابه ها و آبمیوه‌های گازدار می‌تواند به مینای دندان آسیب بزند.
۱۱- پاستیل
پاستیل شاید یکی از پرطرفدارترین تنقلات دنیا باشد، اما باید از خوردن پاستیل و تمامی خوراکی‌های شبیه به آن پرهیز کنید چون باعث تخریب دندان می‌شوند. پاستیل به تمامی قسمت‌های دندان می‌چسبد و دندان‌ها هر چه به مدت طولانی‌تری با مواد قندی در تماس باشد، اسید بیشتری از باکتری‌های عامل پوسیدگی تولید می‌شود.
۱۲- شیرینی‌های گرانولا
شیرینی‌های گرانولا شاید سرشار از فیبر و مواد معدنی باشند، اما برای سلامت دهان و دندان بسیار مضر و ناسالم هستند. این شیرینی‌ها قند بسیار زیادی دارند و به همین دلیل برای دندان‌ها بسیار مضر هستند. بعضی از این شیرینی‌ها دو لایه و بسیار سفت هستند، در نتیجه، علاوه بر ضرری که به خاطر قند زیادشان برای مینای دندان دارند، ممکن است باعث شکستن دندان‌ها هم شوند.
مواد غذایی که برای دندان‌ها و لثه‌ها مفید هستند
وقتی در مورد بهداشت دهان و دندان خوب صحبت می‌کنیم در واقع منظور پیشگیری است. داشتن عادت غذایی و بهداشتی خوب و منظم بهترین راه برای داشتن دندان‌ها و لثه‌های سالم است. عادت‌های خوب مانند استفاده از تکنیک‌های مناسب در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن‌های روزانه که به حذف پلاک و باکتری موجود در حفره‌های دهان و دندان کمک می‌کند و اثر لکه‌های روی دندان‌هایمان را کاهش می‌دهد.
از دیگر عوامل حیاتی برای سلامت دندان و لثه، رژیم غذایی مناسب است. پیش از هر چیزی، دهان نقطه آغاز دستگاه گوارش است و غذاهایی که می‌خوریم هم می‌توانند برای بهداشت دهان و دندان مفید باشند و هم می‌توانند به آن صدمه بزند.