به گزارش همشهری آنلاین به نقل از زندگی آنلاین، در درختچه به لیمو، برگ‌ها دراز، نوک‌تیز، ساده، خشن و به رنگ سبز روشن هستند. گل‌ها نیز کوچک به رنگ سفید یا مایل به بنفش هستند که در انتهای شاخه‌ها و مجموعاً به صورت هرمی حول محور شاخه ظاهر می‌شوند. میوه به صورت شفت و دارای دو دانه است.
قسمت مورد استفاده گیاه برگ‌هاست. این گیاه که به آفتاب زیادی نیاز دارد، اکثراً در نواحی گرم و یا گرم و مرطوب رشد خوبی می‌کند و بومی نواحی آرژانتین، پاراگوئه، برزیل، اروگوئه، بولیوی، پرو و چایل است؛ ولی به علت استفاده فراوان، امروز در بیشتر نقاط دنیا کشت می‌شود. به‌لیمو در قرن هفدهم به‌وسیله اسپانیایی‌ها به اروپا انتقال یافت و در ایران و اکثراً در نواحی شمالی کشت می‌شود.
تاریخچه
به‌لیمو قرن‌هاست به صورت یک گیاه دارویی پرمصرف، به عنوان ضد اسپاسم، ضد نفخ، ضد تب، مقوی معده و مسکن مورد مصرف است. همچنین از گل و برگ‌های آن به عنوان چای و طعم‌دهنده و از اسانس برگ‌ها برای تهیه عطر و ادکلن به مقدار زیادی استفاده می‌شود.
ترکیبات مهم
مهم‌ترین ترکیبات به‌لیمو مربوط به رایحه برگ‌های آن است. این مواد بسیار خوشبو هستند و مهم‌ترین آنها سیترال (به میزان ۳۰ تا ۳۵ درصد)، نرول و ژرانیول می‌باشد. ترکیبات مهم دیگر شامل کارون، لیمونن، دی‌پنتن و متیل هپتانون است.
داروشناختی و اثرات مهم
به‌لیمو هم مصرف خوراکی دارد و هم دارویی. از برگ‌های آن در تهیه انواع سالادها، مرباها، کیک‌ها، غذاهای دریایی، طعم‌دهنده ماهی‌ها، دسرها و انواع چای استفاده می‌کنند. برگ‌ها همچنین مقوی معده، ضد تشنج، ضد درد، ضد نفخ و اسپاسم، مسکن سردرد، تسکین خستگی‌ها و دردهای عصبی و رفع تپش قلب می‌باشند. برگ و اسانس به‌لیمو دارای خاصیت خوب ضد قارچ کاندیدا آلبیکنس است.
از دم‌کرده (چای) به‌لیمو در طب سنتی ایران به عنوان آرام‌بخش، ضد تشنج، ادرارآور و رفع سرگیجه و تپش قلب استفاده می‌شود. در پژوهش‌های سال‌های اخیر مشخص شده که اسانس به‌لیمو دارای خاصیت ضدمیکروبی قوی است و روی میکروارگانیزم‌های اشرشیاکلی، میکوباکتریوم توبرکولوزیس و استافیلوکوک اورئوس تاثیر خوبی دارد. همچنین ثابت شده که امولسیون ۲ درصد اسانس دارای خاصیت کشنده شته و کرم‌های ریز است.
موارد استفاده متفرقه
برگ به‌لیمو در نقاط مختلف جهان به عنوان عطر و طعم‌دهنده به ماهی، گوشت پرندگان، سبزیجات، غذاهای دریایی، سالادها، مرباها، کیک‌ها و دیگر مواد غذایی مورد استفاده است. برگ به‌لیمو همچنین به صورت چای گیاهی و تهیه بستنی‌های یخی مصرف می‌شود.
طریقه و میزان مصرف
دم‌کرده: بر روی حدود ۳ گرم برگ خردشده یک لیوان آب در حال جوش ریخته و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی بخار آب قرار دهید؛ سپس صاف کرده و میل کنید. این میزان را می‌توان روزی ۲ تا ۳ نوبت تکرار کرد.
عوارض جانبی
در حد مصرف دارویی، عارضه جانبی ندارد.
نکات قابل توجه
۱- از اسانس به‌لیمو در صنایع عطر و ادکلن به میزان قابل توجهی استفاده می‌شود.
۲. به‌لیمو گاهی به‌نام ورون (Verveine) در بازار دارویی و عطاری‌ها شناخته می‌شود.
۳-گل‌های به‌لیمو ممکن است از بیرون سفید و از داخل آبی مایل به بنفش (روشن) باشند. در بعضی از نواحی جهان گل‌ها به رنگ بنفش روشن هستند.
۴-با توجه به اینکه میزان اسانس برگ‌ها بسیار کم است (حدود ۵/۰ درصد)، اسانس این گیاه قیمت بالایی دارد.
۵. در کتاب قانون ابن‌سینا و مخزن‌الادویه مطلبی درباره به‌لیمو وجود ندارد.