همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: با وجود اینکه این روزها شاهد اطلاع رسانی‌های متنوعی در فضاهای مجازی و رسانه‌ها در مورد فواید برخورداری از تغذیه صحیح و پرهیز از اضافه وزن هستیم؛ اما هنوز هم افراد زیادی همچنان در این زمینه مشکل دارند. یعنی همیشه به دنبال رژیم‌های لاغری می‌گردند که بدون هیچ زحمتی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن آنها را به وزن ایده‌آل‌شان برساند.
داشتن شناخت و آگاهی لازم
برای بسیاری از ما پیش آمده که به دلایل مختلف مجبور شده‌ایم برای مدتی تحت رژیم غذایی خاصی قرار بگیریم. شاید قرار گرفتن در چنین شرایطی ابتدا برای ما جالب و قابل تحمل باشد و فکر می‌کنیم حتما می‌توانیم از پس آن برآییم. ولی معمولا بعد از مدتی خسته شده و نیمه‌کاره آن را رها کرده‌ایم. اما در این شرایط به جای تغییر شیوه و امتحان راه‌های مختلف دیگر باید آگاهی لازم و شناخت کافی از تغییر سبک غذایی و شرایط جدید رژیم غذایی خود با اطلاع شویم و ببینیم چرا نمی‌توانیم یک رژیم رابه اندازه لازم ادامه دهیم.
انتخاب رژیم غذایی درست
برای انتخاب درست رژیم غذایی باید از اصولی پیروی کنیم که به تدریج و به مرور نتیجه می‌دهند. بنابراین نباید به توصیه‌های دوستان یا دستورات اینترنی اطمینان داشته باشیم و حتما باید به متخصص مراجعه کنیم.
دکتر پیام فرحبخش متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی در مورد انتخاب درست رژیم غذایی می‌گوید: «انتخاب رژیم معمولا به سبک زندگی ما برمی‌گردد. مثلا در زندگی پر مشغله امروزی بسیاری افراد حتی وقت ندارند به غذا خوردن خود توجه کنند و به اصطلاح هر چیزی پیدا کنند می‌خورند تا سیر شوند؛ در صورتی که انتخاب غذاهای چرب، شور یا حاوی افزودنی‌های غیر مجاز خوراکی و انواع فست‌فودها برای رفع گرسنگی در طولانی مدت، مشکلات زیادی به دنبال خواهد داشت و سلامت افراد را به خطر می‌اندازد. فرموش نکنیم تغذیه نقش مهمی در سلامت جسم و روان فرد دارد. بنابراین نباید نسبت به آن بی توجه بود.»
البته انتخاب نوع تغذیه به جنسیت، سن یا شرایط جسمی و روحی افراد مرتبط است و نمی‌توان یک نوع رژیم خاص را برای همه تجویز کرد.
داشتن انگیزه و اراده لازم برای شروع رژیم غذایی
به گفته فرحبخش، معمولا افراد با نقصی در سلامت یا ظاهر فیزیکی خود تصمیم می‌گیرند از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند. با توجه به اینکه چاقی یا لاغری بیش از حد در ظاهر افراد تاثیرگذار است؛ معمولا دیگران هم به خود اجازه می‌دهند در مورد آن اظهار نظر کنند. گاهی هم افراد به همدیگر توصیه می کنند که چون نسبت به قبل اضافه وزن زیادی پیدا کرده، رژیم بگیرد و وزن کم کند.
خودسرانه رژیم نگیرید
این متخصص تغذیه می‌گوید نخستین گام برای شروع هرگونه رژیمی مراجعه به پزشک متخصص است. پزشک نیز با بررسی آزمایش‌های لازم و شرایط فرد به او رژیم غذایی خاصی را توصیه می کند تا بدنش در طول رژیم با مشکل و کمبودی مواجه نشود.
این متخصص تغذیه می‌گوید عده‌ای فکر می‌کنند با نخوردن یا کم خوردن می‌توانند به وزن دلخواه خود برسند. البته ممکن است با چنین روشی فرد بتواند وزن کم کند؛ ولی در بسیاری موارد باعث می شود فرد دچار مشکلات و عوارض غیر قابل جبرانی شود و سال ها او را درگیربیماری کند.
بنابراین استفاده از نظریه‌های مختلف در اینترنت مانند لاغری در چند روز، کاهش وزن فقط با خوردن یک ماده غذایی یا انواع رژیم‌هایی که پایه و اساس علمی ندارند یا تبعیت از دستور تغذیه و رژیم دیگران نمی توان به نتیجه مطلوبی رسید.
توجه داشته باشیم بدن ما در هر شرایطی به گروه‌های مختلف و همه مواد غذایی احتیاج دارد و فقط میزان دریافت آنهاست که باید با توصیه پزشک و با توجه به شرایط یا مشکلات جسمی هر فرد مشخص و توسط متخصص در مورد آن تصمیم گرفته شود.
کاهش وزن با سرعت ملایم
فرحبخش می‌گوید: کاهش وزن باید به تدریج انجام شود و نباید بدن را با کم خوری شدید و کاهش وزن سریع مواجه کرد. چون در پیش گرفتن چنین روش‌هایی نه تنها به جسم آسیب می‌زنند؛ بلکه معمولا فرد به سرعت هم به وزن قبل خود و شاید بیش ازآن هم برگردد.
البته متخصصان هم به جای توصیه یک برنامه سفت و سخت و از پیش تعیین شده برای افراد باید ابتدا مشکل اصلی آنها و همچنین الگوی تغذیه خانوادگی آنها را مورد بررسی قرار دهند. مهم‌تر از آن باید ببینند چه چیزی باعث بروز مشکل اضافه وزن در آنها شده است. بعد از آن توجه به شرایط جسمی و روحی فرد هم موضوع بسیار مهم دیگری است که باید بررسی شود. در واقع متخصصان باید متناسب با فرهنگ غذایی و سبک زندگی مراجعان برای آنها رژیم قابل اجرایی را در نظر بگیرند.
توجه به سن و سال و شرایطی که فرد در آن قرار دارد نیز موضوع مهم دیگریاست که باید مد نظر قرار گیرد. مثلا دوره نوجوانی دوره بسیار مهمی است و بدن برای رشد کافی به مواد غذایی خاصی نیاز دارد. مثلا برای نوجوانی که دچار اضافه وزن شده نباید به یکباره دریافت بسیاری از مواد غذایی لازم برای رشد را قطع کرد.
تنوع در انتخاب مواد غذایی
به گفته این متخصص تغذیه گاهی پزشکان برنامه غذایی خاص و محدودی را برای مراجعان در نظر می‌گیرند که امکان تهیه همیشگی آن وجود ندارد. ضمن اینکه صرفه اقتصادی هم ندارد.
مثلا برای شخصی که تا به حال آووکادو یا کره بادام زمینی نخورده نباید چنین چیزهایی یا مواد غذایی دور از ذهن دیگری که در فرهنگ تغذیه ای او هم جایی ندارد تجویز کرد. اما می‌توان جایگزین‌هایی را برای آنها در نظر گرفت. چون در این صورت، فرد نمی‌تواند از چنین رژیمی به مدت طولانی تبعیت کند و همچنین به پزشک خود نیز احساس اعتماد داشته باشد. در واقع هماهنگی با فرهنگ افراد برای عملی کردن رژیم غذایی موضوع بسیار مهمی است که باید در نظر گرفته شود.
در واقع پزشکان باید به مراجعان خود آزادی عمل بیشتری بدهند و آنها را محدود به استفاده از یک نوع خاص از مواد غذیی نکنند.
پذیرش روانی
فرحبخش می‌گوید یکی از نکات مهم دیگر در رژیم‌های غذایی این است که شخص بتواند از لحاظ روانی آن را قبول داشته باشد و بپذیرد که می‌تواند به نتیجه دلخواه برسد. در غیر این صورت، افراد تبدیل به رژیم‌گیران قهاری می‌شوند و بدون اینکه به نتیجه رسیده باشند، انواع رژیم‌های غذایی را امتحان کرده و با روش‌های زیادی هم آشنا شده‌اند. اما به هیچ کدام از آنها پایبند نبوده و بیش از چند روز آنها را امتحان نکرده‌اند.
برای راحت‌تر و عملی‌تر کردن رژیم‌های کاهش وزن؛ پزشک حتی باید به نوع زندگی، ساعات کاری و امکان عملی بودن رژیم غذایی افراد هم توجه داشته باشد.
مثلا از توصیه مصرف مواد غذایی که امکان استفاده آنها در محل کار وجود ندارد خودداری کند و برای آنها جایگزین های دیگری را در نظر بگیرد که تهیه آنها آن قدر سخت نباشد که فرد خیلی زود آن را رها کند. به این ترتیب یکی از عوامل موثر در موفقیت رژیم‌های غذایی عملی بودن آنهاست.
توجه به چنین مواردی از سوی متخصصان باعث میشود فرد علاقه و امکان بیشتری برای اجرا کردن رژیم غذایی خود داشته باشد. چون همیشه درنظر گرفتن مواردی که شاید کوچک و جزیی به نظر برسند؛ بازدهی بیشتری در بردارند و فرد نیز مداومت بیشتری در اجرای آنها به خرج خواهد داد.
در نظر گرفتن این موارد و توجه متقابل پزشک و مراجعه‌کننده به طور همزمان می‌تواند موفقیت بیشتری را برای رژیم‌های کاهش وزن رقم بزند و آنها را از هزار تویی که اغلب افراد سال‌ها در آن اسیر شده‌اند رهایی بخشد.