همشهری آنلاین - سارا جعفرزاده: با شروع ماه محرم، پاتوق محلی خاتون در قلب محله اتابک در منطقه ۱۵ میزبان عزاداری نان‌آوران کوچک شده است. پسرانی که سر چهارراه‌ها و خیابان‌های شهر، پی لقمه‌ای نان هستند اما وقتی نام امام حسین (ع) به میان می‌آید قلب کوچکشان می‌تپد و مشتاق عزاداری می‌شوند. آنها این روزها در پاتوق خاتون مجلس عزایی بی‌ریا و بدون تشریفات برای سالار شهیدان برپا کرده‌اند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
کلاس درس دیروز، هیئت امروز
محوطه پاتوق محلی خاتون تا قبل از شروع ماه محرم، کلاس درس کودکان کار و بازمانده از تحصیل بود اما به پیشنهاد آنها و مدیر مرکز خاتون از ابتدای ماه سوگواری، هیئت کوچکی در این محوطه برپا شده است. روی دیوارهای مرکز پرچم مشکی منقش به یا ابا عبدالله الحسین(ع) و ریسه‌ای مشکی نصب شده است. صندلی‌ها را با رعایت فاصله اجتماعی در قسمت مرکزی محوطه چیده‌اند و میزی برای مداحی روبه روی آن قرار گرفته است. اینجا خبری از تشریفات عزاداری نیست اما تا دلتان بخواهد خلوص نیت میان کودکان کار موج می‌زند.
«سیمین جوانمردی» مدیر مرکز خاتون می‌گوید: «در این ایام کودکان کار و بازمانده از تحصیل محله اتابک تصمیم گرفتند هیئت راه‌اندازی کنند اما به دلیل محدودیت فضا در محله، هیئت را در جایی کلاس درس آنها یعنی محوطه مرکز خاتون است، برپا کردیم چون بچه‌ها این مرکز را خانه دوم خود می‌دانند و برای آنها و خانواده‌هایشان کمی سخت است تا برای عزاداری به مکان دیگری بروند. خوشبختانه ایده راه‌اندازی هیئت کوچک در ماه محرم با استقبال والدین آنها هم روبه‌رو شده و مجلس عزای امام حسین (ع) با حضور کودکان کار و خانواده‌هایشان از آغاز محرم در اینجا دایر است.»
امام حسین (ع) بساط این هیئت را فراهم کرد
هیئتی که کودکان کار و بازمانده از تحصیل محله اتابک برپا کرده‌اند به گرد هیئت‌های نام‌دار و با سابقه محله نمی‌رسد. اعضای این هئیت با تمام توان برای راه‌اندازی هیئت دست به کار شده‌اند.
«محب» یکی از کودکانی است که سالها سر چهارراه گل می‌فروشد. او ۱۰ ساله دارد و امسال در مدرسه سوادآموزی مرکز خاتون توانسته، در پایه اول دبستان درس بخواند. او می‌گوید: «با دیدن هیئت‌های عزاداری در خیابان خاوران به این فکر افتادم که با دوستانم هیئتی عزاداری برپا کنیم. فکر می‌کردم شاید نتوانیم اما امام حسین (ع) خودش بساط این هیئت را برپا کرد. با دوستانم تصمیم گرفتیم ریسه‌های مشکی را داخل محوطه نصب کنیم و چند پرچم هم به در و دیوار زدیم تا محوطه شبیه هیئت شود در این میان مسئولان پاتوق خاتون با ما خیلی همکاری و از راه‌اندازی هیئت استقبال کردند.»
نذری با حقوق گل‌فروشی
در هیئت کودکان کار همه شرایط یکسان دارند، یا کودک کار هستند و از صبح تا پاسی از شب سرکار، یا بازمانده از تحصیل‌اند و مشتاق سوادآموزی یا بد سرپرست و بی‌سرپرست و البته همگی برای مشارکت در عزاداری امام حسین (ع) سر از پا نمی‌شناسند و سهمی دارند. همان کودکانی که برخی‌شان تا کمر در مخازن زباله آویزان می‌شوند تا از میان پسماندها لقمه نانی به خانه ببرنند.
«مرتضی عزیزی» معلم کلاس‌های سوادآموزی کودکان کار در مرکز خاتون می‌گوید: «دانش‌آموزان کلاس من از قبل از فرارسیدن ماه محرم شور و اشتیاق داشتند که در برپایی مجلس عزای امام حسین(ع) مشارکت کنند. حتی یکی از دانش‌آموزانم که در خیابان‌های بالای شهر گل می‌فروشی، به من گفت می‌خواهد از حقوقش سهمی برای برپایی مجلس امام حسین(ع) کنار بگذارد که من و مسئولان مرکز خاتون ابتدا مخالفت کردیم اما چون اولین بار بود که می‌خواست در راه امام حسین (ع) نذری بدهد، قبول کردیم که در حد چند لیوان شربت مشارکت کند.»
شما هم به این مجلس دعوتید
مراسم عزاداری کودکان کار ابتدا با قرائت آیاتی از قرآن آغاز می‌شود. کودکان به رسم ادب سکوت می‌کنند. بعد از قرائت قرآن، معلم جوان کلاس درس این کودکان همراه آنها زیارت عاشورا می‌خواند و سایر بچه‌ها زمزمه‌کنان او را همراهی می‌کنند. نوبت به مراسم عزاداری و سینه‌زنی می‌رسد. کودکان با اشتیاق تمام روی پای خود می‌ایستند و صف کوچکی برای سینه‌زنی تشکیل می‌دهند. پسر نوجوانی مداحی مراسم را به عهده دارد و با خواندن شعری از واقعه کربلا اشک از چشمان والدین کودکان کار که در سکوهای محوطه مرکز نشسته‌اند، سرازیر می‌شود. با ذکر (یا حسین) کودکان با دستان کوچک سینه‌زنی می‌کنند. در این میان هر رهگذری که از کنار مرکز خاتون می‌گذرد نظرش به این هیئت بی‌ریا و کوچک جلب می‌شود و برای چند لحظه‌ای می‌ایستد و بی اختیار اشک می‌ریزد.
بعد از حدود بیست دقیقه سینه‌زنی نوبت به دعای پایان مراسم می‌رسد. بعد از خواندن دعا از این کودکان و خانواده‌هایشان با شربت و لقمه‌های مهربانی پذیرایی می‌شود. در همه مراحل این کودکان دست اندر کار هستند و در انجام کارهای هیئت داوطلب می‌شوند. مدیر مرکز خاتون تأکید می‌کند: «این هیئت بی‌ریا تا قبل از روز عاشورا هر روز از ساعت ۱۱ در مرکز برپاست و محدودیتی برای حضور افراد وجود ندارد و هر شهروندی می‌تواند به مجلس عزاداری کودکان کار بیاید. این مجلس در محله اتابک، خیابان ملایری، پاتوق خاتون برپاست.»