همشهری آنلاین - سمیرا باباجانپور: محله اکباتان یا شهرک اکباتان یکی از تجربه‌های موفق شهرنشینی در تهران مدرن است. دلیل این ماجرا را به‌خوبی می‌توان از بافت معماری و البته ساکنانش مشاهده کرد. علاقه ویژه‌ای که ساکنان شهرک اکباتان به محل زندگی خود دارند، تفاوت‌های ویژه‌ای را با سایر محله‌های تهران رقم زده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
اکباتان آنلاین
اکباتان اگرچه امروز یک شهرک کاملاً مدرن به نظر می‌رسد، اما تعامل و شکل زندگی مردم در این شهرک آن را در شمار سنتی‌ترین محله‌های تهران آورده است. این موضوع را در صحبت‌های یاشار ربیعه درباره علت راه‌اندازی وب‌سایت تعاملی اکباتان آنلاین می‌توان مشاهده کرد. او می‌گوید: «سال ۱۳۸۸ دانشجوی مهندسی نرم‌افزار بودم. آن سال‌ها شبکه‌های اجتماعی در حال گسترش بود. چون بزرگ‌شده اکباتان هستم و به مشکلات این شهرک واقف بودم، به این فکر افتادم که یک بستر مجازی مخصوص اهالی شهرک اکباتان راه‌اندازی کنم. آن زمان خبری از اپلیکیشن و این برنامه‌ها نبود. فقط وب‌سایت بود و علاقه‌مندان به فضای اینترنت وب‌گردی می‌کردند. با همکلاسی‌هایم برنامه‌نویسی برای راه‌اندازی یک وب‌سایت را آغاز کردیم، اما به سرانجام نرسید. این ماجرا تا سال ۱۳۹۲ به تعویق افتاد و در نهایت به همراه یکی از دوستانم «اکباتان آنلاین» را راه‌اندازی و وب‌سایت را به شکل حرفه‌ای طراحی کردیم. ما هم مثل همه مردم اکباتان این محله را دوست داریم و می‌خواهیم همه مشکلاتش برطرف شود.»
او ادامه می‌دهد: «به‌طور کل هر آنچه به شهرک مرتبط باشد در دستور کار قرار می‌دهیم. نمایش زیبایی‌ها و مناظر، بررسی مشکلات مرتبط با شهرک، انتشار پیام‌های ارسالی ساکنان، ساخت مطالبی برای فرهنگ‌سازی بیشتر، حوادث شهرک اکباتان، اطلاع‌رسانی‌های برنامه‌های شاد و جشن‌ها بخش عمده مطالب حوزه کاری ما است.»
ایده نشریه محلی
قطعاً کاری که این گروه انجام می‌دهند اولین نمونه کار در اکباتان نبوده است، اما نمونه‌ای که ربیعه پیگیری می‌کند نمونه ایدئال از یک کار محلی بدون وابستگی‌های سازمانی و دولتی است که به نتیجه مطلوب رسیده است. او درباره نمونه‌های مشابه و رقبای کاری‌شان هم این‌طور توضیح می‌دهد: «از قدیم دفترچه‌هایی در اکباتان توزیع می‌شد به نام «هگمتانه». در این دفترچه‌ها همه مکان‌های اداری، تجاری و... معرفی و شماره تماسشان درج می‌شد. مجله هم سالی یک‌بار چاپ می‌شد و چون زمان انتشارش طولانی بود گاهی اطلاعاتش به‌روز نبود. با این حال به صورت جدول اسم مکان و نشانی هر جایی از اکباتان را در خود داشت. شماره هر جا را که می‌خواستیم در این دفترچه پیدا می‌کردیم. این نشریه محلی ایده اولیه برای راه‌اندازی وب‌سایت ما بود. الآن هم بخش کوچکی از کار ما ادامه همان نشریه است.»
او می‌افزاید: «در کنار وب‌سایت و با ظهور شبکه‌های اجتماعی فعالیتمان گسترده‌تر شد و دیتابیس کاملی از همه مشاغل و موقعیت‌های اکباتان را در کنار اخبار شهرک و ... قرار دادیم.»
وقتی از ربیعه درباره نشریات خبری و محلی می‌پرسیم می‌گوید: «اکباتان چندین نشریه کاغذی داشت اما متأسفانه به دلیل مشکلات فنی چاپ و کاغذ اغلبشان منتشر نمی‌شود. مجله‌ای به نام «شهر ما» در اکباتان بود که در آن هم خبر وجود داشت، هم سرگرمی و هم جدول. در واقع ایده ما ترکیبی از مجله «هگمتانه» و «شهر ما» شد و در کنار آن از ظرفیت آنلاین و شبکه‌های اجتماعی استفاده کردیم.»
مرکزی برای رسیدگی و گزارش مشکلات محله
ربیعه می‌گوید: «زمانی که فعالیتمان منحصر وب‌سایت می‌شد، مردم از طریق موتورهای جستجو به ما دسترسی پیدا می‌کردند. با این حال تعامل دوطرفه زیادی نداشتیم، اما از زمانی که شبکه‌های اجتماعی آمدند این تعامل دگرگون شد و فضای تعامل کاملاً دوطرفه‌ای شکل گرفت. در این فضا به سمت حل مشکلات مردم و البته انعکاس صدای ساکنین محله رفتیم. وقتی مراجعات زیاد شد با شهرداران ناحیه جلساتی برگزار کردیم و صادقانه با آن‌ها ارتباط گرفتیم. اوایل وقتی کارمان را شروع کردیم خودمان مشکلات را گزارش و پیگیری می‌کردیم اما الآن طوری شده که اهالی ۸۰ درصد سوژه‌ها را برای ما می‌فرستند.»
مشکلات شبانه‌روزی حل و فصل می‌شوند
بسیاری از مشکلات امروز در تهران برای مدیریت شهری فقدان اشراف کامل به همه مشکلات و البته تأخیر در گزارش مشکلات است. ربیعه دراین‌باره می‌گوید: «چند وقت پیش دریچه فاضلاب یکی از خیابان‌های اکباتان سرقت شده بود. ساعت ۱۲ شب یکی از ساکنان برای من تصویری فرستاد که در آن از احتمال سقوط در چاهک فاضلاب خبر داده بود. تصویر را همان لحظه برای شهردار ناحیه ارسال کردم و نیم ساعت بعد تصویر حل شدن مشکل توسط شهرداری ناحیه ارسال شد. ما کار ویژه‌ای انجام ندادیم اما واقعیت این است که کاری که ممکن بود انجامش دو سه روز طول بکشد یا حادثه‌آفرین باشد، در نیم ساعت حل شد. از این اتفاقات خیلی در اکباتان افتاده و با همکاری مسئولان به‌خصوص شهرداری رفع شده است.»
رصد ماجراهای عجیب در اکباتان
هرچند گروه «اکباتان آنلاین» روزانه پیگیری مسائل و مشکلات مردم محله‌شان هستند، اما در این میان سوژه‌های جالبی نیز به آن‌ها گزارش می‌شود. ربیعه دراین‌باره می‌گوید: «چند هفته پیش یک عروسک خیلی ترسناک به فنس‌های یکی از بلوک‌ها آویزان بود. مردم هم به شدت از این می‌ترسیدند و خرافات زیادی برای آن ساخته شد. در انتها مشخص شد عروسک برای یک تئاتر بود که فردی برای شیطنت به فنس‌ها آویزان کرده و رفته بود. همین باعث تشویش زیادی در محله شد. خوبی شبکه اجتماعی هم این است که افراد با هم مشارکت می‌کنند. وقتی این موضوع مطرح شد بعداً تصویر صحنه‌ای از تئاتری را که عروسک در آن نقش بازی کرده بود هم برای ما ارسال کردند.»
او می‌افزاید: «در کنار این سوژه‌های نادر اما اتفاقات خیلی خوب هم در شهرک داریم. برای مثال جمعه‌ها خیلی از افراد مسن، دسته جمعی مشغول جمع‌آوری زباله و ته‌سیگارهای رهاشده در بین بلوک‌ها می‌شوند. یا قرار می‌گذارند در لابی‌ها کتاب‌هایشان را به اشتراک بگذارند. در هر محله‌ای از تهران این اتفاقات دیده نمی‌شود، اما در شهرک اکباتان زیاد است.»
خانواده‌ای به وسعت یک شهرک
نقل است که محله اکباتان به دلیل سکونت هنرمندان رشته‌های مختلف، فرهنگی‌ترین محله تهران است. ربیعه دراین‌باره می‌گوید: «چند سال پیش آماری در زمینه سرانه مطالعه در محله‌های تهران گرفته شد که نشان داد سرانه کتاب‌خوانی در اکباتان بیشتر از نقاط دیگر تهران است. واقعاً بعید می‌دانم در محله‌های دیگر تهران این‌قدر کتابخانه وجود داشته باشد. در اکثر بلوک‌ها فضایی وجود دارد که تبدیل به کتابخانه شده است و این نشان از علاقه مردم شهرک به کتاب و کتاب‌خوانی دارد. سبک زندگی مردم اینجا با دیگر نقاط تهران فرق می‌کند. هرچند بافت گذشته از بین رفته است، اما هنوز آن تعاملات همسایگی تا حدودی حفظ شده است. ما شعار دیگری هم در شهرک داریم با این عنوان: خانواده‌ای به وسعت یک شهرک. مردم اکباتان خیلی به محله‌شان تعصب دارند؛ هرچند از این محله مهاجرت کنند. گاهی عکس‌های قدیمی را در وب‌سایتمان می‌گذاریم که بسیاری از ساکنان امروز یا قدیمی اکباتان که به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند برای ما پیام‌های احساسی و محبت‌آمیز می‌فرستند.»
روزانه بیش از ۵۰۰ پیام دریافت می کنیم
کاری که خالصانه و برای رفع مشکلات مردم باشد، قطعاً مسیر درست خود را طی می‌کند. یاشار ربیعه هرچند هیچ حکمی از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و اجرایی نگرفته است، اما دلسوزی و البته مطالبات مردمی از او مردی با پشتکار و جدی در رفع مشکلات محله‌اش ساخته است. او می‌گوید: «روزانه بیش از ۵۰۰ پیام از مردم دارم که همه را می‌خوانم و پاسخ می‌دهم و پیگیری می‌کنم. امروز هرکسی هر مشکلی در شهرک اکباتان می‌بیند برای ما می‌فرستد و انتظار دارد ما پیگیر شویم. همین ارتباط گاهی مشکلاتی را هم برای ما به وجود می‌آورد و مردم به ما خرده می‌گیرند، در حالی که مسئول به وجود آمدن یا حل مشکل نیستیم؛ با این حال در فضای کاملاً محلی و دوستانه کارها را پیگیری می‌کنیم. الآن انتظار از انعکاس مشکل فراتر رفته و مردم انتظار پیگیری و حل آن مشکل را دارند که با افتخار این کار را انجام می‌دهیم.»