همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: می‌گویند چون محله طرشت سرسبزی رشت را داشته، ناصرالدین‌شاه اسمش را «طرح رشت» گذاشت و نام این آبادی سرسبز هم در گذر زمان به طرشت تغییر کرد. محله‌ای که روزگاری ییلاق تهرانی‌ها بود و روزهای آخر هفته در باغ‌ها و کوچه‌باغ‌های سرسبزش جا برای سوزن انداختن نبود، حالا سال‌هاست که حال و روز خوشی ندارد. بسیاری از باغ‌های قدیمی به دلایل مختلف از بین رفته‌اند و باغ‌های باقیمانده هم یا گاراژ ماشین‌های اسقاطی شده‌اند و یا در اثر بی‌توجهی مالکان، نفس‌های آخر خود را می‌کشند.
گزارش‌های خواندنی بیشتر را اینجا ببینید
کم‌آبی بلای جان باغ‌های طرشت
در محله طرشت از هر کدام از باغداران قدیمی درباره علت اصلی خشک شدن باغ‌های بزرگ طرشت بپرسید، از قطع شدن آب قنات‌های بالادست و خشکیدن چاه‌های آب می‌گویند. «رضا طرشتی نژاد» شورایار محله طرشت می‌گوید: «از وقتی بوستان نهج‌البلاغه، پل یادگار امام و پارک پردیسان ساخته شد، مسیر قنات‌های بالادست محله تغییر کرد و آب قنات‌ها و چاه‌های طرشت هم به روی باغ‌ها قطع شد. کم‌آبی اکنون بزرگ‌ترین معضل باغ‌های طرشت است.» روزگار بد باغ‌های طرشت، دلایل دیگری هم دارد. «علی عابدینی» یکی دیگر از اهالی قدیمی محله می‌گوید: «از صدها باغ بزرگ طرشت حالا دیگر حدود ۵۰ قطعه زمین مشجر باقی مانده که حال و روز آنها هم خوب نیست. از ۵ قنات طرشت ۳ قنات خشک شده و آبیاری باغ‌ها با آب قنات مرزداران انجام می‌شود. اما مشکل اینجاست که آب این قنات در مسیر رسیدن به طرشت با فاضلاب مخلوط می‌شود و در نتیجه این مورد هم یکی از دلایل خشکیدن درختان است.»
باغ میوه یا خوابگاه ماشین‌ها؟
باغ‌های باقیمانده طرشت هم حال و روز خوشی ندارند. تغییر کاربری غیرمجاز برخی از باغ‌ها و اجاره آنها به صاحبان مشاغل دیگر، یکی دیگر از عوامل اصلی خشکیدن درختان این باغ‌هاست. طرشتی نژاد می‌گوید: «در گذشته باغ‌های میوه طرشت معروف بود؛ از توت و زردآلو تا انواع میوه‌های نوبرانه. باغداران از این راه ارتزاق می‌کردند و کار و بارشان خوب بود. اما کم‌آبی به بسیاری از آنها آسیب زد و باغ‌داری هم از رونق افتاد. در نتیجه برخی از مالکان باغ‌ها، ملک خود را به مشاغل دیگر اجاره دادند.» سراغ یکی از باغ‌های قدیمی طرشت می‌رویم. از فراز ساختمان‌های اطراف، ده‌ها دستگاه خودروی اسقاطی پشت حصار باغ دیده می‌شود. عابدینی می‌گوید: «بعضی از مالکان منبع درآمدی جز باغ‌داری ندارند و با توجه به مشکلات موجود، متاسفانه برخی از آنها مجبور شده‌اند به صورت غیرقانونی باغ نیمه‌جان خود را به گاراژ خودروهای اسقاطی، صافکاری‌ها، کارواش و... اجاره بدهند که همین مسئله هم حیات درختان باقیمانده را به خطر انداخته است. در واقع باغ‌هایی که روزگاری عطر آلو و زردآلو در آن می‌پیچید حالا قبرستان ماشین‌های اسقاطی شده.»
یک پیشنهاد سازنده
حال و روز ناخوش باغ‌های طرشت، عامل دیگری هم دارد. بسیاری از باغ‌ها مالکان ورثه‌ای دارند و تعدد مالکان هم به معنای رها شدن باغ و در نتیجه خشکیدن درختان آن است. طرشتی نژاد می‌گوید: «در طرشت باغ‌هایی داریم که ۷۰ و ۹۰ مالک ورثه‌ای دارند. این مالکان انگیزه‌ای برای رسیدگی به باغ ندارند و در نتیجه این درختان هستند که قربانی می‌شوند.» معتمدان و باغداران قدیمی محله اما پیشنهادی برای حل این مشکلات و افزایش انگیزه مالکان برای نگهداری از باغ‌ها دارند. طرشتی نژاد می‌گوید: «چند سال پیش مالک یکی از باغ‌ها با طی مراحل قانونی مجوز فعالیت یک رستوران کوچک را در باغش گرفت و با درآمدزایی از ملکش حسابی به درختان هم رسیدگی می‌کند. حالا که دیگر کار باغ‌داری مثل گذشته‌ها سکه نیست و برخی از باغداران انگیزه ندارند، اگر شهرداری در تعامل با مالکان اجازه حفظ باغ و راه‌اندازی چنین کسب و کارهایی را بدهد، دیگر شاهد از گاراژ شدن باغ‌ها هم نخواهیم بود.»