همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: آرامگاه طغرل بیک سلجوقی یا مقبره خلیل سلطان؛ روایت‌های متعددی درباره این برج آجری و باشکوه شهر ری در منابع تاریخی ثبت شده که در ادامه به آن می‌پردازیم. اما مسلم این است که برج طغرل یک شاهکار معماری است. برجی که به عنوان ساعت آفتابی نیز کاربرد دارد و حتی بزرگ‌ترین ساعت آفتابی جهان هم محسوب می‌شود.
قصه‌های خواندنی تهران اینجا دنبال کنید
شاید تصورش سخت باشد که یک ساعت آفتابی به عنوان اولین ابزار بشر برای اندازه‌گیری زمان آنقدر دقیق باشد که بتواند ربع ساعت را هم نشان بدهد. اما معماری برج ۲۰ متری طغرل به گونه‌ای طراحی و اجرا شده بود که ۹ قرن پیش زمان دقیق را محاسبه می‌کرد.
همانطورکه در ویدیوی بالا مشاهده کردید، دورتادور برج طغرل ۲۴ ترک وجود دارد. در بالای هر کدام از این ترک‌ها چهار نیم‌دایره تعبیه شده و هر نیم‌دایره، یک ربع ساعت را نشان می‌دهد. طرز کار این ساعت آفتابی به گونه‌ای است که پس از طلوع آفتاب، با گذر زمان کنگره‌های برج یک به یک روشن می‌شوند. با گذشت یک ساعت از طلوع آفتاب، یک کنگره با نور آفتاب روشن می‌شود. اگر دو ساعت از زمان طلوع گذشته باشد، دو کنگره روشن می‌شود و به ترتیب به همین صورت زمان محاسبه خواهد شد. برج طغرل پس از غروب آفتاب هم با نور مهتاب زمان را نشان می‌دهد. البته محاسبه زمان در شب نیاز به علم ستاره‌شناسی دارد.
آرامگاه طغرل بیک یا خلیل سلطان؟
روایت‌های متعددی درباره تاریخچه برج طغرل وجود دارد. برخی مورخان و باستان‌شناسان معتقدند این برج آرامگاه نخستین پادشاه سلسله سلجوقیان یعنی طغرل بیک سلجوقی است. گروه دیگری از مورخان اما بر این عقیده‌اند که یکی از فرزندان تیمورلنگ به نام خلیل سلطان در این مکان مدفون است. روایت دیگری هم وجود دارد که برج طغرل را آرمگاه خلیل سلطان و همسرش شادلملک در قرون پانزدهم میلادی می‌داند.
مقاوم در برابر بلایای طبیعی
برج طغرل یکی از شاهکارهای معماری دوره سلجوقیان است. این بنای آجری حدود ۹ قرن پیش ساخته شد و نمادی از هنر و تمدن ایران زمین در این دوران است. یکی از ویژگی‌های این برج استحکام آن است که از ۹ قرن پیش تا امروز پابرجا باقی مانده. در ساخت این برج علاوه بر خشت خام و آجر، از ساروج استفاده شده که دلیل اصلی استحکام و مقاومت آن در برابر بلایای طبیعی بوده است.
راهنمای مسافران جاده ابریشم
این برج در دوره‌ای راهنمای مسافران بود. جالب است بدانید از آنجایی که شهر ری در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و برج طغرل هم از بلندترین سازه‌های زمان خود بود، آتشی بر فراز آن روشن می‌کردند تا مسافران ری را که از خراسان می‌امدند راهنمایی کند.
چگونه به برج طغرل برویم؟
اگر با خودروی شخصی قصد بازدید از این برج را دارید از طریق بزرگراه امام علی(ع) به سمت شهر ری حرکت کنید؛ از خروجی ابن بابویه وارد خیابان تقی پور شوید تا برج طغرل را سمت راست خود بیابید.
دسترسی به برج طغرل با مترو هم امکان‌پذیر است. با استفاده از خط یک مترو راهی ایستگاه مترو شهر ری شوید و برای دسترسی به برج از تاکسی و اتوبوس استفاده کنید.