همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: خانه‌باغ‌های قدیمی و خانه‌هایی با سقف شیروانی که در پسکوچه‌های سرسبز دروس رهگذران را با خود به روزگار گذشته این محله می‌برند، رازی در دل خود پنهان کرده‌اند. راز بزرگ محله دروس، علت نامگذاری آن است. محله‌ایی که تاریخچه‌اش با 3 خاندان بزرگ «مخبرالدوله هدایت»، «احتشام السلطنه» و «شیبانی» به عنوان عمده زمین‌داران آن گره خورده است، نامی متفاوت دارد که برای بررسی آن باید برگ‌های تاریخ این محله را ورق زد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا بخوانید
برای کنکاش در تاریخچه دروس و رمزگشایی از آن نام آن باید از محله‌ای که امروز یکی از محله‌های اعیانی تهران است فاصله گرفت و دوران حکومت محمدشاه قاجار سفر کرد. محمدشاه به سفیران روس و انگلیس اجازه داده بود در اراضی روستاهای خوش‌آب و هوای قلهک و زرگنده برای خود سکونتگاه‌هایی بسازند. روس‌ها، روی محدوده جنوبی محله الهیه و زرگنده امروزی دست گذاشتند و باغ روس را برای خود ساختند. انگلیسی‌ها هم سراغ محدوده حاشیه جاده قدیم شمیران رفتند و برای خود باغی بزرگ دست و پا کردند. در این دوران که روس‌ها و انگلیس‌ها با اجازه شاه قاجار در اراضی شمال تهران برای خود اقامتگاه می‌ساختند، دروس که قدمت کمتری از آبادی‌های اطراف خود داشت دره‌ای بود با تپه ماهورهای فراوان و خالی از سکنه که در بیخ گوش آبادی قلهک قرار داشت. اما مقامات روس که در جنوب زرگنده باغ روس را ساخته بودند، دره خالی از سکنه دروس رفتند تا یک اقامتگاه تابستانه هم داشته باشند. در این دوران و همزمان با رفت و آمد مقامات، وزیرمختارها و سربازان روس به این دره بود که اهالی آبادی‌های اطراف این اراضی خالی از سکنه را «دره روس» نامیدند. از همین دوران بود که نام دره روس سر زبان‌ها افتاد و به تدریج به دلیل کثرت استعمال، میان عامه مردم به «دروس» تغییر کرد و امروز هم این محله شمال شهر به نام دروس شناخته می‌شود.