همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: مشکلات مربوط به روابط جنسی با توجه به عوامل مختلف از جمله مسائل تربیتی و فرهنگی به ویژه در زنان و مردان با هم متفاوت است. مثلاً اختلالات شایع در مردان معمولاً تحت تأثیر عواملی مانند افزایش مشکلات زندگی، زندگی جنسی یکنواخت و مشکلاتی در خصوص چگونگی برقراری رابطه است. اما ریشه مهم‌ترین دلایل اختلال در روابط جنسی زنان معمولاً به باورهای آن‌ها مبنی بر شرمساری از رابطه جنسی برمی گردد. بنابراین احساس خجالت و شرم مانع از لذت بردن بسیاری از زنان از رابطه جنسی خواهد شد.
مشکلات در حوزه جنسی می‌توانند بر سلامت روان تأثیر بگذارند. چنانچه اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اضطراب می‌تواند به نوعی تحت تأثیر از چنین مشکلاتی باشد. همچنین چون مشکلات جنسی، مشکلاتی است که به نوعی به هر دو طرف رابطه بر می‌گردد بر کیفیت روابط نیز تأثیر گذار خواهد بود.
تربیت و آموزش جنسی
دکتر آذین احمدزاده، متخصص اعصاب و روان و فلوشیپ طب روان -جنسی در مورد تأثیر روابط جنسی بر سلامت روان می‌گوید: «برای برخورداری از روابط جنسی سالم افراد باید از دوران کودکی تحت تعلیماتی در این خصوص قرار بگیرند و آگاهی لازم به مرور به آن‌ها داده شود. اما معمولاً عواملی مانند خجالت یا شرم مانع ازافزایش آگاهی‌های آن‌ها در این خصوص می‌شود. والدین هم اغلب ترجیح می‌دهند در این مورد چیزی به آن‌ها نگویند.»
در واقع وقتی موضوعی آن گونه که باید به کودکان آموزش داده نمی‌شود طبیعی است آن‌ها نیز به روش‌های نادرست سعی در کسب اطلاعاتی در این خصوص خواهند داشت؛ به ویژه در دنیای امروزکه مطالب زیادی در فضاهای مجازی در این خصوص وجود دارند. بنابراین نیاز به تربیت وآموزش جنسی چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت.
نحوه انتقال اطلاعات در دوران کودکی
به گفته دکتر احمدزاده، نیاز به رابطه جنسی با نیازهای اساسی دیگر مانند خوردن و خو ابیدن متفاوت است. چون موضوع مهم در روابط جنسی به نوعی خصوصی و فردی است.
موضوع مهم دیگر چگونگی انتقال اطلاعات در این خصوص، سن و جنس افراد است و اینکه چه اطلاعاتی در مورد مسائل جنسی را می‌توان چه هنگام و در چه سن و سالی به کودکان آموزش داد.
درواقع تربیت جنسی از لحظه تولد با توجه به ملاحظاتی که مادر حتی برای تعویض نوزاد در مکان‌های خصوصی در نظر می‌گیرد و همچنین چگونگی پاسخ به سؤالات و کنجکاوی‌های کودک آغاز می‌شود و تأثیر خود را نیز بر او خواهد گذاشت.
لزوم آگاهی والدین از تربیت جنسی
دکتر احمدزاده می‌گوید موضوع مهم در تربیت جنسی کودکان آن است که قرار نیست آن‌ها را در جریان جزییات روابط جنسی قرار دهیم. در واقع از همان حدود دو سالگی که باید اصول دستشویی رفتن را به کودک آموزش دهیم باید به او یاد بدهیم که بعضی اعضای بدن خصوصی است و کسی حق ندارد آن‌ها را ببیند یا لمس کند.
والدین باید مراقبت‌های کافی از کودک به عمل آورند و توجه داشته باشند که با افراد غریبه تنها نماند. همچنین مهارت نه گفتن و مخالفت را به او آموزش دهند و اجازه دهند فرزندشان با سؤال کردن و پرسش گری‌های لازم، ابهامات ذهنش برطرف شود. ضمن آنکه آن‌ها باید خودشان را برای پاسخ گویی به سؤالات کودک به زبان قابل فهم برای او نیز آماده کنند.
ارتباط سلامت روان با واپس زدگی‌های جنسی
به عقیده این متخصص اعصاب و روان، داشتن ارتباط جنسی خوب و رضایت زوج‌ها از چنین رابطه‌ای انگیزه و اشتیاق بیشتری در آن‌ها ایجاد خواهد کرد، زندگی شادتری را تجربه می‌کنند و همچنین باعث استحکام بیشتر رابطه آن‌ها نیز خواهد شد. اما اگر بنا به دلایلی افراد نتوانند رابطه جنسی داشته باشند سلامت روان آن‌ها تحت الشعاع قرار نخواهد گرفت.
شاید در گذشته بیشتر بر این موضوع تاکید می‌شد که محرومیت جنسی می‌تواند سلامت جنسی را به مخاطره بیندازه یا عاملی برای بروز بعضی بیماری‌ها باشد. اما در حال حاضر و دنیای علم امروزی بر این موضوع تاکید ندارد.
احمد زاده، برقراری رابطه عاطفی و بر خوردار بودن از امنیت و آرامش حاصل از آن را مهم‌ترین عامل در روابط زناشویی و تأثیر آن بر سلامت روان افراد می‌داند.
والایش نیازها و تمایلات جنسی
متخصص اعصاب و روان و فلوشیپ طب روان -جنسی نحوه پاسخ گویی به نیازهای جنسی به ویژه در دوران نوجوانی را موضوع بسیار مهمی در سلامت جنسی افراد می‌داند.
در این دوران، افراد با توجه به نیازهایی که در این زمینه دارند با سؤالات و کنجکاوی‌های زیادی هم مواجه می‌شوند که نحوه و شیوه پاسخ گویی به آن‌ها می‌تواند در آینده سلامت جنسی آن‌ها بسیار تأثیر گذار باشد.
احمد زاده می‌گوید با توجه به اینکه نوجوانان معمولاً نمی‌توانند رابطه جنسی مناسب و سالمی را تجربه کنند باید به نوعی آن‌ها را والایش sublimation کند.
منظور از والایش، فرایند ناخودآگاه حل آرزوهای ناکام از طریق فعالیت‌هایی است که از نظر اجتماعی مقبول و پذیرفته است. همان گونه که فروید معتقد بود می‌توان از هنر، موسیقی، شاعری، تحقیق علمی و دیگر فعالیت‌های خلاقانه برای کاتالیزه کردن انرژی‌های مختلف در جهت رفتارهای سازنده استفاده کرد.
به عقیده احمد زاده، نوجوانان هم در این دوران باید با انجام فعالیت‌های مختلف مانند ورزش و در واقع تخلیه انرژی؛ هیجانات ناشی از نیازهای جنسی خود را مهار و آن‌ها را در جهت صحیح هدایت کنند. به این ترتیب، فشارهای ناشی از نیازهای جنسی هم کمتر نوجوانان را به سمت راه‌های نادرست منحرف خواهد کرد.
ارتباط مشکلات جنسی با اختلالات روان
این متخصص اعصاب و روان می‌گوید وقتی افراد به هر دلیلی در روابط جنسی با مشکلاتی مواجه و متوجه ضعف خود می‌شوند؛ علاوه براینکه نمی‌توانند از رابطه خود لذت کافی ببرند، احساس ضعف و ناتوانی می‌کنند؛ احساسی که درنهایت می‌تواند به جنبه‌های مختلف دیگر زندگی آن‌ها نیز تسری یابد و در نهایت باعث گوشه گیری، انزا و افسردگی آن‌ها شود.
گاهی نیز افراد در برقراری رابطه عاطفی دچار مشکلاتی می‌شوند که آن‌ها را سرخورده و غمگین و در نهایت مضطرب و افسرده می‌کند و به نوعی اعتماد به نفس و عزت نفس آن‌ها را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد. بنابراین می‌تواند در میزان شادمانی و احساس رضایت آن‌ها نیز مؤثر واقع شود.
ضمن آنکه بروز مشکلاتی در حوزه رابطه عاطفی و برقراری روابط جنسی باعث می‌شود اگر کسی زمینه مشکلات مربوط به حوزه روان را داشته باشد در مواجهه با چنین مشکلاتی نیز بیش از بقیه آسیب پذیر باشد.
احمدزاده، سلامت جنسی افراد را در رعایت اعتدال توجه آن‌ها به نیازهای جنسی می‌داند. در غیر این صورت، بی‌توجهی و توجه زیاد به خواسته‌های جنسی می‌تواند مشکلاتی را برای افراد به دنبال بیاورد و آرامش و سلامت روان آن‌ها را با مشکلاتی مواجه کند.
همچنین برای برخورداری از روابط بهترعاطفی و جنسی، افراد می‌توانند به متخصصان این حوزه مراجعه کنند و توجه داشته باشند که برای مراجعه به متخصص حتماً نباید اختلال یا مشکل خاصی وجود داشته باشدو هدف اصلی رسیدن به شرایط بهتر و آرامش بیشتر است.