همشهری آنلاین - زهرا بلندی: نام مسجد افضلیه برگرفته از نام بانی ساخت آن، مرحوم حاج «علی‌اکبر افضلی»، است. علی‌اکبر افضلی در سال ۱۳۵۰ درگذشته و پیکرش را در یکی از حجره‌های جنوبی مسجد دفن کرده‌اند. او با وقف این زمین، بانی ساخت مسجدی شد که در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی نام لرزاده را که سابقه پررنگی در ساخت مساجد از سالیان قبل داشت بار دیگر بر سر زبان‌ها انداخت.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
این مسجد زیبا و مینیاتوری که روبه‌روی بقعه بی‌بی زبیده(س) و در ضلع شرقی خیابان فداییان اسلام شهرری قرار دارد، در اصطلاح معماران مساجد، از نوع «پلان دو ایوانی» است و یک حیاط و دو ایوان در طرفین آن قرار گرفته که با تزیینات کاشی‌کاری و استفاده از کتیبه‌های آجری آذین شده‌اند. از همان ورودی در مسجد شیوه معماری پر از رسمی‌سازی، مقرنس، کاسه‌سازی و گره‌سازی استاد لرزاده خودنمایی می‌کند. فضای داخل مسجد هم از هنر او بی‌بهره نیست و در کاشی‌کاری‌ها و ساخت قسمت‌های مختلف بنا ظرایف استادانه‌ای به کار رفته است. شبستان در ضلع غربی مسجد و آرامگاه خانوادگی و قرائتخانه استاد لرزاده نیز بر اهمیت این مسجد افزوده است.
پایگاه مهم روزهای انقلاب و دفاع مقدس
«مهدی شیرازی»، یکی از اعضای هیئت امنای مسجد افضلیه، به‌روشنی در جریان اتفاقات مربوط به مسجد، از زمان ساخت تا به امروز، قرار دارد: «در گذشته این محدوده از شهرری به محله حسین‌آباد معروف بود، محله کوچکی که آن زمان ۲-۳خان و ارباب در آن زندگی می‌کردند و یکی از آنها حاج آقا «علی‌اکبر افضلی» فردی مؤمن و معتقد به مسائل مذهبی بود که زمین این مسجد را وقف ساخت مسجد کرد و با موافقت استاد لرزاده بنای مسجد ساخته شد. بعد از ساخت این مسجد، کم کم شکل معماری محله اطراف مسجد هم به خصوص بعد از انقلاب تغییر کرد.
شهرک جدیدی کنار مسجد ساخته شد به اسم شهرک جوادالائمه(ع) و با افزایش جمعیت، تعداد نمازگزاران مسجد هم بیشتر و بیشتر شد. مسجد گنجایش لازم را برای این میزان جمعیت نداشت، با این حال حتی در دوران جنگ و دفاع مقدس هم یکی از پایگاه‌های مهم مذهبی محله حسین‌آباد برای جذب جوانان و اعزام آنها به جبهه محسوب می‌شد.»
شیرازی در ادامه با اشاره به اینکه این مسجد هم در آن زمان مانند خیلی از مساجد دیگر در موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دخیل بود و پایگاهی برای رفع مشکلات اهالی محله محسوب می‌شد، می‌گوید: «طی همه این سال‌ها مسجد ما به فعالیت‌هایش ادامه داد و به دلیل اهمیت آن در محله، طی چند سال اخیر مرمت و بازسازی آن هم توسط هیئت امنا پیگیری شد و این طرح به اجرا درآمد.»
اتمام ۹۰درصد از فاز یک مرمت مسجد افضلیه
با وجود فاخر بودن معماری مسجد افضلیه و اهمیت آن بین اهالی شهرری نمی‌توان از غبار فرسودگی بیش از ٧ دهه عمر آن چشم‌پوشی کرد. «سیدغلامعلی غفوری‌فرد»، دبیر ستاد بافت‌های تاریخی و باستانی شهرداری منطقه۲۰، با تأیید این موضوع که مسجد افضلیه به دلیل قدمتش نیازمند تعمیر و مرمت بود، از آغاز طرح مرمت و بازسازی آن از ابتدای سال۱۴۰۱ با نظارت و هماهنگی اداره میراث فرهنگی شهرری خبر می‌دهد: «طی ۲مرحله این پروژه در دست اقدام است. در مرحله اول طرح احداث کانال رفع رطوبت، کف‌سازی آجرها، احداث حوض، بندکشی و استحکام آجرهای نما در حیاط به اجرا درآمده و برای جلوگیری از نفوذ آب از پشت‌بام‌ها به داخل مسجد، نصب ناودان اجرا شده است.»
غفوری‌فرد با اشاره به اینکه نصب و استحکام‌بخشی کاشی‌های حیاط و قسمت بیرونی هم در دستور کار است، می‌گوید: «در فاز اول حدود ۹۰ درصد اقدامات مربوط به حیاط و سردر ورودی انجام شده است و در فاز بعدی، مرمت داخل مسجد را در دستور کار خواهیم داشت.»