از آسیاب کهک جز تنوره و انبار نگهداری آرد باقی نمانده است، اما موسفیدان محله مرزداران هر وقت گذرشان به خیابان شقایق محله مرزداران می‌افتد با تماشای این بنای کاهگلی به گذشته محله سفر می‌کنند. به دورانی که پره‌های آسیاب با آب قنات‌ می‌چرخید و محلی‌ها با گندمی که زیر سنگ آسیاب آرد می‌شد نان می‌پختند.

همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: نه تنها خود آسیاب کهک در آبادی طرشت میان کشاورزان این آبادی و روستاهای اطراف آن شهر داشت، بلکه حتی آردی که چرخ این آسیاب به دست می‌آمد هم آنقدر معروف بود که به سوغات طرشت شهرت پیدا کرد.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید

محلی‌ها با این آرد نانی معروف به «نان گرده» می‌پختند. قدمت آسیاب کهک به سال ۱۲۶۰ هجری قمری برمی‌گردد و یکی از قدیمی‌ترین آسیاب‌های بر جا مانده از تهران قدیم است. نام این آسیاب قدیمی اما با نام واقف آن گره خورده است؛ با نام «مهرنوش خانم» خواهر لطفعلی‌خان فراش‌باشی که با ساخت این آسیاب سنگ بنای کار خیر را در طرشت نهاد. علیرضا زمانی تهران‌شناس می‌گوید: «او این آسیاب را وقف کمک به نیازمندان، سادات و غیرسادات و برگزاری تعزیه کرده بود. کشاورزان آبادی طرشت و نیز آبادی‌های از اطراف دسترنج خود را در این آسیاب آرد می‌کردند و درآمد حاصل از فعالیت آسیب هم خرج امورات خیریه می‌شد.» پره‌های آسیاب کهک مثل بسیاری از آسیاب‌های تهران در دهه ۴۰ و همزمان با ساخت کارخانجات آرد در تهران از حرکت ایستاد. در تعطیلی این آسیاب اما عوامل دیگری هم موثر بود. آب مورد نیاز برای چرخش پره‌های آسیاب کهک از آب قنات طرشت تامین می‌شد اما به دلیل توسعه ساخت و سازها در محدوده شهرک غرب امروزی، مسیر آب قنات تغییر کرد و پره‌های آسیاب هم برای همیشه از حرکت ایستاد.