همشهری آنلاین _ مریم قاسمی : حاجی میرزا نصرالله ملک‌المتکلمین (۱۲۳۹ – ۱۲۸۷) از خطبای مشهور دوره مشروطیت و در شمار یکی از اصلی‌ترین واعظان مشروطه‌خواه شناخته شده است؛ او یکی از مدیران و از بنیانگذاران مدارس جدید بود که پس از به توپ بستن مجلس دستگیر شد و در باغشاه در مقابل محمدعلی‌شاه قاجار به قتل رسید.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
داستان از این قرار است که پس از به توپ بسته شدن مجلس در دوره مشروطیت و دستگیری سردمداران مشروطیت در سوم تیرماه سال ۱۲۸۷، میرزاجهانگیرخان صوراسرافیل و ملک‌المتکلمین (میرزا نصرالله‌خان بهشتی)، دو روزنامه‌نگار مشروطه‌خواه، توسط نیروهای هوادار محمدعلی‌شاه در «باغشاه» تهران به قتل رسیدند و جسدشان توسط قزاقان به خندقی بیرون از «باغشاه» پرتاب شد. وقتی دوستان‌شان از این اتفاق خبردار شدند، آنها را شبانه در همان خندق پشت دیوارهای باغشاه، یعنی در خیابان کمالی، خیابان مخصوص، کوچه شهید ابراهیمی فعلی دفن کردند و پس از دوران استبداد صغیر، سنگ قبری برای‌شان تهیه شد.
«امیرحسین حاجی‌علی»، دانش‌آموخته کارشناسی تاریخ دانشگاه تهران، در این باره می‌گوید: «درست در آغاز سلطنت محمدعلی‌شاه، به عنوان ششمین پادشاه از سلسله قاجاریه، دعوت نشدن نمایندگان «دارالشورای ملی» به مراسم تاج‌گذاری، نمایانگر روابط چالش‌برانگیز و پرتنش این پادشاه با قدرتمندترین نهاد مشروطیت، یعنی مجلس، ادامه داشت. ترور ناموفق محمدعلی شاه به دست افراد ناشناس، آغاز نقطه عطفی در روابط شاه و مجلسی بود که در این حادثه مقصر شناخته شد و سیل خشم و غضب سلطانی متوجه خانه ملت و نمایندگان آن شد.
با مستقر شدن نیروهای قزاق به فرماندهی کلنل لیاخوف روسی در بهارستان، توپ های جنگی آنان خانه ملت را که نمایندگان در آن سنگر گرفته بودند، بمباران کرد. محمدعلی‌شاه که در این میان به بهانه گرمی هوا به محوطه «باغشاه» رفته و در آنجا مستقر شده بود، دستور داد تا تعدادی از آزادی‌خواهان را دستگیر و در باغشاه به حضور او بیاورند. در دوم تیرماه ۱۲۸۷ سه تن از آنان از جمله میرزا نصرالله ملک‌المتکلمین، یکی از شناخته‌شده‌ترین واعظان و خطیبان مشروطه‌خواه، به همراه میرزاجهانگیرخان شیرازی، مدیر روزنامه صوراسرافیل و قاضی قزوینی، از روحانیون مشروطه‌خواه، پس از شکنجه، در مقابل محمدعلی‌شاه به قتل رسیدند و در راه مشروطیت فدا شدند. اجساد آنان شبانه و پنهانی در ضلع جنوبی باغشاه دفن شد. پس از فتح تهران و برچیده شدن استبداد صغیر به دست مجاهدان مشروطه‌خواه، هزاران نفر در آرامگاه آنان جمع شدند و با آوردن دسته‌های گل یاد آنان را گرامی داشتند.»