همشهری آنلاین - مرجان ابوالفتحی: وی که مربیگری را از ۱۷ سالگی آغاز و حدود۳۰ سال ادامه داده، تنها به پرورش شاگرد اکتفا نکرده و در کنار حرفه‌اش به مربیگری «نجات غریق» و داوری بین‌المللی شیرجه نیز پرداخته است. همچنین سال‌های زیادی را در سمت رئیس کمیته فنی شنا به استان‌های مختلف سفر کرده و استعدادهای زیادی را کشف و به خانواده شیرجه معرفی کرده است. گفت‌وگو با این مربی کهنه‌کار هم‌محله‌ای در ادامه می‌آید.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
چه شد که به رشته شیرجه علاقه‌مند شدید؟
۵ ساله بودم که شنا رایاد گرفتم وچون تکنیکم خوب بود ژیمناستیک را هم شروع کردم ولی در این رشته نماندم. در سال ۵۲ که ۱۴ سالم بود برای شنا به «امجدیه» رفتم. آنجا می‌دیدم که همسن و سال‌هایم شیرجه می‌روند من هم شروع کردم به شیرجه زدن وچون قبلش ژیمناستیک کار می‌کردم در شیرجه ماندم.
چقدر طول کشید که مربیگری را آغاز کردید؟
حدودا ۱۷ سالم بود که کنار مربی به‌عنوان کمک می‌ایستادم. بعدش هم درسال۵۶ در ۱۸ سالگی نجات غریق شدم ومدرکم را در این رشته گرفتم. بعد از انقلاب هم ارتقا پیدا کردم ومدرک مربیگری وداوری درجه یک شیرجه را نیز گرفتم.
با وجود سابقه زیاد این رشته و پس از گذشت سال‌ها شیرجه نه تنها رشد نکرده بلکه عقب گرد هم کرده دلیلش چیست؟
شنا و شیرجه به خاطر آسیب‌پذیری، مدیریت ضعیف وعدم پشتوانه قوی طی این این سال‌ها نه تنها رشد نکرده بلکه در حال متلاشی شدن است. واتر پلو هم به خاطر برگزاری لیگ داخلی اندک دست و پایی می‌زند اما آنچه که طی سال‌های متمادی درهمه مقاطع سنی در شیرجه به دست آورده بودیم از بین رفته است. من و همکارانم در فدراسیون شنا با زحمت و تلاش فراوان و طی حدود۱۴ سال این رشته را از انزوا خارج کردیم. در این مدت که مسئولیت ریاست کمیته فنی شنا را بر عهده داشتم، با همکاری و مساعدت رئیس فدراسیون وقت «وحید مرادی» به پشتوانه‌سازی رو آورده بودیم و شیرجه را به استان‌های کشور برده و استعدادهای زیادی کشف کرده بودیم. مثلاً در استان مرکزی به تک تک مدارس استان رفته و از بین۴ هزار استعداد ۴۰۰ نفررا کشف کرده بودیم و به همین دلیل، استان مرکزی به قطب شیرجه ایران تبدیل شده بود.
چرا این روال ادامه پیدا نکرد؟
ما برای ۲۰ سال برنامه‌ریزی کرده بودیم. خیلی از استان‌ها از طرح استعدادیابی فدراسیون استقبال کرده بودند استان‌هایی مثل «ایلام»، قزوین» و «زاهدان» اعلام آمادگی کرده بودند و هیئت‌های شنای هر استان برنامه‌های فدراسیون را دقیق اجرا می‌کردند و این روند تا سال ۸۸ که «وحید مرادی» را برکنار کردند ادامه داشت. از آن زمان سیر نزولی شنا و شیرجه آغاز شد و تا امروز که ۴ مدیر و سرپرست اداره این فدراسیون را بر عهده داشته‌اند این دو رشته به سرعت از روزهای اوجشان فاصله گرفتند و به وضع امروز دچار شدند.
چرا خیلی‌ها تصور می‌کنند شیرجه همان استارت زدن کنار استخر است؟
دلیلش عدم آموزش و نبود مربی شیرجه کنار استخر است. شاید اگر در کنار هر مربی شنا یک مربی شیرجه در استخرها وجود داشت خیلی‌ها به این رشته علاقه نشان می‌دادند و شیرجه به انزوایی که امروز دچارش شده مبتلا نمی‌شد.
بدون وسایلی مثل تخته شیرجه یا سکو آموزش شیرجه امکان‌پذیر است؟
این رشته به آمادگی و انعطاف بدنی زیادی نیازمند است و باید قبلش تمرینات زیادی در خشکی انجام شود. در واقع، نوعی هماهنگی عصب و عضله است. حتی تمرینات ابتدایی آن می‌تواند بدون تخته و سکو لب استخر انجام بگیرد. فقط عمق استخر باید کافی باشد که برای آموزش کودکان ۶، ۷ساله عمق ۲متر هم کافی است. بعد که کمی پیشرفت کردند باید روی سکو تمرین کنند.
از رشته‌های مختلف شیرجه بگویید؟
در شیرجه دو رشته پرش از سکو و پرش از تخته وجود دارد. در پرش از سکو سه ارتفاع ۵، ۷ونیم و ۱۰متر ودرتخته دایو ارتفاع ۱و ۳متر راداریم. همچنین دربخش هنرهای نمایشی شیرجه هماهنگ یا «سینکرونایز» را داریم.
شروع این ورزش از چه سنی باشد بهتر است؟
بهترین سن حدود ۶ سالگی ست و بچه‌هایی برای این رشته مناسبند که دارای انعطاف بدنی بیشتر باشند. در واقع باید تست‌های سرعتی وقدرتی از بچه‌ها گرفته شود و هر بدنی برای این رشته مناسب نیست. بعد از انتخاب تمرینات بدنسازی آنها آغاز می‌شود و وقتی در خشکی این تمرینات انجام شد و بدن بچه‌ها فرم گرفت مقدمات کار شیرجه آغاز می‌شود و درحدود سن ۱۲ سالگی می‌توانند در مسابقات آسیایی و جهانی شرکت کنند. اکنون قهرمانان جهان حدودا ۱۴ ساله‌اند و حرکت‌های سختی انجام می‌دهند. اکنون «تام دیلی» که قهرمان شیرجه جهان است ۱۴ سال دارد. .
کودکان کوتاه قامت در شیرجه موفق‌ترند؟
پیش‌ترها این عقیده را داشتند و متوسط‌ها و کوتاه قامت‌ها را انتخاب می‌کردند ولی اکنون بچه‌های دارای تناسب اندام را انتخاب می‌کنند. الان آمریکایی‌ها با قد ۱۸۰ به بالا در مسابقات شرکت می‌کنند. » پیمان ابدی هم که قهرمان شیرجه بود ۱۸۲ سانتی‌متر بود. در کل این رشته مثل بسکتبال نیست که قد بلند لازم داشته باشد.
سن بازنشستگی در این رشته زودتر از ورزش‌های دیگر است؟
حدود۲۶سالگی سنی است که شیرجه روها این ورزش را کنار می‌گذارند. البته تفاوت‌های فردی هم مهم است. مثل «لو گانیت» که قهرمان ۴ دوره بازی‌های جهان و المپیک است و بیش از ۳۰ سال دارد یا «غلام رضا خیبری‌نژاد» که قهرمان کشوراست حدود ۴۰ سال دارد. مسابقات پیشکسوتان این رشته در دنیا از ۲۴ سالگی آغاز می‌شود.
کدام یک از استخرهای منطقه چهار برای آموزش این رشته مناسب هستند؟
در واقع در هیچ یک از از استخرهای منطقه شیرجه به شکل جداگانه و حرفه‌ای آموزش داده نمی‌شود. اما برای شروع می‌توان مربیان مخصوص این رشته را در کنار مربی شنا استخدام کرد تا آموزش‌های اولیه این رشته در خشکی به بچه‌ها داده شود. برای این منظور استخرهای شهرداری فوق‌العاده هستند. البته برای تمرین در خشکی به وسایلی مثل «ترامپولین»، کمربند و «تشک» نیازاست چون زمانی که بچه پشتک می‌زند با کمربند باید از او حفاظت کرد تا ستون فقراتش آسیب نبیند. این وسایل هم زیاد گران نیستند در زمان مربی گری‌ام خودمان این کمربندها را ساخته بودیم.
آینده این رشته را درمنطقه چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
من معتقدم از همه ظرفیت‌های انسانی و امکاناتی که داریم باید درست استفاده کنیم و برای پشتوانه‌سازی باید از استعدادهای محلی نهایت استفاده را ببریم. شهرداری در این زمینه می‌تواند بسیارموفق عمل کند. با تشویق و دلگرمی می‌توان پیشرفت کرد. باید وارد گود شویم و کار را از جایی آغاز کنیم. در همین استخرهایی که متعلق به شهرداری است با هزینه کم می‌توان سکو و تخته تعبیه کرد. بعد از آموزش‌های ابتدایی و کشف استعدادهای محلی می‌توان آنها را به استخر «آزادی» یا «۹ دی» معرفی کرد تا به قهرمانی در این رشته دست پیدا کنند.
-------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۴ به تاریخ ۱۳۹۳/۱/۲۷