البته گاهی اوقات از دل همین تفاوت‌ها می‌توان به دستاوردهای تازه‌ای رسید.سریال «پرستاران» که مدتی است از سیما روی آنتن می‌رود، یکی از پرطرفدارترین مجموعه‌های تلویزیونی در سراسر دنیاست. مجموعه‌ای که محصول کشور استرالیاست و به خاطر استقبالی که از آن شده چند سالی است که به صورت مداوم تولید و پخش میشود؛مجموعه‌ای که فقط 160 نویسنده، نگارش متن‌هایش را به عهده دارند.تهیه‌کنندگان وکارگردانان فعال در سیما، در این رابطه و کلاً مجموعه‌هایی از این دست، نظرات جالبی دارند که در زیر می‌خوانید.
هر اپیزود 450 میلیون تومان
به غیر از پرستاران، مجموعه‌هایی چون قصه‌های جزیره، پزشک دهکده و یا مجموعه فرند نیز همین ویژگی‌ها را داشته‌اند، یعنی عوامل و گروهی حرفه‌ای دور هم جمع می‌شوند که طی سالها داستانی را روایت کنند. مجید اوجی یکی از تهیه‌کنندگان پرکار تلویزیونی که قرار است سریالی با نام «نشانی» را تهیه کند مجموعه «فرند» را مثال می‌زند و می‌گوید: «این مجموعه توسط 6 دوربین همزمان ضبط می‌شد و چیزی حدود 100نفر پشت صحنه این کار بودند تا همزمان به عنوان تماشاگر اظهارنظر کنند».
اوجی ادامه می‌دهد: «این مجموعه 250 اپیزود داشت و من هر 10 تا گزارش پشت صحنه آن را دیدم که چطور به شکل همزمان 12نویسنده سر ضبط حاضر هستند. البته قطعاً دستمزد آنها هم به موقع داده میشود، اما مگر ما چقدر برای همه اپیزودها سرمایه می‌کنیم؟ آنجا معادل 500 هزار دلار یعنی 450 میلیون تومان سرمایه میشود، اما اینجا برای هر اپیزود 5 میلیون تومان پرداخت میشود». از او درباره آخرین کارش در تلویزیون می‌پرسم (بشین و ببین)، او می‌گوید: «این کار 50 قسمت بود که در 90 شب پخش شد. فقط 20 روز وقفه میان پخش کار بود. اگر همین 4 بیننده را هم دارد باید کلاه‌مان را بالا بینداریم. اوجی به نکات خوبی اشاره کرد و این که در میانه پخش سریال پرستاران 5 تا 7 دقیقه نیز پیام بازرگانی نشان داده میشود و این خود دلیل پربیننده بودن این سریال است و نکاتی دیگر مثل پایین بودن برآوردها در کشور ما. اما نکته دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، این است که چگونه می‌توان طی چند سال یک گروه را دور هم جمع نگه داشت، چون تقریباً ثابت شده که چنین چیزی محال است.
حسین سهیلی‌زاده، کارگردان آخرین گناه و رانت‌خوار کوچک هم موافق است که کارهای طولانی مدت و «بیگ پروداکشن» در ایران جواب نمی‌دهد، چون ما کمبود سوژه داریم. سهیلی‌زاده می‌گوید: ما سریال تک لوکیشن می‌سازیم که هزینه کمتری داشته باشند. اما پرستاران هم لوکیشن‌های متعددی ندارد، سهیلی‌زاده در جواب می‌گوید: «ما اصولاً وقتی کاری تک‌لوکیشن انجام می‌دهیم انگار باید ارزان تمام شود، اما جدای از اینها ما یک سری هنرمند را نمی‌توانیم به مدت چند سال برای یک کار به خدمت بگیریم از طرفی ما با فقر سوژه روبه‌رو هستیم و خیلی طرح‌ها در ایران گنجایش ندارند».
امیر قویدل یکی دیگر از کارگردانان با تجربه سینما و تلویزیون در زمینه ساخت کارهای پلیسی هم نظرات قابل توجهی دارد. برای او این مهم است که قرار است چه با چه مقایسه شود؟ اطلاعات این سریال برای او شنیدنی است، اما او هم موافق است که دور هم جمع شدن 160 نویسنده در ایران محال است، چون آن وقت هر کس ساز خودش را کوک می‌کند. قویدل به سریال شب چراغ اشاره می‌کند که توسط او و دو کارگردان دیگر ساخته می‌شد: «من به تنهایی شروع به کار کردم؛ بعد دو کارگردان دیگر هم به کار اضافه شدند. بعد از آن مجدداً من به تنهایی کار را به پایان رساندم. یعنی یک دفعه شرایط تغییر کرد و از تهیه‌کننده و مدیر تولید و... همه عوض شدند.» قویدل به سریال موفق ارتش سری اشاره می‌کند. بحث قویدل جدای از این موارد بر سر پرداخت هزینه و دستمزد نیز هست، او می‌گوید: «من هنوز دستمزد سریال «روح مهربان» را نگرفته‌ام و باید بگویم که هنوز دستمزد سریال شب چراغ را هم نگرفته‌ام! حالا شما از پرستاران صحبت می‌کنید؟!» به قول اسماعیل عفیفه باید دید روند تولید، قراردادها و جمع شدن آنها دور هم چگونه است و اگر بتوانیم ما هم چنین کنیم، یعنی بتوانیم یک عده بازیگر و نویسنده را نگه داریم، شاید به نتیجه‌ای مثل آنها برسیم!
ما تازه راه افتادیم
جالب است بدانید پرستاران نه سریال پرهزینه‌ای است و نه داستان و موضوع پیچیده‌ای دارد. همه اتفاقات در یک بیمارستان در سیدنی استرالیا می‌گذرد. بخش 17 در این بیمارستان لوکیشن اصلی است. بیمارانی که از بخش‌های دیگر نیاز به مراقبت ویژه دارند به این بخش آورده می‌شوند. بی‌جهت نیست که سعید شاهسواری معتقد است تلویزیون استرالیا همیشه کارهای عجیب و غریب می‌کند، ولی تا کنون شما سراغ دارید تهیه‌کننده‌ای 6 سال تهیه کننده یک سریال باشد. او این چرخه را چرخه گیج‌کننده‌ای می‌داند که معتقد است باید وارد آن نشد. شاهسواری می‌گوید: ما تازه اول راهیم!
اما گفته‌های محمدرضا ورزی نیز خواندنی است. او فیلم ابراهیم خلیل الله را در اکران دارد و اکنون در حال ساخت سریال پدرخوانده است و می‌گوید: «پرستاران کار خوبی است اما این قبیل کارها انگار امتحان خودش را در تلویزیون پس داده و کمی لوث شده است». ورزی با اشاره به این که عده‌ای معتقدند ما نویسنده و قصه‌نویس خوب نداریم، گفت: «من مخالفم، به نظرم ما در نسل جوان خیلی استعدادهای کشف نشده داریم که باید کشف شوند. او به این مورد اشاره می‌کند که اتفاقاً یک جایی نویسنده‌ها وقتی با گروهی کار می‌کنند تبدیل به باند می‌شوند و آن وقت است که دیگر چیزی برای گفتن ندارند. او نیز معتقد است نظمی که حتی در پشت صحنه و جلو دوربین سریال‌های خارجی حاکم است، عاملی برای پیشرفت آنهاست.
مسأله مدیریت
«داشتن امکانات، بازیگر با تجربه، نویسنده حرفه‌ای و سرمایه‌ای که با مدیریت درست صرف کار شود برای هر کار موفقی الزامی است.»
این پاسخ محمدرضا هنرمند در خصوص امکان تجربه‌های مشابه «پرستاران» در تلویزیون ایران است.او چالش اصلی را فقدان مدیریت می‌داند و می‌گوید: ما اگر قصه‌نویس خوبی هم نداریم، بخشی از آن ناشی از نداشتن مدیریت قوی و با کفایت است.»هنرمند این روزها سریال «زیر تیغ» را روی آنتن دارد. آیا در «زیر تیغ» این مدیریت وجود داشته است؟، او می‌گوید: «باید اول کار را ببینید بعد راجع به آن حرف بزنیم!»
مهران مهام تهیه‌کننده سریال «نرگس» مثالی درباره سریال «پرستاران » می‌زند و می‌گوید: «در یک قسمت از این سریال، وقتی پرستار آمپولی به بیماری می‌زد، حال او خوب نمی‌شد و بدتر می‌شد، یک روز کشیک کشیدند ببینند پرستار او کیست؟ دیدند پرستار به جای اینکه آمپول را به بیمار بزند، آن را برای شوهر مریضش می‌برد، این یک نمونه کوچک است. آیا ما می‌توانیم به این موضوع در سریال‌هایمان بپردازیم؟ مهام معتقد است که ما برای ساخت سریال متفاوت و متنوع با محدودیت سوژه مواجهیم، چیزی که قبل از او کارگردانان و تهیه‌کنندگان نیز به آن اشاره کردند. او معتقد است حتی بعضی نویسنده‌های طنزنویس ما به دلیل اینکه 90 شب می‌نویسند، دیگر حاضر به یادگیری پایه‌های نویسندگی نیستند و فکر می‌کنند که دیگر یک نویسنده تمام عیار شده‌اند. مهام با اشاره به محدودیت سوژه می‌گوید: «ما در سریال نرگس که یک موضوع و معضل اجتماعی را مطرح می‌کرد دچار مشکلات زیادی شدیم، خیلی‌ها می‌پرسیدند آخرش چی می‌شه، شوکت می‌میره و بهروز ایدز می‌گیرد. ولی شما پایان داستان را عوض کردید.» از او می‌پرسیم که حالا واقعاً پایان سریال را عوض کردید؟ او می‌گوید: باور کنید نه؟! مهام در سریال باران عشق که تجربه همکاری با 5 نویسنده را داشته است مثل شادمهر راستین، مسعود بهبهانی‌نیا، جابر قاسمعلی و... اما به گفته خودش چون از ابتدا تکلیف اقتصادی کار مشخص بود، به هیچ مشکلی هم برنخورده است .
8 سال، 9 سری تولید، 366 قسمت
پرستاران با این آمار و ارقام تولیدی شگفت‌انگیز است .بعضی از کارگردانان و تهیه‌کنندگان ما معتقدند که این کار حتماً بعضی قسمت‌هایش در شهرک‌هایی ساخته میشود و الا با مشکل مواجه می‌شوند. مرضیه برومند، کارگردان سریال‌های هتل و کتابفروشی هدهد به این نکته اشاره می‌کند، اما آمار نشان می‌دهد که تمام لوکشین‌‌های این کار در بیمارستان عمومی آل سنیت در غرب سیدنی فیلمبرداری میشود .برخی از صحنه‌ها نیز در بیمارستان عمومی کنکورد و بیمارستان هورنس بای فیلمبرداری میشود. به خصوص صحنه‌های خارجی و صحنه‌های مربوط به اتاق عمل. اما برومند با اشاره به فعالیت‌های انجام شده در کشور خودمان نیز سریال «بخش 4 جراحی» به کارگردانی مسعود فروتن را نیز از این حال و هوا خارج نمی‌بیند. کارگردان کتابفروشی هدهد یکی از نقطه قوت و موفقیت سریال‌های خارجی را پیش تولید خوب و طراحی متن‌های حساب شده می‌داند. او نیز با گفته‌های مهام موافق است که ما سراغ هر شغلی برویم، کسانی که در آن شغل فعالیت دارند اعتراض می‌کنند، برومند می‌گوید: مثل این که تنها دیوار ما هنرمندان کوتاه است.
الان امکان ساخت چنین آثاری نیست!
شهاب‌الدین حجازی به نکته تازه‌ای جدای از دیگران اشاره می‌کند. «عامل درست چیدن آدم‌ها کنار همدیگر در یک پروژه عامل مهمی است که مسلماً در پرستاران نیز به آن توجه شده است.» او به نویسنده‌هایی اشاره می‌کند و معتقد است که اگر بگوییم نویسنده نداریم بهتر است.
حجازی پیشنهاد خوبی دارد، او می‌گوید: «باید در تلویزیون کار خوب انجام دهیم. باید به جایی برسیم که مخاطب برنامه خوب و جذابی را شاهد باشد تا به سراغ برنامه خارجی نرود.» او در پایان گفته‌هایش اشاره می‌کند که باید از تکرار کارها فقط به بهانه پرکردن آنتن بپرهیزیم. گفته‌های کارگردان نیمکت نیز در ادامه این نقطه نظرات خواندنی است، رحمانیان که بیشتر در زمینه نمایشنامه‌نویسی تبحر دارد درباره این قبیل برنامه‌سازی می‌گوید: طبیعی است، یک مجموعه نویسندگان خوب به کار می‌گیرند که طی 10 سال هم ممکن است با هم فعالیت کنند که مربوط به پروسه تولید آنها میشود. رحمانیان معتقد است که اول باید دید تلویزیون تصمیم دارد این کار را بکند؟ و تعدادی بازیگر و نویسنده را به کار بگیرد یا نه؟! به نظر رحمانیان در اختیار گرفتن بخش نویسنده‌ها آسان‌تر است. اما به عقیده او اکنون این زمان فرا نرسیده که ما در کشورمان 15 - 10 بازیگر را برای سالها به کار بگیریم چون مگر ما چند بازیگر با تجربه داریم؟ حرف او نیز حساب شده است. اما کارگردان نمایش نیز بیشتر از این در این رابطه صحبت نمی‌کند، چون می‌گوید که بومی تلویزیون نیست و بیشتر حرفه‌اش تئاتر و نمایشنامه‌نویسی است. رحمانیان در پاسخ به این سؤال که آیا اگر به شما پیشنهاد شود کاری به این شکل با وجود تمام امکانات و شرایطش انجام دهید، موافقت می‌کنید یا نه؟ گفت: «هرگز این کار را نمی‌کنم چون علاقه من تئاتر است.» اما او برای تئاتر چنین مراحلی را پشت‌سر گذاشته است، خودش می‌گوید: «نوشتن نمایش فنز 2 ماه طول کشید ولی یکسال و نیم تحقیق درباره آن انجام دادیم.
حرف آخر
در حال حاضر سه سری از این مجموعه تا قسمت صد و بیست و پنجم روی DVD به بازار عرضه شده است و از نظر هزینه این سریال (پرستاران) با بودجه بالغ بر 4/1 میلیون دلار در سال تولید میشود که از این نظر رقم چندان بالایی نیست. پس می‌توان سریالی ساخت که لوکیشن گران‌قیمت نخواهد، بازیگر نقش یک نداشته باشد و در عین حال جذابیت و تنوع که نشانه‌های جذب مخاطب امروزی است را داشته باشد. تاکنون کشورهای مختلف این آزمایش را انجام داده‌اند و سربلند بیرون آمده‌اند. فکر نمی‌کنید زمان آن است که تلویزیون ما نیز دست به تجربه‌ای بزند، نتیجه هر چه باشد، به یکبار امتحانش می‌ارزد.