همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: نحوه رفتار پزشک با بیمار تأثیر زیادی بر روند درمان بیمار دارد. اگر پزشک بتواند در بیمار احساس امنیت ایجاد کند، امید و روحیه بیمار افزایش می‌یابد و باعث همکاری بهتر او در روند درمان خواهد شد. ضمن آنکه تأثیر مهمی در بهبود حال او و اطرافیانش دارد.
ایجاد احساس امنیت
اگر رفتار پزشک با بیمار به گونه‌ای باشد که بتواند حس اعتماد او را جلب کند و با پزشک خود احساس راحتی داشته باشد احساس امنیت خواهد کرد و به‌خوبی به صحبت‌های پزشک گوش می‌دهد و به آن‌ها عمل می‌کند. اما با توجه به اینکه حال بیماران و مراجعان به مراکز درمانی از نظر جسمی و روحی مساعد نیست، کوچک‌ترین برخورد اشتباه از جانب پزشک و دیگر کارکنان می‌تواند موجب ناراحتی در بیمار شود. ایجاد چنین حسی در بیماران تنش بیشتری در آن‌ها به وجود خواهد آورد و به همین دلیل باعث کاهش روند بهبودی او خواهد شد.
تأثیر مهر و عطوفت پزشک
مهربان بودن با بیماران، بهترین راه برای جلوگیری و کاهش شدت عصبانیت و ناراحتی آن‌هاست. اگر در رفتار پزشک با بیمار از جملات مهربانانه استفاده شود؛ بیمار ناخودآگاه نسبت به پزشک خود احساس بهتری پیدا خواهد کرد. اما اگر به سؤالات بیمار و اطرافیان او در مورد بیماری پاسخ ندهد و به دلایل مختلف و مشغله زیاد عصبانی باشد، جو متشنجی ایجاد خواهد شد که علاوه بر بیمار، اطرافیان او را هم تحت الشعاع قرار خواهد داد و همچنین ترس، استرس و اضطراب بیشتری را به دنبال خواهد داشت.
تأثیر مهارت ارتباطی پزشکان بر رضایت بیماران
مطالعات نشان می‌دهد ارتباط پزشک و بیمار و رضایت بیمار از مراحل درمان ممکن است بر روند و نتایج فرآیند درمان نیز تأثیرگذار باشد. البته تحقیقات هنوز در مورد ارتباط بین رضایت از ارتباط پزشک و بیمار و تبعیت از درمان یا مراقبت از خود در بیماران مزمن وجود ندارد. اما بررسی‌های زیادی در این خصوص شده که نشان می‌دهند مهارت‌های ارتباطی پزشکان گامی مؤثر در ایجاد ارتباط مؤثر بین پزشک و بیمار است.
یک مطالعه توصیفی مقطعی به منظور تعیین تأثیر قابلیت ارتباطی پزشکان بر رضایت بیماران، رضایت بیماران مراجعه‌کننده به ۸ کلینیک تخصصی دانشگاهی را بررسی کرده که بیماران و همراهان آن‌ها خاطرنشان کرده‌اند نحوه رفتار پرسنل درمان به ویژه پزشک معالج نه تنها باعث کاهش ترس و اضطراب آن‌ها می‌شود؛ بلکه می‌تواند امید و اطمینان بیشتری را به بهبود حال بیماران ببخشد.
ارتباط رضایت بیماران و مهارت‌های ارتباطی پزشکان
این مطالعه نشان داد بین رضایت بیماران و مهارت‌های ارتباطی پزشکان (تخصیص زمان مناسب برای ویزیت بیماران، توضیح روش‌های تشخیص و درمان) همبستگی معناداری وجود دارد. همچنین مهارت‌های درمانی پزشکان، رفتار دوستانه آن‌ها، احترام به احساسات بیماران و معاینه دقیق بیماران توسط پزشک، ارتباط معنی‌داری با رضایت بیمار دارد.
نقش رابطه بیمار و پزشک در بیماری‌های سخت
سرطان به عنوان یک بیماری تهدید کننده زندگی، معمولاً ترس و استرس زیادی را در بیمار و خانواده او ایجاد خواهد کرد. اکثر بیماران مبتلا به سرطان و اطرافیان آن‌ها به نوعی احساس ضعف و درماندگی می‌کنند؛ به‌اندازه‌ای که با توجه به روحیات افراد ممکن است انزوای اجتماعی، ادراک منفی از خود و پریشانی روانی را تجربه کنند.
خسارات سنگینی که سرطان بر بیماران وارد می‌کند حتی پس از درمان نیز ادامه دارد. برای بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان احساس عدم اطمینان در مورد آینده ایجاد می‌شود و بعضی دیگر ممکن است دچار اضطراب، تنهایی و ترس از ابتلای مجدد و بازگشت بیماری شوند.
تأثیر ارتباط پزشک و بیمار بر سلامت روان
مطالعه انجام شده در این کلینیک‌های پزشکی، تأثیر انزوای اجتماعی، ادراک از خود و ارتباط پزشک و بیمار را بر سلامت روان بیماران مبتلا به سرطان و بازماندگان سرطان بررسی کرد. این مطالعه از داده‌های محدود شده از نظرسنجی در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱ تا ۲۰ اوت ۲۰۲۱ بین بیماران مبتلا به سرطان و کووید ۱۹ بود.
تجزیه و تحلیل‌ها نشان داد علاوه بر شدت بیماری، موارد مرتبط با انزوای اجتماعی، ارتباط ضعیف پزشک و بیمار و سلامت روان (با استفاده از پرسشنامه سلامت از بیماران) بیمار تأثیر زیادی بر چگونگی روند درمان و همچنین بهبود حال بیماران دارد.
فراموش نکنیم انزوای اجتماعی، تأثیر زیادی بر سلامت روان دارد. ادراک از خود به طور مثبت نیز تأثیر مهمی بر میزان سلامت روان دارد. یعنی ادراک از خود با میزان سلامت روان در ارتباط است. علاوه بر این، ارتباط پزشک و بیمار به طور غیرمستقیم بر سلامت روان از طریق ادراک از خود تأثیر می‌گذارد.
یافته‌های این مطالعه بینش‌های مهمی در مورد عوامل مؤثر بر سلامت روان بیماران به ویژه بیماران مبتلا به بیماری‌های سخت که ارتباط طولانی مدت‌تری را با پزشک معالج خود تجربه می‌کنند نشان می‌دهد که علاوه بر حس درد و بیماری و دور شدن بیمار از اجتماع، احساس منفی بیمار نسبت به خود؛ رابطه معنادار و مستقیمی با چگونگی رفتار معالجان اصلی بیمار دارد. حتی شوخ طبعی آن‌ها به خصوص پزشک اصلی معالج در مراکز درمانی به طور قابل توجهی با سلامت روان و بهبود حال بیماران در ارتباط است.
منبع: europepmc و ncbi