همشهری آنلاین- سمیراباباجانپور: روستای پونه در غرب تهران از جمله روستاهایی بود که بخش مهمی از آن جزء املاک فرمانفرما قرار داشت. روستا به دو بخش روستای پایین و روستای بالا تقسیم می‌شد که روستای پایین قدیمی‌تر و باسابقه تربود؛ یعنی زمانی که هنوز فرمانفرمای معروف بخش زیادی از زمین‌های اهالی روستا را تملک نکرده بود، روستای پایین وجود داشت.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
معصومه پونکی، از بانوان پابه‌سن‌گذاشته پونک، می‌گوید: «فصل بهار و تابستان روزهای کار و تلاش برای مردم بود. کشاورزها کشاورزی و باغداران باغداری می‌کردند. با سرد شدن هوا این مشاغل تعطیل می‌شد و کشاورز و باغدار بعد از برداشت محصولاتشان فرصت استراحت پیدا می‌کردند؛ برای همین شب یلدا و میهمانی و جشن آن را باید آغاز استراحت روستانشینان بدانیم. زنان هم پابه‌پای مردان در نیمه نخست سال کار می‌کردند. درست کردن خوراکی‌های مخصوص زمستان، خشک کردن انواع سبزی و میوه، آماده کردن تنقلات و ... بسیار زمان‌بر بود. برای همین سفره یلدایی که در هر خانه چیده می‌شد نشان از هنر کدبانوی خانه داشت.»
سفره یلدا نمایانگر هنر زن خانه بود. اگر امروز تزیین سفره یلدا در اولویت بانوان خانه است و سعی می‌کنند سفره و مواد خوراکی آن را بیارایند، در گذشته هنر زن خانه در تولید مواد خوراکی سفره یلدا بود. سفره یلدا یک‌شبه چیده نمی‌شد. برای آماده کردن آن چندین ماه زحمت می‌کشیدند. یکی از خانه‌هایی که مراسم یلدای معروفی آنجا برگزار می‌شد خانه کدخدای پونک، مرحوم محمد فدایی، بود؛ کدخدایی که آخرین کدخدای روستاهای غرب تهران لقب گرفته بود.
احترام فدایی، دختر مرحوم فدایی، می‌گوید: «درهای خانه ما در شب‌های یلدا باز بود. پدرم بزرگ محل بود و میزبان مهمانان شب‌های یلدا، برای همین سفره‌خانه ما باید مفصل‌تر چیده می‌شد. مادرم به همراه زنان روستا از تابستان تنقلات یلدا را آماده می‌کردند. یادم می‌آید هسته زردآلود را دور نمی‌ریختیم و جمع می‌کردیم تا دانه‌اش را برای یلدا تفت دهیم و سر سفره بگذاریم.»
خانم‌ها حتماً آش و پلو و گاهی کوکوسبزی نیز برای شام یلدا آماده می‌کردند. زنان روستا پونه‌هایی را که در حاشیه رودخانه روستا می‌رویید، خشک می‌کردند و در کوکوی یلدا می‌ریختند.