همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: خیلی از افراد برای داشتن یک رژیم غذایی سالم، به دلایل مختلف به متخصص تغذیه مراجعه نمی‌کنند و از یکی از اپلیکیشن‌های کالری‌شمار که تعداد آنها هم کم نیست و در به راحتی در گوشی‌های موبایل قابل دسترس‌اند و خیلی از آنها نیز رایگان هستند، استفاده می‌کنند.
کالری‌شمارها ابزارهایی هستند که این امکان را به ما می‌دهند که میزان کالری مصرفی در غذاها و نوشیدنی‌ها را چک و ثبت کنیم. به این ترتیب، دیگر بیش از مقدار مورد نیاز بدن، کالری دریافت نخواهیم کرد. همچنین کنترل کالری‌هایی که دریافت می‌کنیم را برای بهبود رژیم غذایی و کنترل وزن به کار می‌بریم. با داشتن اطلاعات دقیق در مورد کالری‌های مصرفی می‌توانیم تغییرات مورد نیاز را در رژیم غذایی خود لحاظ کنیم و به وزن هدف و دلخواه برسیم.
البته متخصصان تغذیه، این کالری‌شمارها را جایگزین کاملی برای کارشناسان تغذیه نمی‌دانند و معتقدند هرچند کالری‌شمارها به ما در کنترل کالری‌ها کمک می‌کنند، اما باید توجه داشت که تمرکز بر کالری‌ها به تنهایی کافی نیست و باید به تنوع و تعادل رژیم غذایی نیز توجه کرد. چراکه رژیم غذایی باید سالم و متنوع باشد تا به نتیجه هم برسد. با این حال خیلی از متخصصان نیز این کالری‌شمارها را کمک و مکمل خوبی برای رژیم غذایی می‌دانند.
بیشتر بخوانید؛
-
آماری هولناک از چاقی ایرانی‌ها ؛ ارتباط چاقی و ابتلا به ۱۳ نوع سرطان | می‌دانید شاخص توده بدنی شما چند است؟
-
سونامی چاقی در مدارس کشور | شیوع بیماری‌های مخصوص بزرگسالی و سالمندی بین کودکان چاق
آیا کالری‌شمارها می‌توانند کار متخصص تغذیه را را انجام دهند؟
بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که ثبت میزان غذای مصرفی و فعالیت‌های بدنی، روش مؤثری برای کاهش وزن هستند. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، برنامه‌های کالری‌شمار یا کاهش وزن باعث شده تا افرادی که از این ابزار استفاده می‌کنند، حدود ۳.۳ کیلوگرم بیشتر از سایر افراد وزن کم کنند.
دکتر امین آذرنوش، پزشک و پژوهشگر حوزه تغذیه در این زمینه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: درست است که برنامه‌های کالری‌شمار مزایای زیادی دارند و در کاهش و تثبیت وزن به ما کمک می‌کنند، اما باید بدانیم که کنترل کالری نباید تنها هدف ما برای کاهش وزن و تناسب اندام باشد.
او می‌گوید: بعضی از اپلیکیشن‌های کالری‌شمار - تاکید می‌کنم بعضی از آنها - می‌توانند اطلاعاتی نسبی به افراد ارائه دهند، اما این اطلاعات کامل نیست و در خیلی از موارد صحیح هم نیست.
این پژوهشگر حوزه تغذیه تاکید می‌کند: ارائه اطلاعات درباره کاهش وزن نیاز به آموزش چهره به چهره دارد، نیاز به دریافت شرح حال بیمار دارد، این اطلاعات باید برای هر فرد اختصاصی باشد. چون رژیم لاغری، یک لباس دوخته‌شده‌ی آماده برای همه افراد نیست. افراد شرایط جسمی، جنسی، سنی و شغلی مختلفی دارند. برخی از افراد بیماری‌های جسمی قبلی، بیماری زمینه‌ای، یا بیماری روحی دارند. سلامت پوست و مو در افراد مختلف متفاوت است. میزان مصرف کالری در افراد مختلف فرق می‌کند. همچنین وزن روز اول در هر فرد فرق می‌کند. پس می‌طلبد که فرد به جای تکیه صد درصدی به برنامه‌های کالری‌شمار، به کارشناس تغذیه مراجعه کند تا ابتدا مورد ارزیابی جسمی قرار گیرد و الگوهای غذایی گذشته‌ی او مشخص شود و بر اساس آن رژیم غذایی درستی به او ارائه شود.
بعضی از اپلیکیشن‌های کالری‌شمار می‌توانند اطلاعاتی نسبی به افراد ارائه دهند، اما این اطلاعات کامل نیست و در خیلی از موارد صحیح هم نیست
دکتر آذرنوش می‌گوید: بعضی از متخصصان تغذیه گاهی خودشان در کنار رژیمی که می‌دهند، بعضی اپلیکیشن‌های کالری‌شمار را که مورد تاییدشان است، به عنوان مکمل معرفی می‌کنند. فقط به عنوان مکمل تا شما مثلا میزان کالری‌هایی که دریافت می‌کنید را در آن ثبت کنید تا بدانید روزانه چه مقدار کالری دریافت می‌کنید. ضمن این که برنامه‌های کالری‌شمار درصدی خطا هم دارند و از این نکته نمی‌شود غافل شد اما متخصص تغذیه به دلیل دانش بالایی که دارد و به خاطر توجه به تفاوت‌های فردی هر رژیم‌گیرنده، خطایی ندارد که بخواهیم نگران شویم.
مزایا و معایب برنامه‌های کالری‌شمار
برنامه‌های هوشمندِ کالری‌شمار مختص مردم ایران نیستند و در سراسر دنیا اپلیکیشن‌هایی به زبان‌های مختلف به این منظور طراحی شده و در اختیار مردم قرار گرفته‌اند تا در جریان میزان دریافت کالری‌های روزانه خود باشند.
این اپلیکیشن‌ها مزایا و فواید زیادی دارند که می‌تواند به فرد در کاهش و تثبیت وزن به فرد کمک کند؛ مزایایی مثل امکان ثبت کالری مواد غذایی و نوشیدنی‌ها، یادآوری وزن فرد هر ۲ هفته یک بار، کاهش وزن، حفظ وزن، ارائه اطلاعات لازم درباره میزان کالری هر ماده غذایی؛ از خرما و توت و قند گرفته تا مرغ و گوشت و انواع سوپ، تاکید روی نوشیدن منظم آب، تاکید روی انجام فعالیت بدنی روتین و اعلام میزان مصرف کربوهیدرات‌ها، میزان چربی و مقدار پروتئین روزانه هر فرد.
اما این برنامه‌ها بدون عیب نیز نیستند. دکتر مریم مظاهریون، دکترای تغذیه و رژیم‌درمانی در این رابطه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: یک عیب بزرگ این برنامه‌ها این است که تمرکز زیادی روی شمردن کالری‌ها دارند که اغلب باعث می‌شود افراد، مصرف غذاهای سالم را محدود کنند یا در انتخاب غذایی که باید بخرند، به اشتباه بیفتند.
دکتر مظاهریون ادامه می‌دهد: وقتی تمرکز و تاکید شما فقط و فقط روی کنترل کالری باشد، از مصرف مواد مغذی مثل پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها غافل می‌شوید و کیفیت غذا برای شما در حاشیه قرار می‌گیرد. در حالی که هدف ما از کاهش وزن فقط تناسب اندام که نیست. هدف، حفظ سلامت جسم و روح است. قطعا وقتی کربوهیدرات به میزان کمی به بدن شما برسد، آثار آن در مو، پوست، رنگ پوست و سایر اعضای بدن شما هویدا می‌شود، ممکن است دچار کمبود ویتامین شوید، حتی دچار سوءتغذیه شوید و به تبع آن روح شما هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
به گفته این متخصص تغذیه، جسم و روح ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با هم دارند. وقتی مواد غذایی اصلی به میزان کم به شما برسد یا اصلا نرسد، شما کم‌کم طراوت روح خود را از دست می‌دهید، احساس خستگی و بی‌حوصلگی می‌کنید، دچار افسردگی می‌شوید. پس تکیه فرد نباید فقط بر روی شمارش کالری باشد. این سطحی‌ترین نگاه به رژیم غذایی است.
مقاومت وزن در برابر رژیم غذایی
به گفته این متخصص تغذیه، یک عیب دیگر کالری‌شمارها این است که بدون توجه به هیچ موضوع دیگری، فقط بر میزان دریافت کالری‌های روزانه شما تاکید دارند و این باعث می‌شود بعد از چند هفته وزن فرد ثابت بماند و کاهش بیشتری پیدا نکند و اصطالاحا دچار Stop شود. خب روحیه همه افراد یک جور نیست و خیلی از افراد وقتی می‌بینند دچار توقف کاهش وزن شده‌اند، کلا رژیم غذایی را کنار می‌گذارند و به سبک غذایی گذشته خود برمی‌گردند.
این دکترای تغذیه ادامه می‌دهد: خیلی از افراد فکر می‌کنند کاهش وزن یعنی دریافت کالری کمتر. به همین دلیل خیلی از آنها مثلا اگر نیاز باشد روزانه ۱۴۰۰ کالری دریافت کنند، خود را محدود می‌کنند و مثلا حدود ۱۲۰۰ کالری دریافت می‌کنند تا زودتر وزن کم کنند! یا مثلا غذاهای چرب و با ارزش غذایی پایین مصرف می‌کنند. در حالی که نگاه ما به کاهش وزن اصلا نباید این باشد. ما همزمان با کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام باید به میزان لازم هم پروتئین دریافت کنیم، هم کربوهیدرات و هم چربی. خیلی‌ها نمی‌دانند که کربوهیدرات برای بدن لازم و ضروری است و اولین کاری که می‌کنند، این است که کربوهیدرات را از رژیم خود حذف یا کم می‌کنند و طبیعی است که اولین تبعات آن را روی موها و پوست خود می‌بینند. یا خیلی‌ها چربی را به طور کلی از رژیم خود حذف می‌کنند و نمی‌دانند که اتفاقا اگر میزان چربی مصرفی به اندازه و به قاعده باشد، به کاهش وزن کمک می‌کند و لزوما هر چربی‌ای باعث چاقی نمی‌شود.
خیلی از افراد فکر می‌کنند کاهش وزن یعنی دریافت کالری کمتر. به همین دلیل اگر نیاز باشد روزانه ۱۴۰۰ کالری دریافت کنند، ۱۲۰۰ کالری دریافت می‌کنند تا زودتر وزن کم کنند!
دکتر مظاهریون می‌گوید: درباره کالری‌شمارها باید به این موضوع هم توجه داشت که این برنامه‌ها تا حدی خطا هم دارند. مثلا میزان کالری یک غذا در دو اپلیکیشن متفاوت، مختلف است. یا بعضی از غذاها در لیست بعضی از آنها اصلا وجود ندارد، یا کالری بعضی غذاها را کمتر یا بیشتر از واقعیت ثبت کرده‌اند، یا . اینها همه مواردی است که باید آگاهانه به آنها توجه داشت. با این حال مزایای این برنامه‌ها را نمی‌توان دور از نظر داشت و انکار کرد. به هر حال برنامه‌ای است که در دسترس است و همه جا همراه فرد است و راحت می‌تواند از آن استفاده کند. فقط باید آگاهانه استفاده کند تا سلامت بماند و به هدف خود نیز که تناسب اندام است، برسد.