همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی: دره نیزار همانطور که از نامش پیداست، نیزار به معنای واقعی بوده که در برابر سیلاب های گاه و بی گاه شمال غرب تهران نقش سدی را ایفا کرده که البته مقاومت آن‌چنانی و به معنای امروزی نداشته است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
محمدصادق لطفعلی‌خان درباره حدود این دره تاریخی می گوید: «دره نیزار از پایین‌دست امامزاده عینعلی‌زینعلی (ع) شروع می شد و تا نهر طرشت ادامه داشت. این دره تا ۵۰ سال قبل دست‌نخورده باقی مانده بود تا اینکه در طرح گسترش پایتخت از بین رفت و بوستان نهج‌البلاغه را روی بقایای آن ساختند. دره نیزار برای اهالی طرشت اهمیت فراوانی داشت، چون مسیر عبور آبی بود که چرخ های آسیاب کهک را به حرکت درمی‌آورد و در ادامه باغ های روستای طرشت را آبیاری می کرد.»
اواسط دهه ۳۰ که نیروهای بیگانه در خیابان ها و حتی در آسمان تهران جولان می دادند خبر سقوط هواپیمای آمریکایی در دره نیزار پایتخت‌نشین ها را غافلگیر کرد. لطفعلی‌خانی درباره این حادثه تاریخی می گوید: «در دهه ۳۰ که تقریبا شروع حکومت پهلوی دوم بود، آمریکایی‌ها در پوشش کارمندان «اداره اصل چهار» در تهران فعالیت می کردند. در همان روزها هواپیمای حامل کارکنان اداره اصل چهار که مدام از آسمان محدوده طرشت عبور می کردند در دره نیزار سقوط کرد و صدای انفجار آن اهالی را به این مکان کشاند. چند روز بعد معلوم شد که دو آمریکایی در این حادثه کشته شده‌اند و جسد آنها در آتش سوخته است. بعد از این ماجرا دره نیزار هم به عنوان مکانی که هواپیمای آمریکایی در آن سقوط کرده به شهرت رسید.»
اواخر دهه ۳۰ و مدتی بعد از سقوط هواپیمای آمریکایی، بنای یادبود آنها در دره نیزار نصب می شود، اما سنگ‌نوشته ای که نام سرنشینان هواپیمای آمریکایی و تاریخ دقیق حادثه روی آن حک شده بود در طرح ساخت بوستان نهج‌البلاغه از بین رفت و دیگر هیچ رد و نشانه‌ای از هویت کشته‌شده‌های تاریخی‌ترین حادثه دره نیزار به جا نماند.