همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: مصطفی فرازنده، نوه حاج محمود، از ماجرای یتیمی می‌گوید که تاجرالتجار تهران شد و مسجدی ساخت که هنوز خانه نیازمندان است: «نوجوان بود که پدرش فوت کرد و حاج محمود شد سرپرست یک خانواده پرجمعیت. در اوج نداری بودند که حاج محمود به مادرش قول داد با کسب حلال خرج خانواده را تامین کند. پای قولش ایستاد و به عنوان کارگر شیشه‌بری وارد بازار شد. پله‌پله رشد کرد تا اینکه روزی به او لقب تاجرالتجار دادند و آنقدر ثروتمند شد که شاه پیشکارش را برای عقد قرارداد به مغازه او فرستاد، اما حاج محمود که در بازار به تشرع و تدین معروف بود دست رد به سینه فرستاده شاه زد.»
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
حاج محمود خیریه‌ای در محدوده گلوبندک داشت که خانه امید نیازمندان و به‌ویژه جوانان در شرف ازدواج بود. فرزانده می‌گوید: «حاج محمود اگر جوانی را می‌دیدید که به‌خاطر مشکل مالی ازدواج نکرده، به مسئولان خیریه می‌گفت در کمترین زمان وامی به او بدهند تا تشکیل خانواده بدهد. برای دختران دم‌بخت جهیزیه می‌خرید و به خانواده‌های نیازمند وام بدون سود می‌داد.»
یادگار ماندگار کاسب دلسوز محله حسن‌آباد اما مسجدی به نام اوست که با هنر استاد حسین لرزاده طراحی و اجرا شده است. فرزانده می‌گوید: «سال‌های آغازین دهه چهل بود که حاج محمود تصمیم گرفت یادگاری ماندگار از خود به جا بگذارد. او بخشی از زمین ۱۶هزارمترمربعی‌اش را که آن زمان انبار نگهداری شیشه بود وقف ساخت مسجد کرد و از استاد حسین لرزاده خواست تمام هنرش را برای ساخت این مسجد به کار بگیرد. استاد لرزاده هم که از نیت خیر حاج محمود باخبر بود برای ساخت مسجد یک شرط داشت؛ شرطش این بود که برای ساخت مسجد از حاج محمود هیچ هزینه‌ای نگیرد تا او هم در این کار خیر سهیم شود.»
حاج محمود نیز از ساخت مسجد نیتی نیک داشت. فرزانده می‌گوید: «حاج محمود نیت کرده بود تا زمانی که مسجد پابرجاست برای برگزاری مراسم ختم از هیچ صاحب عزایی پول نگیرند. هنوز هم خانواده حاج محمود تولیت مسجد را برعهده دارند و این رسم ماندگار نیز در مسجد اجرا می‌شود.» حاج محمود فرازنده سال ۱۳۶۹ درگذشت و در محوطه مسجد فرازنده به خاک سپرده شد.