اين در حالي است برخي تحليلگران سياست خارجي معتقدند اگر در مدت باقيمانده تا انتخابات كنگره مذاكرات هسته‌اي ايران با كشورهاي عضو گروه1+5 كه در راس آن آمريكاست به نتيجه نهايي مي‌انجاميد، ممكن بود نتيجه به نفع دمكرات‌ها و هم‌حزبي‌هاي رئيس‌جمهور آمريكا رقم بخورد. مذاكرات هسته‌اي در دور جديد خود از سال گذشته و بعد از روي كار آمدن دولت روحاني آغاز شد و در مدت كوتاهي به يك توافقنامه موقت منتهي شد.
هر چند انتظار مي‌رفت با تلاش طرفين توافق ژنو هرچه سريع‌تر به توافق جامع هسته‌اي تبديل شود، اما به‌رغم تلاش‌هاي صورت گرفته، برخي تندروي‌ها كه عموما از ناحيه مخالفان دولت اوباما و حزب جمهوريخواه آمريكا صورت گرفت، اين توافق تا همين امروز كه كمتر از يك‌ماه به پايان مهلت قانوني باقي مانده، حاصل نشده است.
برخي معتقدند اوباما طي مذاكرات چند دوره گذشته خود با ايران فرصت سوزي كرد تا اينكه نتيجه انتخابات ميان‌دوره‌اي كنگره را از دست داد. در آمريكا نيز برخي رسانه‌ها تأكيد دارند «پيروزي جمهوريخواهان مي‌تواند بر سياست خارجي آمريكا تأثيرگذار باشد.» روزنامه واشنگتن پست دراين باره مي‌نويسد: «اختلافات ميان رويكرد دولت آمريكا در قبال ايران و تلاش‌هايش براي كم كردن اختيارات كنگره در توافق هسته‌اي با اين كشور مي‌تواند در روزهاي باقيمانده تا ضرب‌الاجل ۲۴نوامبر و انتخابات ميان‌دوره‌اي در آمريكا به اوج خود برسد. قانونگذاران مي‌توانند از پذيرش توافقي غيرقابل‌قبول سرباز بزنند و به‌دنبال خواسته‌هايشان در ازاي لغو تحريم‌ها عليه ايران باشند».
- سوابق تأثيرپذيري انتخابات آمريكا از ايران
مرور اتفاقات سياسي ازجمله انتخابات‌هاي آمريكا نشان مي‌دهد كه در برخي مواقع سياست داخلي اين كشور تأثيرپذيري زيادي از روابطش با ايران و مسائل سياست خارجي مرتبط با ايران دارد. شكست نامزد دمكرات از نامزد جمهوريخواه در انتخابات رياست‌جمهوري سال1980 اوج اين تأثيرپذيري است. جيمي كارتر سي و نهمين رئيس‌جمهور آمريكا درحالي‌كه با ايفاي نقش به‌عنوان ميانجيگر در نخستين تلاش براي برقراري صلح ميان فلسطيني‌ها و اسرائيلي‌ها كه به پيمان كمپ ديويد منتهي شد نقش داشت اما به‌خاطر ماجراي گروگانگيري نتوانست رأي مردم آمريكا را به خود جلب كند و قدرت را به رقيب جمهوريخواه خود يعني ريگان واگذار كرد.
در اين رابطه كارتر جمله معروفي نيز دارد مبني بر اينكه «انتخابات را به امام‌خميني(ره) باخته است نه به ريگان» و حتي بعدها رئيس‌جمهور دمكرات آمريكا به سي ان ان گفت كه «اگر در آن مقطع (گروگانگيري) به ايران حمله نظامي مي‌كرد، نتيجه انتخابات را مي‌برد.» همچنين افشاي ماجراي مك‌فارلين و معامله اسلحه با ايران براي آزاد كردن گروگان‌هاي آمريكا در لبنان در انتخابات رياست‌جمهوري 4سال بعد آمريكا به‌ضرر رونالد ريگان تمام شد. همچنين برخي معتقدند در دوره اخير، سياست‌هاي جنگ‌طلبانه رئيس‌جمهور جمهوريخواه آمريكا يعني جورج بوش پسر و تهديدات مكرر ايران به حمله نظامي باعث شد كه قدرت از جمهوريخواهان به دمكرات‌ها منتقل شود چراكه شهروندان آمريكا نمي‌خواستند شاهد كشتار سربازان آمريكايي در يورش نظامي جديد از سوي دولت آمريكا باشند.
- توافق با ايران و دستاورد اوباما
حسن بهشتي پور ازجمله كارشناساني است كه معتقد است توافق جامع هسته‌اي با ايران مي‌توانست در انتخابات كنگره آمريكا تأثير گذاشته و نتيجه را به‌نفع دمكرات‌ها برگرداند. او با تأكيد بر تأثير سياست خارجي دولت اوباما روي انتخابات مجلس و رياست‌جمهوري آمريكا به همشهري مي‌گويد: «اوباما دستاورد قابل توجهي در سياست خارجي نداشته است. اگر دولت باراك اوباما در مذاكرات هسته‌اي با ايران به توافق مي‌رسيد مي‌توانست به‌عنوان دستاورد مهم محسوب شود».
اما فواد ايزدي استاد علوم سياسي دانشگاه تهران هرچند معتقد است سياست خارجي بر انتخابات كنگره آمريكا تأثير دارد اما مي‌گويد چون هنوز مذاكرات هسته‌اي به نتيجه نرسيده، اين موضوع به‌صورت كلي در انتخابات مطرح شد و بيشتر نقدها به سياست خارجي دمكرات‌ها در دولت درباره فجايع عراق، مشكلات خاورميانه و... بود. ايزدي با تأكيد بر اينكه «توافق با ايران لزوما به نفع اوباما و دمكرات‌ها در عرصه سياست داخلي (چه انتخابات كنگره و چه انتخابات رياست‌جمهوري) نيست، به همشهري مي‌گويد:«توافق جامع هسته‌اي براي اوباما يا خيلي خوب است و يا خيلي خوب نيست.
اگر اين توافق براي آمريكا خوب باشد يعني خطوط قرمز ايران نقض شده و توافقي حاصل نمي‌شود. لذا توافقي كه آمريكا از ايران خواهد گرفت، توافقي نخواهد بود كه براي اوباما خيلي خوب باشد و چون توافق خوبي براي آنان نيست و در بهترين حالت توافق متوسطي است كه رقيبانش آن را نقد خواهند كرد. بنابراين خطر آن بيشتر از نفع آن است». وي معتقد است: «تفكري كه ممكن است در داخل كشور وجود داشته باشد مبني بر اينكه اوباما منتظر است با ايران توافقي حاصل شود و به حوزه سياست داخلي دمكرات‌ها كمك كند، موضع افراد كم سواد است». ايزدي همچنين با اشاره به فرصت دوماهه تا آغاز به‌كار اعضاي جديد سناي آمريكا مي‌گويد: «با توجه به‌نظر مثبت اعضاي فعلي به ادامه مذاكرات با آمريكا بر سر موضوع هسته‌اي، اين فرصت دوماهه مي‌تواند تعيين‌كننده باشد».
- ايران، برگ برنده اوباما در انتخابات آينده
سيداميرموسوي رئيس مركز مطالعات استراتژيك و روابط بين‌الملل نيز معتقد است، سياست خارجي در انتخابات داخلي آمريكا تأثيرگذار نيست. وي به همشهري مي‌گويد: «مرور سخنراني نمايندگان موفق شده در انتخابات اخير آمريكا نشان مي‌دهد كه اكثر انتقاد آنها از سياست دولت اوباما، در حوزه داخلي مخصوصا بيمه، بيكاري، رونق اقتصادي و... است و كمتر به مسائل سياست خارجي اشاره شده است».
موسوي در ادامه به شرايط سختي اشاره مي‌كند كه با افتادن اكثريت كنگره به‌دست جمهوريخواهان رخ داده است؛ چراكه هر توافقي با ايران بايد در كنگره به تصويب برسد. او مي‌گويد:«ايران بايد بندي به توافقنامه موقت اضافه كند تا اگر توافق نهايي حاصل شود به شوراي امنيت برود و آنجا تصويب شود. اگر توافق جامع هسته‌اي با ايران در شوراي امنيت تصويب شود، اوباما راحت‌تر مي‌تواند با كنگره برخورد كند چراكه يك توافق جهاني است و ديگر كنگره نمي‌تواند مخالفت زيادي كند». اين كارشناس مسائل خارجي توافق هسته‌اي جامع را به‌عنوان برگ برنده اوباما و دمكرات‌ها براي انتخابات رياست‌جمهوري مي‌داند و مي‌گويد:
« برگه‌اي كه اوباما و دمكرات‌ها مي‌توانند در انتخابات رياست‌جمهوري داشته و روي آن مانور دهند اين است كه بگويند بحران هسته‌اي ايران در دوران قدرت آنها بدون جنگ و خونريزي و با تدبير و اعمال فشار اقتصادي، ديپلماسي و امنيتي و بدون هزينه ميلياردي جنگ و به خطر افتادن منافع ملي آمريكا در جهان حل شده است». موسوي اضافه كرد: «اينكه آمريكا به اين سمت تمايل پيدا كرده تا توافق نهايي حاصل شود، به‌خاطر اين است كه اوباما به اهميت اين برگ برنده واقف شده و مي‌خواهد براي انتخابات رياست‌جمهوري آينده به نفع دمكرات‌ها آن را رو كند».
- نياز جمهوريخواهان و دمكرات‌ها به ايران
هرچند برخي معتقدند سياست خارجي تأثير چنداني بر نتيجه انتخابات كنگره آمريكا ندارد اما حميد ابوطالبي معاون سياسي دفتر رئيس‌جمهور در صفحه شخصي خود دراين باره مي‌نويسد: «حساسيت موضوعات سياست خارجي براي اين انتخابات به حدي بود كه موفقيت‌هاي اوباما در حوزه اقتصاد، نتوانست براي او پيروزي سياسي به ارمغان آورد».
معاون سياسي دفتر رئيس‌جمهور 3بحران آمريكا را شامل انحصار تعاملات با ايران به موضوع هسته‌اي، عدم‌موفقيت آمريكا در سركوبي داعش و بي‌تفاوتي استراتژيك آمريكا در موضوع اوكراين خواند و افزود: «اين يعني شكست در تعامل همه‌جانبه با ايران، عدم‌توانايي در ايجاد ائتلاف و مماشات با عربستان در تجهيز داعش و موفقيت روسيه در شكست استراتژيك غرب در اوكراين». ابوطالبي معتقد است براي انتخابات رياست‌جمهوري2016، هر دو حزب آمريكا به ايران احتياج دارند.
نظر شما