شناسنامه فنی ساختمان

ممکن است به دلیل اجرای بخشنامه شناسنامه فنی ساختمان، قیمت تمام شده برخی بناها افزایش داشته باشد، اما نباید فراموش کنیم محصولی هم که آماده می شود، باارزش تر خواهد بود

پایگاه اطلاع رسانی شهرسازی و معماری: ساختمان های بالای 3 هزار متر مربع تهران به موجب بخشنامه ای که از 12 بهمن سال گذشته اجرایی شد، کنترل شده و تنها پس از انجام کنترل های فنی گواهی پایان کار دریافت می کنند.

اما برخی کارشناسان معتقدند در حال حاضر توان اجرایی کردن این بخشنامه وجود ندارد. علاوه بر این اجرایی کردن آن منجر به افزایش قیمت تمام شده بناها و افزایش فشار بر مردم می شود، در حالی که ممکن است بناها دارای کیفیت بالا هم نباشند. اما عزیزالله تندس مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران به این بخشنامه خوشبین است و چنین بخشنامه ای را یکی از گام های نخست برای افزایش کیفیت ساختمان های پایتخت می داند. وی می گوید: کار به دست متخصصان سپرده می شود.

تندس از اسفند سال گذشته بازنشسته شده و برای دیدن تاثیرات این بخشنامه دیگر در شهرداری تهران حضور ندارد، اما در خصوص دلایل صدور این بخشنامه و تاثرات آن بر نظام شهرسازی با پایگاه شهرسازی و معماری به گفت وگو نشسته است.

چه عواملی موجب شد که  این بخشنامه صادر شود. مگر مقرراتی که پیش از این برای نظارت بر کیفیت ساخت وساز وجود داشت، کافی نبود؟

ساخت وساز ما بیش از این دارای یک شکل سنتی بود و مباحث فنی آن شکل آکادمیک و کنترل شده ای نیز نداشت. هدفی که جامعه مهندسان تعقیب می کرد تغییر این وضعیت بود. به این ترتیب که با تعیین یک سری ضوابط، کیفیت بناها تضمین شود و تصویب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در سال۷۴ یکی از اولین گام ها در این زمینه بود.

آیین نامه اجرایی این قانون قرار بود در مدت 10 سال آماده شود و بخشنامه ای که منظور شماست هم قسمتی از آیین نامه اجرایی این قانون است. در واقع قرار بود، ارگان های مختلفی همچون وزارت مسکن، شهرداری و سازمان نظام مهندسی برای کنترل کیفیت بناها هماهنگی بیشتر با یکدیگر داشته باشند که این همکاری به موجب آیین نامه ای که تیر 83 به وسیله هیات وزیران تصویب شد، آغاز شد.

در نهایت با همفکری این سه ارگان قرار شد، برای ساختمان بالای 3هزار مترمربع و در ابتدا به صورت آزمایشی، این بخشنامه اجرا شود.

به نظر می رسد صدور این بخشنامه کار را برای مردم مشکل تر کرده است. زیرا به دلیل تایید نقشه های معماری در کمیته های تخصصی ممکن است کار ساخت و ساز با تاخیر روبه رو شود.

علاوه بر این قیمت تمام شده بناها نیز به دلیل افزایش کنترل بالا خواهد رفت.پیش از این مردم برای ساخت یک بنا، ابتدا یک نقشه معماری تهیه می کردند که به موجب قانون، مهندس معمار باید تمام مقررات را در آن اعمال می کرد. اما اگر این موارد قانونی در نقشه وجود نداشت، کسی ملزم به پیگیری نبود و شهرداری فقط معیارهای خود را در زمینه تراکم و طرح تفصیلی بررسی می کرد. این مهندس نیز به میزان وقتی که برای نقشه صرف می کرد حق الزحمه می گرفت.

اما شرایط به موجب این بخشنامه تغییر کرده پس هم به دلیل بررسی های بیشتر نقشه ها دیرتر آماده می شوند و ممکن است قیمت تمام شده آنها نیز افزایش داشته باشد، اما نباید فراموش کنیم محصولی هم که آماده می شود، باارزش تر خواهد بود.

برخی مواقع از سوی کارشناسان عنوان می شود که کیفیت پایین ساخت وساز در تهران به خاطر نبود قوانین و چنین بخشنامه  هایی نیست، بلکه مشکل در کمبود نظارت است. چقدر با چنین اظهار نظرهایی موافق هستید؟

دیکته ای که نوشته نشده، غلط ندارد . می خواهم بگویم مطلق دیدن امور درست نیست و همه چیز نسبی است. هنوز بسیاری از قوانین موجود در این حوزه اصلا به اجرا در نیامده است که نارسایی های آنها مشخص شود.

همانطور که گفتم در گذشته کسانی در امر ساخت وساز دخالت داشتند که متخصص این کار نبوده اند. حتی با وجود قوانین کامل و نظارت خوب و کافی نمی توان کاری به پیش برد. دلیل این مشکل هم این است که چرخه کار کامل نیست.

تقویت یک بخش موجب بهبود کل این چرخه نمی شود. کما اینکه قوانین هم در بعضی جاها باید تکامل پیدا کند. نمی خواهم بگویم نظارت و اجرای کار تکمیل است، اما تمام تقصیرات را نمی توان به گردن اجرا انداخت. اتفاقا این بخشنامه جدید هم با هدف تکمیل قوانین موجود تهیه شده است.

زمانی که به موجب این بخشنامه شناسنامه فنی برای ساختمان صادر شود، افرادی که مسئولیتی در بنا داشته اند جوابگو خواهند بود و هر فردی به موجب سهل  انگاری یا کوتاهی آینده شغلی اش به خطر می افتد و به تناسب آن جرم، مجازات می شود.

به موجب این بخشنامه، مجریان صاحب صلاحیت که پروانه اشتغال داشته باشند، اجرای کار را به عهده بگیرند و نظارت های تخصصی نیز در طول کار انجام می شود. به طور خلاصه آن شایسته سالاری که همه جا صحبت از آن می شود، قرار است اعمال شود.

تجربه نشان داده افرادی که از آنها با نام بساز و بفروش یاد می شود، توجه چندانی به این قبیل مقررات ندارند و ممکن است حتی با وجود افزایش قیمت تمام شده، بناها از کیفیت مورد انتظار برخوردار نباشند.

همانطور که گفتم به وسیله چنین قوانینی است که قرار است کار را از دست افراد غیرمتخصص و غیرمسئول خارج کنیم و به دست افراد صاحب صلاحیت بسپاریم. علاوه بر این به موجب همین بخشنامه، گروهی بر نقشه و نحوه کار نظارت می کنند.

ضمن اینکه پیش از این سازندگان گارانتی هم نمی دادند و دیگر مثل قبل نخواهد بود که ساختمان فروخته شد و کسی فروشنده را پیدا نکند. علاوه براین چرخه، چرخه کنترل است و این حرکت سازنده از جایی باید آغاز شود.

به نظر شما اوضاع فعلی ساخت وساز در تهران چگونه است و چه تغییراتی باید بکند؟

به نظر من ما مهره هایمان را درست نچیده ایم. در حال حاضر کار ساخت وساز در دست افرادی است که بسیاری به اصول کار معتقد نیستند و بسیاری نیز همان شکل ساخت وساز سنتی را پیگیری می کنند در واقع جای متخصصان خالی است.

در حال حاضر هم، کنترل بر چنین افرادی جواب نمی دهد. نخستین تغییر حذف خود این افراد است؛ یعنی تا وقتی که کار در دست غیرمتخصص باشد با یک نظارت بالا نیز ممکن است، فقط 30 درصد کار را درست کرد. امروز برای کسی که به صورت سنتی ساختمان سازی می کند معیاری وجود ندارد. همین طور نه برای استفاده از مصالح استاندارد نه عواملی که کار را اجرا می کنند.

در دوره ای اعطای گواهینامه فنی مطرح شد ولی از اجرایی شدن آن خبری نشد.