خبرگزاری بیبیسی در گزارشی اعلام کرد: به همان نسبت که فعالیتهای بازرگانی در دهه 1950 به تلفن و در نیمه دوم قرن 19 به خط آهن وابسته بود، امروزه این فعالیتها بهطور مستمر بر پایه تواناییهای شبکههای اینترنتی صورت میگیرد و این تحولات در حالی رخ داده است که تکنولوژی و فرآیندهای تولید صنعتی نیز انقلاب خودشان را تجربه کردهاند.
توماس فریدمن، در کتاب «جهان مسطح است» شرح میدهد که چگونه شرکتهایی مانند «دل» توانستهاند خط عرضه خود را اداره و شیوههای طراحی و ساخت محصولات را دگرگون سازند، روشی که سایر شرکتها نیز آن را دنبال کردهاند.
بر اساس این گزارش، هفته گذشته مطبوعات انگلیس تصویری از انبارهای فروشگاه اینترنتی آمازون در این کشور را منتشر کردند که انباشته از میلیونها بستهای است که قرار است برای کریسمس به نقاط مختلف دنیا ارسال شود؛ تصویری که حکایت از چگونگی گردش اقتصاد شبکهای امروز جهان دارد.
اینگونه تغییرات در اقتصاد اهمیت دارد زیرا نحوه انجام فعالیتهای بازرگانی و تولیدات از بسیاری جهات در زندگی روزمره ما تاثیر میگذارد ولی ما بهندرت به عمق نفوذ این تاثیرها توجه میکنیم.
در ادامه این گزارش آمده است: بیش از 150 سال پیش، کارل مارکس و فریدریش انگلس تئوری جدید اقتصادی را ارائه کردند که مدعی بود زیرساخت اقتصادی هر جامعهای، شکل سایر بخشهای آن را تعیین میکند.
آنها بر این عقیده بودند که ساختار سیاسی، فرهنگی، خانواده، رسانههای گروهی و هر چیز دیگری که آنها از آن به عنوان «رو بنا» یاد میکردند، به نحوه عملکرد اقتصادی بستگی دارد و میگفتند چنانچه اقتصاد تغییر کند، زندگی روزمره مردم نیز تغییر خواهد کرد.
البته ما مجبور نیستیم که تمام فلسفه سیاسی را که مارکس در تشریح مدل اقتصادی خود ارائه کرده بود بپذیریم تا بفهمیم این اتفاق در اطراف ما در حال رخ دادن است و زندگی روزمره و ساختار فرهنگی در نتیجه تغییر در بنیانهای اقتصادی، تغییر میکنند.
اینترنت که در ابتدا به عنوان شبکهای برای تبادل سریع اطلاعات بین شرکتها و تسهیل فعالیتهای بازرگانی در مقیاس کوچک و بزرگ طراحی شده بود، اکنون به صورت وسیلهای برای بیان نظرات و عقاید افراد درآمده است.
در نتیجه، حداقل در کشورهای توسعه یافته که دسترسی به اینترنت همگانی شده، روندهای سیاسی، مدلهای رسانهای و زندگی هر روزه مردم در حال تغییر است؛ وبلاگها تا حدودی در شکلگیری نتایج انتخابات آمریکا نقش داشتند، بهخصوص در زمینه نظارت بر انتخابات و نشان دادن دورویی و ریاکاریهای سیاسی به مردم.
در انتخابات اخیر در هلند نیز دستکم نیمی از رأیدهندگان برای شناسایی بیشتر کاندیداها به سایتهای اینترنتی مراجعه کردند که میتواند حمایت از احزاب اقلیت را به دلیل آشنا شدن با مواضع آنان افزایش داده باشد.
رسانههای مشارکتی، شهروندان روزنامهنگار، وبلاگنویسی و فعالیتهای اجتماعی اینترنتی، نقطه عطف از میان رفتن ساختارهای اجتماعی نیمه دوم قرن بیستم شکلگیری روابط جدید را نمایش میدهد. تاریخ جهان پایان نمییابد ولی دورهها به پایان میرسند و بین سالهای 2000 تا 2006 ما شاهد پایان دوران پس از جنگ و شکوفایی شبکه اینترنت جهانی بودهایم.
اما سؤال این است که ما چگونه میخواهیم با تاثیرهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی غول اینترنت روبهرو شویم؟ حد تواناییها و افق دید ما بسیار بیش از آنکه به توان مهندسی بستگی داشته باشد، به سیاست که شامل دغدغههای اجتماعی و مذهبی نیز میشود، بستگی دارد.
در ادامه این گزارش بیبیسی آمده است که نباید فراموش کرد که در روند تکامل شبکه اینترنت، سیاست بر تکنولوژی غلبه میکند و حرف آخر را سیاست میزند؛ این واقعیت موجب محدود شدن تواناییهای ما میشود و سیاست، آرمانها و برنامههای ما را تحت کنترل درمیآورد؛ به عبارت دیگر هنگامی که قرار باشد تصمیمات تعیینکنندهای گرفته شود، اولویت به سیاست داده میشود ولو اینکه تکنولوژی در این راستا قربانی شود.
البته همچنان امیدواریهایی وجود دارد. دوره انقلاب هنوز به پایان نرسیده است و این فرصت هنوز وجود دارد که بتوان تکنولوژی و سیاست را به نحوی در کنار هم قرار داد. ما هنوز این قدرت را داریم که جهان اینترنتی را به شکلی که میخواهیم درآوریم مشروط بر اینکه به این توانایی خود واقف باشیم.